2023_CBS_03751 - District Antwerpen. Wapper (Hopland). Wegeniswerken. SWOU12389. Mobiliteitsvoorwaarden - Concept - Goedkeuring

Ambitie

Met de heraanleg van de Wapper wenst de stad Antwerpen een nieuw en hedendaags stadsplein te creëren, met een verbeterde verblijfkwaliteit, waarin de vernieuwde Rubenssite prominent aanwezig is. De nieuwe Wapper wordt een open, logische en uitnodigende schakel tussen de Via Sinjoor en de theaterbuurt. De Wapper speelde historisch gezien een belangrijke rol in de waterinfrastructuur van de stad. Dit waterverhaal opnieuw zichtbaar maken vormt een belangrijke bijdrage voor het waterbewustzijn in Antwerpen. Naast inzetten op een klimaat robuust plein, spelen ook erfgoed, groen, middenstand, horeca en het gebruik een belangrijke rol in het ontwerp. Het is de bedoeling dat de opportuniteiten en uitdagingen worden samengebracht in een overkoepelend ontwerp, waarbij er eveneens rekening wordt gehouden met de eisen van de verschillende actoren op en rond het plein.

In het gemeenteraadsbesluit van 31 mei 2021 (jaarnummer 309) werden de bovenlokale locaties gecoördineerd.
Wapper is een bovenlokaal plein.

Met de collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges vastgelegd.

Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor lokale straten en pleinen. Hopland is een lokale straat.

Het college is bevoegd voor bovenlokale projecten/budget/mobiliteitsvoorwaarden.

Op basis van de goedgekeurde projectdefinitie (2022_CBS_06146) en de wedstrijdofferte is het ontwerpteam OMGEVING en De Urbanisten aan de slag gegaan met de opmaak van het concept voor de Wapper. Dit resulteert in een conceptontwerp en een conceptnota die de adviezen van alle stakeholders op het plein bevat, alsook bijkomende onderzoeksvragen formuleert die in de komende ontwerpfase verder uitgewerkt zullen te worden. 

De wapper wordt een hedendaags stadsplein dat voldoet aan de noden van de verschillende stakeholders op het plein. Het plein blijft zijn verbindende functie faciliteren als schakelplek op de Via Sinjoor, en wordt bovendien een aangename verblijfplaats waar bezoekers rustig kunnen vertoeven te midden van de drukke binnenstad. 

Op het vernieuwde plein krijgen de huidige functies opnieuw een plaats:

• De horecazaken krijgen zowel een gevelterras als losstaande eilandterrassen in de midden zone van het plein.
• Voor het laad- en losverkeer en hulpdiensten wordt ruimte voorzien langs de gevels op het plein.
• Voor brandweer worden er op 3 plaatsen (ter hoogte van huisnummer Meir 52, Wapper 1A en het Rubenshuis) uitwijkmogelijkheden voorzien van de bestaande brandweg van twee meter diep, zodat er voldoende opstelruimte is voor de brandweer.
• De locatie voor ambulante handel wordt opnieuw voorzien tegen de gevel van Paleis op de Meir.
• Voor het Rubenshuis wordt ruimte voorzien zodat de gevel opnieuw een prominente plek krijgt op het plein.
• Aan de kant van de Meir wordt opnieuw een fontein voorzien die eveneens dient als speelelement voor kinderen.
• Er worden op verschillende plaatsen op het plein fietsnietjes voorzien, alsook het velo-station.
• De door- en oversteekbaarheid van het plein blijft gegarandeerd.
• Hopland wordt zo ingericht dat de oversteekbaarheid van de Wapper naar de Maria Pijpelincxstraat verbeterd. 

Behalve de huidige functies wordt er ook ingezet op het creëren van een aangename omgeving om te verblijven en het plein klimaat robuust te maken. Hiervoor wordt er onder andere verder gewerkt op de pijlers uit het Waterplan (2019_CBS_07650). Op de Wapper wordt er gefocust op de onderliggende rui die een overcapaciteit bezit en die ingezet kan worden voor het lokaal bufferen van regenwater. Vanuit het historisch oogpunt blijft de structuur van de rui in het concept gevrijwaard van ingrepen, en wordt de contour van de ondergrondse rui ook bovengronds afgebeeld, en dit in de vorm van een waterpartij. In deze waterpartij stroomt het gezuiverde regenwater dat ondergronds in de rui wordt gebufferd in een circulaire systeem. Door het water boven op het plein in beeld te brengen, en in combinatie met de schaduw van de bomen en het groen op maaiveld, worden er koelteplekken voorzien. Het groenconcept bevat large- en toekomstbomen met vergrote ondergrondse groeiruimte, waardoor de totale kroonprojectie ten opzichte van de bestaande toestand toeneemt. Dit draagt bij aan het creëren van een aangename koele omgeving in de steeds warmer wordende stedelijke omgeving. Bovendien wordt er voldoende ruimte voorzien om rustig te vertoeven, zoals op de zitbanken die langs de waterpartij en in de schaduw onder de bomen worden voorzien. 

In de conceptnota worden de onderzoeksvragen opgesomd die tijdens de komende ontwerpfasen verder worden uitgewerkt. De nota focust voornamelijk op het watersysteem en al zijn onderdelen, waarvan volgende thema’s uitgebreid toegelicht worden:

• Beschikbaarheid van water en circulariteit;
• Waterzuivering;
• Technische haalbaarheid van het watersysteem;
• Onderhoud en toegankelijkheid;
• Gebruik waterzakken;
• Landschappelijke integratie, gebruikswaarde en veiligheid;
• Stabiliteitsstudie van de rui;
• Opschaalbaarheid van het systeem.

Mobiliteitsvoorwaarden

• Woonerf /voetgangersgebied
• Snelheidsregime: 20km/u
• voorrangsregeling: voorrang van rechts
• rijrichting: enkelrichting van Jodenstraat naar Hopland
• laden en lossen van 5u tot 11u en van 19u tot 22u
• C3 verboden toegang aan kruispunt Meir/Wapper uitgezonderd voor fietsers

Parkeerbalans
Hier zijn geen parkeerplaatsen aanwezig.

Bomenbalans
De bomenbalans resulteert van  41 bomen in de bestaande toestand staan naar 33 bomen in het conceptontwerp. In de bestaande toestand staan er voornamelijk kleine bomen, en hebben de meeste bomen een te kleine groeiplaats waardoor er op veel plaatsen wortelopdruk waarneembaar is. Dit wordt ook toegelicht in de bomentoets, wat in het conceptontwerp resulteert in zeven bomen die behouden blijven, waaronder één toekomstboom. Bovendien wordt het advies gegeven om zowel het groenvolume op zich, als het aantal grote en toekomstbomen te verhogen. Op basis van dit advies is het conceptontwerp uitgewerkt.

Hemelwaterplan
Op 19 januari 2018 (jaarnummer 501) keurde het college het hemelwaterplan goed.
De Vlaamse wetgeving en het hemelwaterplan van de stad Antwerpen stellen dat maximaal moet worden gestreefd naar bronmaatregelen om hemelwater op te vangen en te verwerken.

De Wapper ligt in een zone waar het rioleringsstelsel gescheiden aangelegd moet worden. Voor deze zone wordt een gescheiden systeem met waar mogelijk bronmaatregelen (hergebruik, infiltratie, buffering ) voorgesteld.

Het infomoment voor de bewoners en ondernemers ging door op 14 november 2022.

De resultaten van dit infomoment werden verwerkt en zijn door het ontwerpteam opgenomen in het conceptontwerp. 

Het voor deze opdracht vereist budget is voorzien op SUB_NR/INTERN/2400/5153000000/224/2LMS030101M01517/2SA020200