2023_DCME_00257 - District Merksem. Afbouw verkeerslichten - K710 Voetgangersoversteekplaats Terlindenhofstraat x Annuntiatenstraat. Bestendigen proefopstelling. Advies - Goedkeuring

In mei 2022 schakelden de verkeerslichten aan de gemarkeerde voetgangersoversteek ter hoogte van de Terlindenhofstraat en de Annuntiatenstraat permanent op knipperstand wegens een technisch defect aan de verkeersregelaar. Om de verkeerslichten terug operationeel te krijgen, moet de regelaar worden vervangen.

In zitting van 8 juli 2022 (jaarnummer 5787) keurde het college de opstart van de stapsgewijze uitschakeling van voornoemde verkeerslichten (K710) goed. Om een voldoende hoog niveau van verkeersveiligheid en oversteekcomfort voor de voetgangers en fietsers te kunnen blijven garanderen, werd net vóór de oversteekplaats een fysieke snelheidsremmer aangebracht. 

In zitting van 31 maart 2023 (jaarnummer 2040) nam het college kennis van de positieve evaluatie van fase 1 van de uitschakelproef en keurde het college de opstart van fase 2 van de uitschakelproef goed.

Na een proefperiode van in totaal ongeveer 19 maanden met uitgeschakelde verkeerslichten werd de proefopstelling, conform de goedgekeurde procedure, geëvalueerd op basis van een aantal parameters. Gezien de positieve eindbalans kunnen de maatregelen nu definitief worden bestendigd.

De districtsraad heeft adviesbevoegdheid ingevolge artikel 138 Decreet Lokaal bestuur.

Conform de procedure werd de betreffende locatie getoetst aan de vooropgestelde criteria voor het afschakelen en verwijderen van verkeerslichten. Uit deze eerste analyse bleek reeds dat de verkeerslichten niet noodzakelijk zijn om een goede en veilige oversteekbaarheid te kunnen garanderen.

Proefopstelling

De verkeerslichten ter hoogte van de voetgangersoversteek hebben quasi een volledig jaar (mei 2022 - 27 april 2023) op 'geeloranje' knipperlicht gestaan, waarbij de drukknoppen inactief waren. Voetgangers konden bij het oversteken bijgevolg geen 'groen' licht (meer) aanvragen, maar wel 'in de voorrang' oversteken over het aanwezige zebrapad.

Om een voldoende hoge mate van verkeersveiligheid te (blijven) garanderen, werd in september 2022 een prefab rijbaankussen geplaatst net vóór de oversteekplaats. Hierdoor wordt het gemotoriseerd verkeer afgeremd bij het naderen van de oversteekplaats (en kruispunt met de Annuntiatenstraat).

Na een positieve tussentijdse evaluatie werd overgegaan naar fase 2 van de uitschakelproef en werden de verkeerslichten op 28 april 2023 volledig 'gedoofd'. Aan beide straatzijden werd op de betreffende locatie een infopaneel aangebracht om passanten te informeren over de lopende proefopstelling met een verwijzing naar de website van stad Antwerpen en een meldpunt voor het delen van eventuele meningen en ervaringen.

Evaluatie

Na een periode van in totaal bijna 19 maanden werd de proefopstelling nu geëvalueerd op basis van een aantal parameters:

• objectieve verkeers(on)veiligheid: ongevallengegevens werden opgevraagd bij de lokale verkeerspolitie voor zowel de periode vóór de proefopstelling als de periode tijdens de proefopstelling. Daaruit blijkt dat er zich geen ongevallen hebben voorgedaan op of in de onmiddellijke omgeving van het kruispunt;
• subjectieve verkeers(on)veiligheid: om een beeld te krijgen op het verkeers(on)veiligheidsgevoel bij weggebruikers werden alle klachten en meldingen tijdens de proefperiode verzameld. In totaal werden twee meldingen van burgers ontvangen. Beiden vinden ze dat het verwijderen van de verkeerslichten zorgt voor méér onveiligheid bij het oversteken en vinden ze de maatregel onverantwoord gezien de aanwezigheid van onder meer een lagere school, kindercrèche, parkje en Chiro en Scouts lokalen;
• doorstroming en afwikkeling: voetgangers hoeven niet meer te drukken en te wachten op 'groen' vooraleer te kunnen oversteken;
• (gedrags)observaties ter plaatse: meermaals werd de nieuwe verkeerssituatie ter plaatse geobserveerd, zowel tijdens als buiten de spitsuren. Door de aanwezigheid van het rijbaankussen remmen de meeste voertuigen zichtbaar af bij het naderen van de oversteekplaats en wordt in het merendeel van de gevallen ook 'voorrang' verleend aan voetgangers die willen oversteken. Op sommige momenten werd een goede en voldoende zichtbaarheid op de oversteekplaats verhinderd door een geparkeerd voertuig in de parkeerstrook aan de 'even' straatzijde tot vlak vóór de oversteekplaats.

Op basis van voornoemde vaststellingen kan worden besloten dat de proef met afgeschakelde verkeerslichten gunstig is verlopen en dat aan alle vooropgestelde voorwaarden is voldaan om de verkeerslichten op de betreffende locatie definitief uit te schakelen en te verwijderen. In functie van het verder verbeteren van de zichtbaarheid op de oversteekplaats zal het parkeren tot op minder dan 5m van het zebrapad fysiek worden verhinderd.

Extra zebrapad ter hoogte van Runctvoortpark?

Op vraag van het district Merksem werd ook onderzocht of een extra oversteekplaats ter hoogte van Runctvoortpark kan worden voorzien. Sommige voetgangers en vooral ook fietsers komende van of naar het woonerf dwarsen immers vandaag op die plaats de Terlindenhofstraat. De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling (afdeling Mobiliteit) is van oordeel dat het verschuiven van het huidige zebrapad naar of het voorzien van een extra zebrapad ter hoogte van de aansluiting met Runctvoortpark (in de huidige situatie) niet voldoende verkeersveilig is. Enerzijds dienen op de betreffende locatie twee tegengestelde verkeers- en fietsstromen in één beweging te worden gekruist, net na een bocht en zonder opstelruimte en noemenswaardige snelheidsremming. Anderzijds is het risico reëel dat voertuigen die links de Annuntiatenstraat willen indraaien en wachten op een 'bruikbaar' hiaat in de tegenovergestelde verkeersstroom, het zicht belemmeren op overstekende voetgangers voor het verkeer rijdend van zuid naar noord (en omgekeerd). Dit kan leiden tot potentiële conflicten tussen voetgangers en gemotoriseerd verkeer op de oversteekplaats. De vraag en nood voor een bijkomende gemarkeerde oversteekplaats ter hoogte van Runctvoortpark is zeker terecht, maar kan pas (voldoende veilig) gerealiseerd worden als het kruispunt wordt aangepast met een verhoogde inrichting én een gewijzigde voorrangsregeling.