2023_RVBAGSO_00152 - Basisonderwijs - Stedelijke basisschool Klavertjevier - Aanpassing capaciteit - Goedkeuring

Op 26 april 2022 werd de raad van bestuur van AG Stedelijk Onderwijs (AGSO) op de hoogte gebracht van de nieuwe HIVA capaciteitsmonitor (2021). De nieuwe monitor brengt een aantal belangrijke consequenties met zich mee: voor het basisonderwijs zien we stadsbreed een verschuiving van een verwacht tekort (-3500) naar een geprojecteerd overschot (afgerond +4000 bij 85% invulling). Omwille van de gewijzigde capaciteitsnoden kwamen een aantal scholen in scope in functie van onderzoek naar de mogelijkheden voor capaciteitsafbouw, onder andere stedelijke basisschool Klavertjevier.

Stedelijke basisschool Klavertjevier is gelegen in Oud-Berchem en heeft twee vestigingsplaatsen:

• Kleutervestiging in Arthur Sterckstraat 61
• Lagere schoolvestiging in de Jozef Balstraat 6

Oorspronkelijk was stedelijke basisschool Klavertjevier een tweestroom kleuterschool en eenstroom lagere school, waarbij de kleuters waren verdeeld over de twee vestigingsplaatsen. Dit zorgde voor een bottleneck bij de doorstroom tussen de kleuterschool en de lagere school, waardoor vanaf schooljaar 2012-2013 2 eerste leerjaren werden opengesteld en de lagere school gradueel uitbouwde tot een tweestroom. De school is te klein voor een volledige tweestroom. Hierdoor werd de capaciteit van de kleuterschool op een eenstroom gezet en verhuisden alle kleuters naar de Arthur Sterckstraat in 2017-2018.

De school heeft bijgevolg een onevenwichtige schoolstructuur met een eenstroom capaciteit in de kleuterschool en een tweestroom capaciteit in de lagere school. Dit resulteert in een lage invullingsgraad in de lagere school (50,7%). De afgelopen jaren werden door patrimonium alternatieven gezocht om de school om te kunnen vormen tot een volledige tweestroom, zonder succes. Gegeven de gewijzigde capaciteitscontext in de zone (zie argumentatie) en het nefaste effect van teveel open plaatsen op de stabiliteit van de schoolorganisatie en onderwijskwaliteit, is het aangewezen om de capaciteit van de lagere school te verlagen naar een eenstroom om zo te komen tot een volledige eenstroom basisschool vanaf schooljaar 2024-2025.

Het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997.

Het besluit van de Vlaamse regering van 17 juni 1997 betreffende de programmatie- en de rationalisatienormen in het gewoon basisonderwijs.

De inhoudelijke afbakening van bevoegdheden binnen het AGSO stipuleert dat de raad van bestuur bevoegd is voor beslissingen met betrekking tot het aanbod, inbegrepen programmeren en rationaliseren van onderwijsinstellingen en oprichten, fusioneren en sluiten van onderwijsinstellingen.

Capaciteitsnoden

Binnen het stedelijk basisonderwijs streven we naar voldoende capaciteit in de buurt. We bekijken deze capaciteit per onderwijszone. In de aanbodnota 'Onderwijsaanbod voor de Antwerpenaar: een blik op de toekomst' worden deze zones ingedeeld in 4 groepen, afhankelijk van de capaciteitsoverschotten of tekorten in de zone enerzijds en het marktaandeel van het Stedelijk Onderwijs anderzijds

Stedelijke basisschool Klavertjevier is gelegen in onderwijszone 3 “PC 2018 stadspark – Haringode – Zurenborg – Oud Berchem”. De gemiddelde invullingsgraad van de AGSO scholen in deze zone is momenteel 81,9% en AGSO heeft hier een marktaandeel van 32% (exclusief Joodse scholen). De HIVA capaciteitsmonitor van 2018 voorspelde voor deze zone nog een tekort van 579 plaatsen bij 85% invulling. De HIVA capaciteitsmonitor van 2021 voorspelt echter een overschot  van 103 plaatsen bij 85% invulling en 1270 plaatsen bij 100% invulling. Hierbij is de bijkomende capaciteit van GO! basisschool VONK (oprichting sinds 1 september 2021, capaciteit 240) niet meegenomen, waardoor het reële overschot nog groter is .

Patrimonium

Momenteel zit de school al krap gehuisvest (kleuterschool Agion 65%, lagere school Agion 80%). Het opschalen van de school naar een volledige tweestroom binnen de huidige ruimtes is dus geen optie.

Schoolorganisatie

Gegeven het feit dat er slechts interne doorstroom is van een eenstroom kleuterschool, moet de lagere school een volledige stroom opvullen met zij-instroom. Dat is niet realistisch, zeker gegeven het feit dat er geen autonome kleuterscholen meer in de buurt zijn. Door de capaciteit van de lagere school gelijk te zetten aan de capaciteit van de kleuterschool (beide eenstroom), zorgen we voor een schoolstructuur die stabiliteit faciliteert.

Impact personeel 

De impact op het aantal lestijden en de personeelsomkadering is verwaarloosbaar:

• De totale capaciteit van een eenstroom lagere school (150 leerlingen) ligt in lijn met de huidige leerlingenaantallen (152 leerlingen). Er zijn slechts 3 jaarklassen waar het leerlingenaantal hoger ligt dan een eenstroom (L2, L4, L6). De leerlinggroep van L6 stroomt bovendien volgend jaar uit.
• De capaciteit van de kleuterschool wordt niet gewijzigd: hier is bijgevolg geen impact
• De inkrimping is geen herstructurering, waardoor er geen impact is op de teldag.

Toekomstige locatie

Gegeven  de voorkeur voor basisscholen op 1 vestigingsplaats enerzijds en de recente verbouwingen in de Jozef Balstraat anderzijds (zie algemene financiële opmerkingen), wordt nog onderzocht of het aangewezen is om de kleuterschool te verhuizen naar de Jozef Balstraat of om de school op beide vestigingsplaatsen te behouden met eventueel bijkomend aanbod in de Jozef Balstraat. Elk van deze scenario’s gaat uit van een eenstroom basisschool. Door het gebrek aan impact van de inkrimping op dit onderzoek is het aangewezen om de capaciteit aan te passen vanaf schooljaar 2024-2025 voor de resultaten van dit onderzoek bekend zijn.

De inkrimping wordt volledig doorgevoerd vanaf schooljaar 2024-2025, gezien het gaat om bijna uitsluitend lege capaciteit. De zittende leerlingen van L2 en L4 worden in overtal meegenomen.

De beslissing werd samen voorbereid met de netwerkdirecteur en de schooldirecteur.

De beslissing zal worden voorgelegd op een uitzonderlijk vakbondsoverleg.

Na de beslissing wordt het schoolteam geïnformeerd.

De afgelopen jaren werd geïnvesteerd in beide vestigingsplaatsen:

• De Jozef Balstraat werd gerenoveerd in functie van de lagere school met een totale projectkost van €2.891.595, waarvan €49.936 Agion capaciteitsmiddelen (subsidiepot 2012) en €1.541.972 reguliere Agion middelen (2015, 2018, 2020) (voorlopige oplevering oktober 2021). Het risico op het terugbetalen van de capaciteitssubsidies is klein, gegeven het feit dat de gerealiseerde werken blijvend in gebruik blijven voor onderwijs.
• In de Arthur Sterckstraat werd een doorlichtingsproject uitgevoerd (voorlopige oplevering 2016) voor  €934.033. Hiervoor werden geen externe middelen ontvangen.