Terug
Gepubliceerd op 22/01/2024

2024_CBS_00282 - Herontwikkeling Wilgenstraat - Openbaar Domein. Schetsontwerp - Goedkeuring

college van burgemeester en schepenen
vr 19/01/2024 - 09:00 Stadhuis
Goedgekeurd

Samenstelling

Aanwezig

Bart De Wever, burgemeester; Koen Kennis, schepen; Jinnih Beels, schepen; Annick De Ridder, schepen; Nabilla Ait Daoud, schepen; Karim Bachar, schepen; Peter Wouters, schepen; Elisabeth van Doesburg, schepen; Erica Caluwaerts, schepen; Tom Meeuws, schepen; Sven Cauwelier, algemeen directeur

Secretaris

Sven Cauwelier, algemeen directeur

Voorzitter

Bart De Wever, burgemeester
2024_CBS_00282 - Herontwikkeling Wilgenstraat - Openbaar Domein. Schetsontwerp - Goedkeuring 2024_CBS_00282 - Herontwikkeling Wilgenstraat - Openbaar Domein. Schetsontwerp - Goedkeuring

Motivering

Aanleiding en context

Op 26 februari 2018 (jaarnummer 137) keurde de gemeenteraad de aankoop, via voorkooprecht, goed van het postgebouw in de Wilgenstraat 2a, 2060 Antwerpen.

Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Artikel 6 §3.2. bepaalt dat AG Vespa instaat voor de uitvoering en afhandeling van alle in- en uitgaande overdrachten van zakelijke rechten met betrekking tot het stedelijk patrimonium. De beleidsbeslissing hiertoe ligt bij de stad.

Op 3 juli 2020 (jaarnummer 5712) keurde het college het mandaat aan AG Vespa goed om te handelen in naam van de stad Antwerpen voor gronden van de stad Antwerpen gelegen in het projectgebied 'herontwikkeling Wilgenstraat'.

Op 28 september 2020 (jaarnummer 539) keurde de gemeenteraad de samenwerkingsovereenkomst tussen AG Vespa, cvba Woonhaven Antwerpen, stad Antwerpen en AG SO goed.

Op 15 juni 2021 (jaarnummer 4227) keurde het college de projectdefinitie goed voor de herontwikkeling van de Wilgenstraat.

Op 26 september 2022 (jaarnummer 497) keurde de gemeenteraad het addendum op de samenwerkingsovereenkomst tussen AG Vespa, cvba Woonhaven Antwerpen, stad Antwerpen en AG SO goed. 

Op 31 maart 2023 (jaarnummer 1936) keurde het college, het gedelegeerd opdrachthouderschap voor het deelproject openbaar domein Wilgenstraat aan AG Vespa, goed.

Voor de site Wilgenstraat wordt een inrichtingsplan uitgewerkt voor de volledige herontwikkeling van de site, met inbegrip van de sloop en vernieuwbouw van de sociale woningen in de noordrand, de sanering van de site, de realisatie van een basisschool en een crèche, de realisatie van een maatschappelijk programma zoals een buurthuis en de herinrichting van de volledige infrastructuur op de site. Dit vormt het ruimtelijke kader voor deze verschillende deelprojecten. Het masterplan ambieert een groene, autoluwe inrichting, een vlotte en comfortabele doorwaadbaarheid voor fietsers en voetgangers en een leesbare aansluiting op de omliggende publieke ruimte. Dit inrichtingsplan zal worden geformaliseerd in een verkavelingsplan, wat het vergunningstechnische kader zal vormen voor de verschillende deelprojecten die hier voor hun omgevingsvergunning naar moeten verwijzen. 

Het openbaar domein Wilgenstraat is één van de deelprojecten binnen deze ontwikkeling. Echter vormt de 'zaak der wegen' een noodzakelijk onderdeel voor de aanvraag van een verkavelingsvergunning. De opstart van een studieopdracht openbaar domein is nodig om de noodzakelijke input te leveren. Het schetsontwerp openbaar domein Wilgenstraat is opgeleverd als eerste fase binnen dit studietraject.

Juridische grond

Artikel 30, §1 van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten bepaalt met betrekking tot in-house-toezicht volgende voorwaarden:
1° de aanbestedende overheid oefent op die rechtspersoon toezicht uit zoals op haar eigen diensten;
2° meer dan 80 % van de activiteiten van de gecontroleerde rechtspersoon behelst de uitvoering van taken die hem zijn toegewezen door de controlerende aanbestedende overheid of door andere, door diezelfde aanbestedende overheid gecontroleerde rechtspersonen; en
3° er is geen directe participatie van privékapitaal in de gecontroleerde rechtspersoon, met uitzondering van geen controle of blokkerende macht opleverende vormen van participatie van privékapitaal, vereist krachtens de nationale wetgeving, in overeenstemming met de verdragen, die geen beslissende invloed uitoefenen op de gecontroleerde rechtspersoon”.

Regelgeving: bevoegdheid

Met collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges gecoördineerd. Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor openbaar domein. Ontwikkelingen (nieuw openbaar domein) en mobiliteitsvoorwaarden blijven een bevoegdheid van het college. Het districtsbestuur heeft een adviesbevoegdheid. 

Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Specifiek met betrekking tot de begeleiding van stadsontwikkelingsprojecten zijn onder andere volgende artikels van toepassing:

  • In artikel 6 §4  wordt de opdracht aan AG Vespa voor de begeleiding van stadsprojecten omschreven;
  • In artikel 7, Lastgeving stedelijk patrimonium, verleent de stad een volmacht aan AG Vespa om in de realisatie van publieke domein projecten alle daden van beschikking te stellen in eigen naam en voor rekening van de stad voor wat betreft het stedelijk patrimonium. Onder deze lastgeving valt ook expliciet de bevoegdheid tot het nemen van alle beslissingen in het kader van overheidsopdrachten met betrekking tot het stedelijk patrimonium;
  • In artikel 9 §3 staan de samenwerkingsmodaliteiten met de stad in het kader van de begeleiding van de stadsontwikkelingsprojecten opgenomen;
  • In artikel 11 §3 staat dat in uitvoering van de beheersovereenkomst, de stad alle kosten die AG Vespa opneemt, ten laste neemt.

Argumentatie

Het voorliggende ontwerp is het resultaat van een eerste fase in het studietraject van het deelproject openbaar domein Wilgenstraat. Het dossier openbaar domein Wilgenstraat heeft zich verder ontwikkeld binnen het stedenbouwkundig kader van de herontwikkeling Wilgenstraat. 

Gedurende de opmaak van het schetsontwerp hebben er verschillende werksessies en bilateraal overleg met diverse partijen, stadsdiensten en het district plaatsgevonden.

  • workshop Groen en Ecologie, 11 september 2023
  • workshop Luwte- en Geluidsplanning, 11 september 2023
  • brandweer 12 september 2023
  • workshop Functionaliteit, 13 september 2023
  • workshop veiligheid en verlichting, 14 september 2023
  • workshop kind- en vrouwvriendelijke publieke ruimte, 14 september 2023
  • workshop Programma, 15 september 2023
  • workshop afvalbeheer, 22 september 2023
  • ontwerpatelier publieke ruimte 12 oktober 2023

Op maandag 13 november 2023 is het schetsontwerp gebracht op het coördinatieoverleg openbaar domein (COD) waarbij het project werd onthaald met gunstig advies mits voorwaarden. 

Het schetsontwerp openbaar domein Wilgenstraat is terug te vinden als bijlage van dit besluit. De belangrijkste elementen in dit voorontwerp zijn de volgende:

Circulatie:

Het doorgaand verkeer wordt geweerd van de site, de aanliggende straten krijgen op het einde een keerlus. Bovengronds publiek parkeren wordt aan de randen georganiseerd. Er zijn 142 bovengrondse publieke parkeerplaatsen vervat in de plannen met een kwalitatief publiek domein op en rond de site. Over de site lopen van noord naar zuid en van oost naar west twee belangrijke zachte assen. Verder kent de site een fijnmazig netwerk van kleine voetgangersverbindingen.

Functionaliteit:

Het gebied blijft functioneel bedienbaar voor de brandweer, de hulpdiensten, verhuisbewegingen en afvalophaling. Aan de Gasstraat is er een sorteerstraat voorzien. 

Sanering:

Van 1858 tot 1925 was op deze locatie een gasfabriek gesitueerd. De werking van de gasfabriek heeft een ernstige verontreiniging van de bodem veroorzaakt. Deze historische verontreiniging wordt via een bodemsaneringsproject ambtshalve uitgevoerd door OVAM. Een groot aandeel van de bodemverontreiniging zal gesaneerd worden door ontgraving via diepe bouwputten en via het ontgraven van de oppervlaktelaag. De sanering heeft grote gevolgen voor het ontwerp van groen en water.

Groenplan:

Het schetsontwerp houdt maximaal rekening met de bestaande bomenstructuur. Rondom elke boom zal daarom verder onderzoek nodig zijn om te zien of de toplaag moet uitgegraven worden en of dit compatibel is met het behoud van die boom. Het is nog te vroeg in dit traject om uitsluitsel te geven over het aantal te behouden, te kappen en nieuw aan te planten bomen. Volgende cijfers zijn daarom voorwaardelijk en richtinggevend: 

  • te behouden: 76;
  • te kappen: 34;
  • nieuw aan te planten: 128.

Een belangrijke ambitie in dit project is het ontharden en vergroenen van de publieke ruimte. Op basis van dit schetsontwerp bekomen we volgende voorwaardelijke en richtinggevende cijfers: 

  • bestaand groen 8317 m2 (20%); 
  • gepland groen (inclusief binnentuinen) 13.654 m2 (32%);
  • bestaande verharding 21.425 m2 (51%);
  • geplande verharding 13.432 m2 (32%).

Waterplan:

In het waterplan Antwerpen valt de site binnen de waterstructuur ‘Radicaal lokale gebieden’ - intramuros. Deze gebieden hebben geen grote groenblauwstructuren om op aan te takken. In dit geval is het voor de hemelwatercascade van belang om zoveel mogelijk de daken van het private domein af te koppelen naar de publieke ruimte in waterbuffers, zodat dit niet direct in
het gemengd riool vloeit. Deze waterbuffers kunnen daarna gradueel afvloeien naar de riool of geleidelijk infiltreren in de grond. Binnen het kader van het bodemsaneringsproject dient er verder onderzocht te worden hoe er op de site met waterbuffering in de centrale zone en met waterinfiltratie in de oostelijke en zuidelijke zone kan worden omgegaan .

Programma:

De publieke ruimte wordt ingericht met voldoende zitgelegenheden om klein ontmoeten te faciliteren. Er wordt ook een centrale speelruimte voorzien die is ingericht naar jonge kinderen, passend bij de toekomstige demografie van de sociale woningen. De publieke ruimte krijgt een lokaal karakter waar verschillende doelgroepen zich thuis zullen voelen, er is met name ingezet op gezinsvriendelijke  publieke ruimte.

Inspraak

Er werd samen met het district een inspraakmoment georganiseerd rond het Project Wilgenstraat & speelterrein Stuivenbergplein in februari - maart 2023 via een digitale bevraging via Oor. 454 personen gaven hun mening tijdens de inspraakfase (online en fysiek). +/- 95 deelnemers waren aanwezig op het inspraakmoment ter plekke op de site Wilgenstraat en Stuivenbergplein op 9 februari 2023. AG Vespa en het district hebben ernaar gestreefd iedereen de maximale mogelijkheid te geven om te participeren aan deze inspraakronde. Uit deze inspraak werd de wens uitgedrukt voor een groene publieke ruimte met een expliciet rustig karakter. Speelvoorzieningen voor jonge kinderen en voldoende en afwisselende zitgelegenheid werden ook gevraagd.

Algemene financiële opmerkingen

Het investeringskrediet voor de studiefase tot een opgeleverd voorontwerp voor het deelproject openbaar domein Wilgenstraat bedraagt 666.771,88 EUR inclusief btw en 10% onvoorziene omstandigheden.  

In het meerjarenplan 2020 – 2025 van de stad Antwerpen is 666.771,88 EUR inclusief btw beschikbaar op het boekingsadres: SUB_NR/INTERN/2300-2400-2500/5291620000/224/2WNS020202PA3719/2SA050610

AG Vespa voert de opdracht uit in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen en Water-link. 

Het ereloonpercentage voor de ontwerper/studiebureau wordt voor het studietraject openbaar domein vastgesteld volgens de indicatieve barema’s zoals die zijn opgesteld door KVIV-FABI (Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging, ereloonbarema I, klasse 1). 

De verdeelsleutel voor de studiekosten zal volgen uit de financiële aandelen van elke partij in de raming horende bij het opgeleverde dossier. Op basis hiervan zal er een verdeelsleutel worden opgesteld die de verhouding bepaalt in welke mate de kosten verdeeld zullen worden tussen beide partijen. Er wordt rechtstreeks aan beide partijen gefactureerd.

Adviezen

Coördinatieoverleg openbaar domein Gunstig onder voorwaarden

Het coördinatieoverleg openbaar domein geeft gunstig advies op het schetsontwerp openbaar domein herontwikkeling Wilgenstraat op voorwaarden dat: 

  • er bij de verdere uitwerking rekening wordt gehouden met de generieke ontwerpprincipes van het draaiboek PR;
  • de materialisatie nog verder wordt uitgewerkt volgens de standaarden;
  • de rooilijnstructuur verder wordt uitgewerkt. De groenzone rond de gebouwen mag geen private sfeer oproepen; 
  • het autovrij karakter in het autovrije gedeelte maximaal wordt afgedwongen via onder andere het voorzien van breekpaaltjes en camerabewaking;
  • de locatie voor de sorteerstraat en glascontainer nog voldoende wordt doorgesproken; 
  • er voor het verplanten van de bomen binnen de projectzone een technisch plan van aanpak opgemaakt wordt met een haalbaarheidsstudie.
de districtsraad Antwerpen Gunstig advies

De districtsraad Antwerpen adviseert het schetsontwerp van het project herontwikkeling Wilgenstraat gunstig, op voorwaarde dat: 

  • het advies van de districtsraad van 16 mei 2021 (jaarnummer 91) verder wordt gevolgd;
  • er in het binnengebied ruimte "zonder vastgelegd programma" voorzien wordt zodat kinderen er kunnen voetballen of vrij spelen of buren er een burendrink kunnen organiseren;
  • de combinatie van fietsstraat en dwarsparkeren uit het ontwerp wordt gehaald zonder in te boeten op nieuwe en kwalitatieve fietsroutes. Er wordt een alternatieve route gezocht voor de fietsas Noord waar die door de Gasstraat loopt. De Nijverheidsstraat en Korte Scholierstraat worden in functie daarvan aangelegd tot woonerf. Ook in de Gasstraat is deze situatie op te lossen;
  • picknickbanken voorzien worden;
  • de openbare ruimte voor alle omwonenden uitnodigend wordt ingericht, waarbij voldoende aandacht is voor sociale veiligheid en voor de noden van verschillende groepen;
  • naast water bufferen ook de mogelijkheid tot water infiltreren verder wordt onderzocht;
  • de ontsluiting en toegang van de school niet verloopt via de Korte Scholierstraat;
  • er in het binnengebied ook eetbaar groen aangeplant wordt (bessen en bomen zoals tamme kastanjes, noten en dergelijke).
Brandweeroverleg Gunstig onder voorwaarden

Op het project werd een gunstig advies gegeven, mits volgende voorwaarden:

  • brandweer vraagt één aanrijpunt vanaf Van Kerckhovenstraat om het gebied (zonder breekpaaltjes) binnen te rijden. Hier dient bv ANPR-camera geplaatst te worden. De twee noordelijke nieuwe woongebouwen dienen door een aaneengesloten lus bereikbaar te zijn. De locatie voor dit aanrijpunt dient gekozen te worden. Belangrijk is dat simulatie draaicirkels zich ook op Van Kerckhovenstraat aanwezig zijn;
  • in de Gasstraat dient de gevel op maximaal 10 meter van de buitenste boordsteen bereikbaar te zijn;
  • omdat de indeling van de architecturen nog niet bekend is wordt er aangegeven dat het raadzaam is om de volledige gevels bereikbaar te maken. Hier en daar kan een boom tussen brandweg en gevel gesitueerd worden, doch steeds op een minimale kruinafstand van 10 meter;
  • brandweerwegen (vier meter) aan de parkzijde dienen steeds goed afleesbaar te zijn. Ze kunnen bestaan uit verharding met gefundeerd gras (als aan de minimale gewichtsbelasting wordt voldaan);
  • brandweerwegen aan de parkzijde mogen van bochtstralen 8 en 12 voorzien worden (in plaats van de standaard 11 en 15 meter).

Beleidsdoelstellingen

5 - Woonstad
2WNS02 - Stadsontwikkeling
2WNS0201 - Reguliere taken
2WNS020101 - Vespa als instrument voor stadsontwikkeling
2WNS020101PA3914 - Wilgenstraat - Masterplan

Besluit

Het college van burgemeester en schepenen beslist:

Artikel 1

Het college keurt het schetsontwerp van het openbaar domein binnen het dossier herontwikkeling Wilgenstraat goed.

Artikel 2

Dit besluit heeft in principe geen financiële gevolgen.