In zitting van 25 februari 2022 (jaarnummer 1531) keurde het college het voorontwerp met bijhorende geactualiseerde raming goed.
Ingevolge artikel 41, 11° van het Decreet Lokaal Bestuur is de gemeenteraad bevoegd voor de daden van beschikking over onroerende goederen, behalve die vermeld in artikel 56, § 3, 8°, b).
Historiek en aanloop
Het Vleeshuis, gebouwd in 1501-1503, vormt in meer dan één opzicht het symbool van de toenemende economische rol van de stedelijke middenstand en van de bloei van de Vleeshouwersgilde in het begin van een tijdsperiode die vaak de Gouden Eeuw van Antwerpen wordt genoemd. Het belang van het gebouw overstijgt echter het lokale. Zijn eerbiedwaardige ouderdom maakt van het Vleeshuis het oudste intact overgeleverde wereldlijke openbare gebouw van Antwerpen.
De historische waarde van het Vleeshuis blijkt uit het beschermingsbesluit. Het gebouw werd op 6 februari 1936 beschermd samen met negen andere belangrijke Antwerpse gebouwen zoals het stadhuis, het Steen, de stadsbibliotheek, het Rubenshuis, het Hessenhuis en de Oude Beurs. Dit zijn stuk voor stuk zeer belangrijke gebouwen voor de geschiedenis van de stad Antwerpen en de opname van het Vleeshuis in deze lijst duidt op de waarde die er reeds in 1936 aan gegeven werd.
Van 1904 tot 1913 werd het Vleeshuis volledig gerestaureerd door stadsbouwmeester Alexis Van Mechelen in functie van een herbestemming als museum. Hiermee is Museum Vleeshuis een van de oudste musea van de stad Antwerpen. Ruim 100 jaar na deze laatste grote restauratiegolf is het monument dringend opnieuw aan restauratie toe. Hiertoe is in 2009 het studiebureau Origin Architecture & Engineering aangesteld dat samen met de stad Antwerpen en het agentschap Onroerend Erfgoed een lang traject heeft afgelegd met tal van studies, zoals beheersplan, haalbaarheidsonderzoek en stabiliteitsstudies als resultaat.
In het najaar van 2021 werd het beheersplan, inclusief toekomstvisie, voor het Vleeshuis dan ook goedgekeurd door het agentschap Onroerend Erfgoed. Dit goedgekeurde beheersplan vormt een kader en formuleert uitgangspunten voor de verdere ontwikkeling van het prachtige monument.
In februari 2022 (jaarnummer 1531) keurde het college het voorontwerp van architecten- en stabiliteitsbureau Origin Architecture & Engineering goed. Dit voorontwerp legt een solide basis voor een flexibel en duurzaam gebruik op lange termijn van dit prachtige monument.
Argumentatie
In de plannen voor het toekomstige Vleeshuis museum wordt de huidige toegang verschoven naar de zijde van de Scheldekaaien. Onder het Vleeshuis bevindt zich aan deze kant een onderdoorgang, oorspronkelijk aangelegd bij de bouw van het Vleeshuis om passage langs de toenmalige Burchtgracht mogelijk te maken. Met de tijd is de Burchtgracht echter gedempt, waardoor er voorlangs het Vleeshuis een vrije doorgang is ontstaan voor voetgangers, fietsers en voertuigen. De functie van deze onderdoorgang is bijgevolg achterhaald en bovendien wordt de onderdoorgang helaas courant gebruikt als openbaar toilet en zorgt voor een onfrisse penetrante geur. De plek waar het Vleeshuis op de grond land is een plaats voor sluikstort
In het nieuwe museumplan zal deze huidige donkere onderdoorgang getransformeerd worden tot een eigentijds toegangsportaal. Nieuw schrijnwerk wordt geplaatst in de openingen langs de gang, waardoor het Vleeshuis een nieuwe, uitnodigende ingang krijgt. De herpositionering van de ingang zorgt bovendien voor een meer toeristisch gerichte oriëntatie, aan de zijde van de cruiseterminal en het bezoekerscentrum. De beoogde levendigheid in de onderdoorgang zal tevens bijdragen aan het verminderen van problemen met sluikstort, wildplassen en daklozen.
De Put van Alexis van Mechelen
Tijdens de laatste grote restauratiecampagne in het begin van de 20ste eeuw onder leiding van stadsbouwmeester Alexis Van Mechelen werd ook gewerkt aan de omgeving van het gebouw. Van Mechelen stelde voor om voor de westgevel een put uit te graven zodat de volledige hoogte van de gevel kon worden vrijgemaakt. De werken omvatte een afwerking van de put in metselwerk waarbij de put omgeven wordt door een borstwering in smeedwerk. Deze put werd meegenomen in het beschermingsbesluit van Onroerend Erfgoed Vlaanderen.
Het pleintje voor het Vleeshuis werd ongeveer 15 jaar geleden heraangelegd met granieten blokjes. Tussen het Vleeshuis en dit pleintje bevindt zich de verdiepte put, welke vandaag echter beperkt toegevoegde waarde heeft, vol onkruid staat en ligt vol afval. Er ligt hier een kans om de verblijfskwaliteit van de ruimte voor het Vleeshuis sterk te verbeteren. Het is de plek waar groepen met de gids zullen afspreken, en zou ook een ontmoetingsplek kunnen worden voor de buurt. Bij de geplande grote restauratiecampagne, zal de put mee gerestaureerd worden, en hiernaast ook ingezet worden als zone waar technische in- en uitblaasmonden in uitkomen.
De huidige onderdoorgang en put bevinden zich momenteel op openbaar domein. Om deze zones te kunnen integreren in het ontwerp en (deels) als afgesloten deel van het museum, zal deze zone gedesaffecteerd moeten worden.
Op dit moment lopen er diverse nutsvoorzieningen onder de onderdoorgang. Uit gesprekken met de betrokken partijen is gebleken dat deze voorzieningen verplaatst kunnen worden naar de voorzijde van het gebouw.
De gemeenteraad keurt goed om de onderdoorgang onder en de put langs het museum Vleeshuis, Vleeshouwersstraat 37, 2000 Antwerpen te desaffecteren en toe te voegen aan het stedelijk patrimonium in portefeuille van de bedrijfseenheid Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving. De bedrijfseenheid Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving voorziet de nodige budgetten binnen het restauratiedossier Vleeshuis voor de realisatie en afwerking van deze nieuwe inkomzone.