De Grote Verbinding
Met ‘De Grote Verbinding’ bouwt de stad Antwerpen aan haar internationale reputatie als stad en regio waar het goed is om te wonen, te werken, te ondernemen en op bezoek te komen. De Oosterweelverbinding maakt de Antwerpse Ring rond en de overkapping stuurt de auto’s onder de grond. Zo zorgen stad Antwerpen en Vlaanderen voor een betere mobiliteit voor Vlaanderen en wordt de stad weer één geheel met meer groen en schonere lucht.
De afgelopen jaren hebben stad Antwerpen, Havenbedrijf Antwerpen nv van publiek recht, de burgerbewegingen, Lantis en andere Vlaamse partners, samen met de intendant voor de Oosterweelverbinding, de plannen vormgegeven. Tijdens de uitvoering zetten zij samen zoveel mogelijk lokaal talent aan het werk.
Aanleiding
Op 22 november 2016 (jaarnummer 749) keurde de gemeenteraad de overeenkomst tussen het Vlaams Gewest, BAM (Lantis), het Havenbedrijf Antwerpen nv van publiek recht en de stad Antwerpen over de heroriëntering van de Oosterweelmiddelen naar flankerende maatregelen en stedelijke leefbaarheidsprojecten goed.
Op 29 juni 2018 (jaarnummer 6145) bekrachtigde het college de selectie van 18 projecten en vier reserveprojecten als eindresultaat van het proces “Over de Ring” onder leiding van intendant Alexander D’Hooghe. Deze leefbaarheidsprojecten werden geclusterd in 7 Ringparken en een Scheldeoeververbinding.
Op 17 december 2018 (jaarnummer 788) keurde de gemeenteraad de samenwerkingsovereenkomst goed die tussen de stad en AG Vespa wordt gesloten voor 4 projectclusters in het noorden die direct gerelateerd zijn aan de Oosterweelverbinding.
Op 6 maart 2020 (jaarnummer 2227) keurde het college de afsprakennota goed tussen Lantis, de stad Antwerpen en de intendant. Hierin worden de krijtlijnen bepaald van de samenwerking tussen deze partijen voor de noordelijke Ringparken die bovenop en naast de Oosterweelverbinding zullen aangelegd worden.
Op 29 oktober 2021 (jaarnummer 8721) keurde het college het besluitvormingsproces voor de voorontwerpen voor de Ringparken op Oosterweelverbinding Rechteroever, goed.
Ringpark Het Schijn
Op 21 februari 2020 (jaarnummer 1754) keurde het college de projectdefinitie, samen met de opdrachtdocumenten voor Ringpark Het Schijn in de districten Deurne en Borgerhout goed.
Op 4 september 2020 (jaarnummer 7402) keurde het college de gunning goed van de ontwerpopdracht voor Ringpark Het Schijn aan COBE ApS - OMGEVING cvba -De Urbanisten BV.
Op 22 januari 2021 (jaarnummer 613) keurde het college de aanpak van de aankoop- en herontwikkelingsoperatie voor Ten Eekhovelei principieel goed.
Op 26 maart 2021 (jaarnummer 2453) keurde het college de verhuisstrategie voor volkstuinen in Ringpark Het Schijn principieel goed.
Op 19 november 2021 (jaarnummer 9149) keurde het college het voorontwerp voor Ringpark Het Schijn goed.
Op 10 juni 2022 (jaarnummer 4664) keurde het college de adviezen en wijzigingen op het voorontwerp Ringpark Het Schijn goed en gaf het college de opdracht aan AG Vespa om de nodige bijkomende opdrachten met het ontwerpteam af te sluiten in functie van de verdere uitwerking van de inkanteling van bijkomende kappen (reserveleefbaarheidsprojecten) in Ringpark Het Schijn.
Op 10 maart 2023 (jaarnummer 1485) bekrachtigde het college de maximale overkapping van de noordelijke Ring met selectie van onder andere de bijkomende Kap Schijnvallei en de verlengde Kap Hof Ter Lo.
In het gemeenteraadsbesluit van 31 mei 2021 (jaarnummer 309) werden de bovenlokale locaties vastgesteld. Het projectgebied betreft lokaal en bovenlokaal openbaar domein met een bovenlokale investering in het kader van het leefbaarheidsproject Ringpark Het Schijn. Het district Deurne en het district Borgerhout hebben adviesbevoegdheid.
Het Ringpark Het Schijn vormt één van de zeven Ringparken in relatie tot de Oosterweelverbinding en de daaraan gekoppelde leefbaarheids- en overkappingsprojecten. Ringpark Het Schijn omvat een landschapspark aan de oostzijde van de R1 vanaf de Schijnpoortweg tot aan de Turnhoutsebaan. De realisatie van het project Ringpark Het Schijn is gekoppeld aan de realisatie van de Oosterweelverbinding. De onderbouw (de Oosterweelverbinding met alle aanhorigheden) en de bovenbouw (het Ringpark) dienen optimaal afgestemd te worden wat betreft ontwerp en uitvoeringsmodaliteiten. De afstemming gebeurt door middel van ontwerpend onderhandelen.
In 2020-2021 maakte het ontwerpteam COBE ApS - OMGEVING cvba - De Urbanisten BV een voorontwerp op voor de projectcontour en een visienota voor het studiegebied.
In juni 2022 gaf het college de opdracht aan AG Vespa om de nodige bijkomende opdrachten af te sluiten met de betrokken ontwerpteams in functie van de verdere uitwerking van de inkanteling van reserveleefbaarheidsprojecten. Voor Ringpark Het Schijn werden volgende opdrachten afgebakend en onderzocht in een ontwerpend onderzoek: de realisatie van bijkomende kappen (Kap Schijnvallei en Verlengde kap Hof Ter Lo), de realisatie ambitieuze nerf tussen Ten Eekhove en Spoor Oost en de eliminatie van de pre-metro in het park.
In november 2023 keurde de Stuurgroep Implementatie het implementatiepakket “IP-HS-02 Ontwerp Bijkomende Overkappingen” goed en werd beslist om de bijkomende kappen uit te werken tot een voorontwerp en in te kantelen binnen het bestaande voorontwerp van Ringpark Het Schijn. De uitwerking van het ontwerp voor de onderbouw en de bovenbouw interfereert en loopt parallel. Via ontwerpend onderhandelen worden de bovenbouw en onderbouw afgestemd op elkaar.
Tussen oktober 2023 en maart 2024 maakt het ontwerpteam COBE ApS - OMGEVING cvba - De Urbanisten BV een voorontwerp voor de bijkomende Kap Schijnvallei en de verlengde Kap Hof Ter Lo en een actualisatie van het goedgekeurde voorontwerp in het gebied aangrenzend aan de bijkomende kappen.
Het programma van de bijkomende overkappingen wordt afgetoetst op de technische randvoorwaarden vanuit de onderbouw. Voor de programmatie van de bijkomende ruimte wordt teruggegrepen naar de resultaten van het participatietraject uit 2020-2021.
voorontwerp Kap Schijnvallei
De bijkomende kap Schijnvallei situeert zich tussen het Aansluitingscomplex Schijnpoort en de Kap Schijnpoort over de snelweg in de noordelijke rijrichting, een lengte van circa 590 meter.
De onderbouw wordt ontworpen door Lantis en bestaat uit een gesloten kokerconstructie voor de oprit vanaf het Aansluitingscomplex Schijnpoort die aansluit op een halfopen luifelconstructie over de snelweg.
De bovenbouw wordt ingericht als een landschappelijke parkruimte die deel uitmaakt van de Schijnvallei. De bijkomende ruimte van de kap biedt ruimte voor laagdynamisch programma zoals een ligweide en natuur, alsook voor hoogdynamisch programma zoals sport- en spelinfrastructuur, in het bijzonder voor urban sports. Het ringfietspad schuift mee op richting de snelweg en maakt vanop de kap verbinding met een ongelijkvloerse kruising over de Schijnpoortweg. Daarnaast ontstaat dankzij de integratie van deze kap de mogelijkheid om de ambitieuze nerf te realiseren die het Ringpark verbindt met Borgerhout intramuros.
voorontwerp Kap Hof Ter Lo
De verlengde Kap Hof ter Lo bestaat uit een verlenging van de Kap Hof ter Lo, een overkapping over beide rijrichtingen, in noordelijke en zuidelijke richting. Naar het noorden wordt de kap verlengd met circa 20 meter over beide rijrichtingen van de snelweg. Naar het zuiden wordt de kap verlengd met circa 75 meter over de zuidelijke rijrichting en met circa 55 meter over de noordelijke rijrichting van de snelweg.
De onderbouw wordt ontworpen door Lantis en bestaat uit gesloten kokerconstructie over de snelweg.
De bovenbouw wordt ingericht als een landschappelijke parkruimte met een uitkijkpunt. De bijkomende ruimte van de kap biedt ruimte voor laagdynamisch programma zoals een ligweide met kunstheuvel, alsook voor hoogdynamisch programma zoals volkstuinen en een multisportveld. Deze kap vormt de belangrijkste nerf tussen Borgerhout intramuros en Deurne-Noord. Vanaf de kap wordt een ongelijkvloerse verbinding gemaakt met Spoor Oost over de Noordersingel. Van het zuiden van de kap ontstaat een potentiële verbinding naar de Turnhoutsebaan via de snelwegberm.
De aanlanding van de Kap Hof Ter Lo aan de Noordersingel en de verbinding van de kap Hof Ter Lo naar de Turnhoutsebaan bevinden zich in de niet-obstakelvrije zone van de projectcontour, dit wil zeggen dat er nog obstakels (eigendomssituaties, planologische randvoorwaarden, et cetera) te lichten zijn alvorens een correcte afbakening en inrichting vastgelegd kan worden. Dit wordt meegenomen in het verdere ontwerpproces.
aanvaarden voorontwerp
De bovenbouw (de Ringparken) en de onderbouw (de Oosterweelverbinding) zijn onderling afhankelijk. Daarom is het van belang, op het moment dat de onderbouw van de bijkomende overkappingen wordt ontworpen, reeds een goed zicht te hebben op het gewenste ontwerp van de bovenbouw. Maar dit heeft ook als gevolg dat er een tijdssprong is tussen de uitwerking van het voorontwerp en het verdere ontwerpproces en de uitvoering van de bovenbouw. Daarom wordt er een onderscheid gemaakt tussen het kader en de invulling in het ontwerp bovenbouw. Het kader wordt vastgelegd in het voorontwerp en de invulling wordt opengelaten tot definitief ontwerp na de tijdssprong. Voor wat betreft het kader is het voorontwerp driedimensionaal en gedetailleerder dan het conceptontwerp en geeft een duidelijk beeld van de geplande werken.
Het co-creatief proces is complex, intensief en iteratief en vergt een pro-actieve houding van het ontwerpteam. In de opdracht is alle organisatie, voorbereiding, toelichting en desgevallend aanpassingen in functie van en ten gevolge van het co-creatieve proces, inbegrepen. Het ontwerpteam werkte het voorontwerp uit als synthese van het co-creatieve proces, maar stelt tevens een aantal openstaande onderzoeksvragen vast. Voor Ringpark Het Schijn betreft het onder meer volgende zaken die in het verder ontwerp en de (technische) afstemming tussen onder- en bovenbouw verder uitgeklaard moeten worden:
Via ontwerpend onderhandelen met Lantis worden bovenstaande onderzoeksvragen verder uitgeklaard.
Het geactualiseerd voorontwerp met bijkomende overkappingen wordt goedgekeurd als resultaat van het co-creatief proces en daarmee inhoudelijk vastgeklikt. Dit wil zeggen dat er in deze fase geen wijzigingen meer aan zullen gebeuren en het als een stabiel ontwerp kan gedeeld worden met alle betrokken partners en stakeholders. Het definitief ontwerp wordt met dit collegebesluit nog niet opgestart.
De raming van het ontwerpteam voor de bouwkost van Fase 2, inclusief de bovenbouw van de bijkomende overkappingen, bedraagt 32.966.127,00 euro inclusief btw. Dit valt binnen het taakstellende bouwbudget voor Fase 2.
Het ontwerpproces wordt in het kader van De Grote Verbinding en in samenwerking met de partner overheid Lantis en het team intendant gevoerd. Het voorontwerp inclusief bijkomende overkappingen is het resultaat van een co-creatief en participatief proces aan de hand van ‘werkbanken’ waarbij diverse stakeholders en actoren betrokken zijn en waar de ontwerpstappen met de diverse stakeholders worden afgestemd en naar consensus gezocht. In de werkbanken zijn diverse stakeholders vertegenwoordigd: opdrachtgever, ontwerpteam, team intendant, partner overheid, diverse stadsdiensten, burgerbewegingen en belanghebbenden (onder andere Agentschap wegen en verkeer, Provincie, burgerbewegingen, private actoren, Aquafin, Natuurpunt, ANB, vervoersregio Antwerpen, De Lijn, woonhaven, NMBS, district Borgerhout en district Deurne).
Tussen 2020 en 2021 werd het ontwerp tijdens vier focusgroepen en zes werkateliers afgestemd met diverse omwonenden uit de buurt. Tijdens deze fase van het ontwerp zijn er, naast de werkbanken, diverse informatie- en participatiemomenten georganiseerd.
Tussen september 2023 en februari 2024 werden voor de opmaak van een geïntegreerd ontwerp van de bijkomende overkappingen bijkomend vier werkbanken en talrijke bilaterale overlegmomenten met één of meerdere stakeholders georganiseerd.
In de meerjarenplanning 2020-2025 is een budget van 3.786.548,95 euro inclusief btw, studiekosten en onvoorziene kosten voorzien voor de opdracht tot en met de opmaak van het definitief ontwerp op SUB_NR/INTERN/5291630000/224/2LMS010102M01993/2SA0202.
AG Vespa voert de opdracht uit in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen.
In het meerjarenplan 2020–2025 van AG Vespa worden de projectuitgaven verrekend op project P001389 SP – Ringpark Het Schijn.
Het coördinatieoverleg openbaar domein geeft gunstig advies op het voorontwerp op voorwaarden dat:
Het college keurt het geactualiseerde voorontwerp met bijkomende overkappingen van Ringpark Het Schijn in district Deurne en district Borgerhout goed als synthese van het co-creatief proces.
Het college geeft de opdracht aan:
| Dienst | Taak |
| AG Vespa |
|