Op 15 december 2023 werd namens de BV CIRAK, met maatschappelijke zetel aan de Bredastraat 112, bus 11 te 2060 Antwerpen, een aanvraag ingediend om een convenant af te sluiten voor de exploitatie van een kansspelinrichting klasse IV, genoemd ‘Cirak', gelegen aan de Bisschoppenhoflaan 353 te 2100 Deurne.
De BV CIRAK heeft nog geen kansspelvergunning F2 voor de exploitatie van een kansspelinrichting klasse IV op dit adres. De BV CIRAK wenst een kansspelvergunning F2 te bekomen van de Kansspelcommissie.
De uitbating van een vaste kansspelinrichting klasse IV moet op grond van de artikelen 43/4, §1 en 43/5, 6° van de Wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers (verder: Kansspelwet) geschieden krachtens een convenant dat voorafgaandelijk wordt gesloten tussen de gemeente van vestiging en de uitbater. Deze bepalingen werden ingevoerd door de wet van 7 mei 2019 tot wijziging van de Kansspelwet van 7 mei 1999. De wetswijziging trad in werking op 25 mei 2019.
Thans moet bij de aanvraag tot het bekomen van een kansspelvergunning F2 dus rekening gehouden worden met voormelde voorwaarden. Dit betekent eveneens dat de aanvrager ervoor dient te zorgen dat de kansspelinrichting klasse IV niet gevestigd wordt in de nabijheid van onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, plaatsen die vooral door jongeren bezocht worden, zulks behoudens met redenen omklede afwijking die door de gemeente wordt toegestaan.
Om de kansspelvergunning F2 te bekomen bij de Kansspelcommissie is een convenant nodig tussen de BV CIRAK en de stad Antwerpen.
Kansspelinrichtingen klasse IV zijn, op basis van artikel 43/4, §1 van de Kansspelwet, plaatsen die uitsluitend bestemd zijn voor het aannemen van weddenschappen. Het aannemen van weddenschappen vereist een kansspelvergunning F2. Behoudens de uitzonderingen bepaald in §5 van voormeld artikel, is het verboden weddenschappen aan te nemen buiten een kansspelinrichting klasse IV. De uitbating van een vaste kansspelinrichting klasse IV moet geschieden krachtens een convenant dat voorafgaandelijk wordt gesloten tussen de gemeente van vestiging en de uitbater. Het convenant bepaalt waar de kansspelinrichting wordt gevestigd alsook de nadere voorwaarden. In het convenant worden de openings- en sluitingsuren én de openings- en sluitingsdagen bepaald van de kansspelinrichtingen klasse IV en wordt vastgelegd wie het gemeentelijk toezicht waarneemt.
Om een kansspelvergunning klasse F2 te kunnen verkrijgen moet de aanvrager volgens artikel 43/5 van de Kansspelwet:
Artikel 43/4 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers (Belgisch Staatsblad 30 december 1999).
De gemeenteraad heeft een algemene regelgevende bevoegdheid voor zaken van gemeentelijk belang tenzij de bevoegdheid is toegewezen aan een ander orgaan van de gemeente (artikel 40 Decreet Lokaal Bestuur).
De BV CIRAK baat nog geen kansspelinrichting klasse IV uit aan de Bisschoppenhoflaan 353 te 2100 Deurne. De BV CIRAK beschikt nog niet over een kansspelvergunning F2 voor deze vestigingslocatie. Voorafgaandelijk moet nu een convenant afgesloten worden met de gemeente zoals bepaald in de wijzigingswet van 7 mei 2019.
De aanvrager dient te voldoen aan de voorwaarden uit artikel 43/5 van de Kansspelwet om een kansspelvergunning F2 te kunnen verkrijgen. De gemeente heeft thans een discretionaire bevoegdheid om te beslissen of, en onder welke voorwaarden, er thans een convenant wordt afgesloten. Middels deze wetswijziging heeft de gemeente door de convenantverplichting de bevoegdheid gekregen om daadwerkelijk een rol te spelen in de verkrijgingsprocedure voor een kansspelvergunning.
Artikel 43/5, 5° van de Kansspelwet bepaalt ondubbelzinnig dat "De aanvrager van het convenant ervoor moet zorgen dat een kansspelinrichting klasse IV niet gevestigd wordt in de nabijheid van onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht, zulks behoudens met redenen omklede afwijking die door de gemeente wordt toegestaan."
De parlementaire voorbereiding stipuleert verder dat: "Het convenant bepaalt waar de kansspelinrichting wordt gevestigd, inzonderheid rekening houdend met onderwijsinstellingen, ziekenhuizen, plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht, plaatsen waar erediensten worden gehouden of gevangenissen." De concrete omstandigheden die een weigering om een convenant te kunnen sluiten, kunnen verantwoorden zijn derhalve niet beperkt tot de inrichtingen die uitdrukkelijk vermeld staan in hoger geciteerd artikel uit de Kansspelwet. Dit werd bevestigd door een arrest van het Grondwettelijk Hof van 9 december 2021 (arrest nr. 177/2021).
Er moet bij de beoordeling om al dan niet over te gaan tot het afsluiten van een convenant nagegaan worden of de voorgestelde locatie al dan niet in de nabijheid van dergelijke inrichtingen gelegen is. De ingevoerde bepaling strekt ertoe om de risico’s in verband met de ligging van een vaste kansspelinrichting klasse IV te beperken en kwetsbare spelers te beschermen. Dergelijk nabijheidsonderzoek is een determinerend motief in de afweging van de gemeente om in een individueel dossier te beslissen om al dan niet het convenant af te sluiten.
De stad Antwerpen investeert in een coherent en geïntegreerd drugbeleid. Naast middelenverslavingen wordt binnen dit beleid ook aandacht geschonken aan gedragsverslavingen, zoals gamen en gokken. Het is daarbij belangrijk om preventief en voor aanvang van de problematiek in te grijpen. Bijgevolg zijn uiterst belangrijke doelgroepen voor verslavingspreventie jongeren en kwetsbare personen.
Onderzoek toont aan dat het in contact komen met middelen of verslavende gedragingen op jonge leeftijd, het risico op verslaving op latere leeftijd verhoogt. Dit heeft te maken met de ontwikkeling van de hersenen: "Hoe eerder iemand begint, hoe meer invloed dit heeft op de ontwikkeling van de hersenen, hoe impulsiever iemand wordt, wat dan weer de kans op verslaving verhoogt. Dit is voor gokken net zo: problematische gokkers bleken telkens vroeger te zijn gestart met gokken - vaak al rond de leeftijd van 10 jaar - dan leeftijdsgenoten die (niet problematisch) gokken." (Shead, Derevensky & Gupta, 2010, Geel en Fisher in Bowden-Jones & Georges, 2015).
Antwerpen is een bruisende studentenstad en heeft ook heel wat (middelbare) scholen op het grondgebied. Geld inzetten op sportwedstrijden is de gokvorm die het meest frequent wordt beoefend door de Vlaamse studenten, zo blijkt uit onderzoek van de VAD. (Van Damme et al., 2022). Nog problematischer, hoewel gokken onder de 18 jaar verboden is, is de vaststelling dat 0,9% van de middelbare schooljongeren een regelmatige speler is bij sportweddenschappen en 7,7% aangeeft ooit te hebben gespeeld. (Rossiers, VAD Webinar, 2021, 19:38). Er kan bijgevolg niet aan voorbijgegaan worden dat hier zeer strikt op moet toegezien worden.
Uit bronnenonderzoek (Google Maps en Stad in Kaart) blijkt dat de inrichting gelegen aan de Bisschoppenhoflaan 353 te 2100 Deurne niet voldoet aan de wettelijke nabijheidsregels.
De locatie is niet geschikt voor de implementatie van een wedkantoor, zoals blijkt uit de administratieve akte met het nummer 000870/24 van 10 januari 2024 en de akte met nummer 215104 van 17 januari 2024. De voorgestelde locatie ligt aan een zeer drukke baan, op een adres vlakbij verkeerslichten op een heel druk, moeilijk en gevaarlijk kruispunt. Bovendien is er geen parking voorzien in de onmiddellijke omgeving.
Tevens dient te worden gewezen op onderwijsinstelling 'Stedelijk Lyceum Lakbors' dat op 950 meter wandelafstand van het wedkantoor gelegen is. Het gaat om een secundaire school voor jongeren van de 1ste tot en met de 3de graad met een sociaal en/of economisch profiel.
Daarnaast ligt de ‘Fico Osteopathie Academy’ aan de Santvoortbeeklaan 23 te 2100 Deurne, hetgeen een wandelafstand van 650 meter van het wedkantoor betreft. Hier wordt een fulltime (dagonderwijs) en parttime (nascholing tijdens het weekend) opleiding osteopathie gegeven. De fulltime dagopleiding richt zich tot afgestudeerden van het secundair onderwijs. Daarnaast worden er ’s avonds en in het weekend verschillende bijscholingen en cursussen gegeven aan meerderjarige studenten.
Met name de nabijheid van deze instellingen voor secundair en hoger onderwijs doet zorgen baren. Dat het wedkantoor gelegen is nabij deze onderwijsinstellingen, volstaat op zich reeds om het convenant te weigeren op grond van artikel 43/5, 5° van de Kansspelwet.
Dit wordt tevens bevestigd door rechtspraak van de Raad van State: “Te dezen vermeldt de bestreden beslissing de afstanden van de onderwijsinstellingen tot de kansspelinrichting en aldus doet zij blijken van een in concreto onderzoek. Het nabijheidsverbod voor onderwijsinstellingen wil de scholieren behoeden voor de verleiding om een speelautomatenhal op te zoeken omdat zij de inrichting niet ver verwijderd weten of omdat het slechts een minimale inspanning vergt om ze te bereiken. De concrete beoordeling van de nabijheid betreft ipso facto de aantrekkingskracht van de kansspelinrichting en van de inspanning om er te geraken. De gedetailleerde opgave van de afstand tot de kansspelinrichting voor wat onder meer een aantal onderwijsinstellingen betreft, volstaat om te gewagen van een aantrekkingskracht die van de kansspelinrichting op die scholieren uitgaat.
(…)
De verzoekende partij maakt ook niet aannemelijk dat de vermelde afstanden voldoende ruim zijn opdat de scholieren een zekere inspanning moeten doen om de kansspelinrichting te bereiken.
Het motief betreffende de nabijheid van onderwijsinstellingen, dat de wettigheidstoetsing heeft doorstaan, volstaat op zich om de weigering van het gevraagde convenant te verantwoorden. (RvS, nr. 208.789 van 9 november 2010).”
Daarenboven zijn er nog diverse ‘plaatsen die voornamelijk door jongeren worden bezocht’ in de onmiddellijke nabijheid gevestigd.
In die zin liggen het ‘ACG’ Maatwerkbedrijf en het ‘Arbeidscentrum voor Gehandicapten’ aan de Middelmolenlaan 120 en 160 te 2100 Deurne op een wandelafstand van respectievelijk 450 meter en 550 meter van het wedkantoor. In dit maatbedrijf worden kwetsbare (jong-)volwassenen tewerkgesteld.
Tevens ligt de 'SILOK’ gym- en dansvereniging Deurne op een wandelafstand van 650 meter van het wedkantoor. Hier worden iedere weekavond (17.30 uur tot 22.00 uur), op woensdagnamiddag en op zaterdagvoormiddag lessen voor kinderen en jongeren georganiseerd.
Daarnaast is ook het ‘Bosuilstadion’ gelegen op 850 meter wandelafstand van het wedkantoor. In het 'Bosuilstadion' van RAFC worden op dinsdag-, woensdag- en donderdagmiddag trainingen voor jeugdspelers gegeven.
Tevens zijn er diverse groene zones in de nabije omtrek van het wedkantoor met voorzieningen voor jongeren zoals onder meer het Bisthovenplein, de Bremweide, ... Het park 'Bremweide' is op 850 meter wandelafstand van het wedkantoor gelegen en het buurtpark 'Gallifort' ligt op een afstand van 550 meter wandelafstand van het wedkantoor. Daarnaast ligt het Park ‘Bisschoppenhof’ op 400 meter wandelafstand van het wedkantoor. In dit laatste park ligt een met kunstgras aangelegd voetbalveld dat voornamelijk kinderen en jongeren aantrekt. Tevens bevinden er zich de lokalen van ‘De Rode Valken Deurne’, een jeugdbeweging voor 5 tot 25 jarigen, alwaar iedere zondag van september tot juni van 10.00 uur tot 17.00 uur activiteiten voor de leden worden georganiseerd.
De nabijheid van elk van bovengenoemde plaatsen, waar tevens veel jongeren samenkomen, volstaat derhalve om het sluiten van het convenant te weigeren op grond van artikel 43/5, 5° van de Kansspelwet.
Vanwege de nagestreefde sociale bescherming van jongeren betreft de vestigingsplaats van het wedkantoor aldus een ongeschikte locatie gezien de wet uitdrukkelijk verbiedt dat kansspelinrichtingen gelegen zijn in de buurt van plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht.
Dit wordt ook uitdrukkelijk door de Raad van State bevestigd: “Tevergeefs brengt verzoekster tegen die beoordeling in dat er dan blijkbaar geen enkele locatie in het centrum van Kortrijk aan de voorwaarden voor XII-3866-13/21 het sluiten van een convenant kan voldoen. Daargelaten de feitelijke juistheid hiervan, gaat verzoekster er blijkbaar van uit dat een kansspelinrichting in het centrum mogelijk moet zijn. De Raad van State is geen dergelijk voorschrift bekend. Daarentegen bestaat er wel een wetsvoorschrift dat kansspelinrichtingen in de buurt van plaatsen die vooral door jongeren worden bezocht, verbiedt.
(…)
Wanneer dan ook de weigering op dat motief berust volstaat het ten aanzien van de formele-motiveringseis dat de prohibitieve nabijheid afdoende met redenen wordt omkleed. Te dezen is daaraan voldaan. Immers preciseert de bestreden beslissing welke door het voorschrift bedoelde inrichtingen of plaatsen te dicht bij de vestigingsplaats van verzoekster gelegen zijn en waarom, namelijk op welke afstand ze zich ten opzichte van de kansspelinrichting (slechts) bevinden.” (RvS nr. 197.781 van 13 november 2009)."
Het is immers net deze groep van jongeren die de wetgever wil beschermen, en terecht. De fysieke nabijheid of makkelijke beschikbaarheid van gokgelegenheden verhoogt de participatie aan gokken bij de bewoners uit de buurt. Zij zullen ook meer geld uitgeven aan gokspelen. Alsook de prevalentie van problematisch gokgedrag neemt toe (Vasiliadis, Jackson, Christensen & Francis, 2013; St-Pierre, Walker, Derevensky & Gupta, 2014), zeker bij jongeren. Onderzoek toont immers aan dat het in contact komen met middelen of verslavende gedragingen op jonge leeftijd, het risico op verslaving op latere leeftijd verhoogt. Dit heeft te maken met de ontwikkeling van de hersenen: hoe eerder iemand begint, hoe meer invloed dit heeft op de ontwikkeling van de hersenen, hoe impulsiever iemand wordt, wat dan weer de kans op verslaving verhoogt. Het aantal uitsluitingen bij de Kansspelcommissie is al jaren in stijgende lijn aan het verlopen. (Kansspelcommissie, 2021). Dit duidt op een toenemend aantal mensen die aangeven (of door bewindvoerders, belanghebbenden, enzovoort) problemen te ervaren met hun gokgedrag. Als er bovendien geweten is dat het gros van de opbrengsten van sportweddenschappen offline wordt gegenereerd (Kansspelcommissie, 2021), is het noodzakelijk tegenwoordig extra alert te zijn voor de risico’s indien wedkantoren gesitueerd zijn in een buurt waarin veel kwetsbare personen, zoals jongeren, aanwezig zijn.
Ten overvloede wordt er op gewezen dat er diverse haltes van het openbaar vervoer in de nabijheid van het wedkantoor liggen, met name de haltes van De Lijn ‘Deurne J. Van Parijsstraat’, ‘Deurne Bisschoppenhoflaan en de halte ‘Deurne Middelmolenlaan’.
Het gegeven dat het wedkantoor in de onmiddellijke nabijheid, op slechts enkele minuten wandelen, van verschillende onderwijsinstellingen evenals plaatsen of sportclubs waar veel jongeren samenkomen, is gelegen, is problematisch. Het gegeven dat het wedkantoor zou worden gevestigd op een zeer drukke baan, met veel passage van kinderen en jongeren op weg naar school of werk, doet de aantrekkingskracht op jongeren, die na schooltijd of voor of na hun vrijetijdsbesteding hier voorbij komen, alleen maar vergroten.
Gelet op het geheel van deze omstandigheden is er geen enkele reden om af te wijken van de wettelijke nabijheidsregels.
Door de aanvrager wordt thans op geen enkele wijze verduidelijkt hoe kan worden geremedieerd aan deze nabijheidsrisico’s.
Ten overvloede dient te worden opgemerkt dat de verplichting voor wedkantoren om te voorzien in toepassing van het ‘Excluded Persons Information System’ (EPIS), op zich geen voldoende remediërende factor is. Middels dit elektronisch identificatiesysteem zouden alle spelers die niet mogen deelnemen aan kansspelen en weddenschappen (vanwege beroepsredenen, maar ook kwetsbare groepen zoals minderjarigen, personen met een gokverslaving, spelers die op eigen aanvraag werden geschrapt, enzovoort) de toegang ontzegd worden. Het wordt in de aanvraag van de BV CIRAK niet toegelicht hoe ze dit systeem zouden toepassen. Daarenboven moet worden opgemerkt dat de gebeurlijke toegangsbeperking van de in nabijheid aanwezige kwetsbare personen niet verhindert dat zij worden geconfronteerd met de aanwezigheid van een wedkantoor met opzichtige reclame, wat op zich al kan aanzetten tot gokken. De loutere verplichting te voorzien in de toepassing van het EPIS-systeem volstaat derhalve niet om de risico’s die de kansspelwetgeving wil indijken, volledig in te dammen.
De aanwezigheid van tal van kwetsbare inrichtingen in de omgeving van het wedkantoor betreffen concrete lokale omstandigheden die de stad Antwerpen ertoe dwingen om het afsluiten van een convenant met de BV CIRAK, met maatschappelijke zetel aan de Bredastraat 112, bus 11 te 2060 Antwerpen, voor de exploitatie van een kansspelinrichting klasse IV, genoemd ‘Cirak’, gelegen aan de Bisschoppenhoflaan 353 te 2100 Deurne, te weigeren.
De gemeenteraad weigert om met de BV CIRAK, met maatschappelijke zetel aan de Bredastraat 112, bus 11 te 2060 Antwerpen, een convenant af te sluiten voor de exploitatie van een kansspelinrichting klasse IV, genoemd ‘Cirak’, gelegen aan de de Bisschoppenhoflaan 353 te 2100 Deurne.