2024_GR_00278 - Algemeen reglement privatieve inname openbaar domein door middel van een horecaterras ten behoeve van een horecazaak - Opheffing en nieuwe versie - Goedkeuring

Op 17 maart 2008 (jaarnummer 524) keurde de gemeenteraad het ‘stedelijk politiereglement voor de privatieve ingebruikname van de openbare weg voor open horecaterrassen’ goed.

Op 28 februari 2011 (jaarnummer 206) keurde de gemeenteraad de actualisering van het 'politiereglement voor de privatieve ingebruikname van de openbare weg voor open horecaterrassen’ goed.

Op 16 december 2013 (jaarnummer 754) keurde de gemeenteraad de wijzigingen van het ‘politiereglement voor de privatieve ingebruikname van de openbare ruimte voor open horecaterrassen’ goed.

Op 7 maart 2018 nam het management team kennis van het procesmanagement - BPM-traject - ketenproces 'Ondernemen volgens (minder) regels'. De herziening van de stedelijke reglement is een onderdeel daarvan, vereenvoudigen van terrasvoorschriften.

Op 28 juni 2021 (jaarnummer 442) hief de gemeenteraad haar besluit van 16 december 2013 (jaarnummer 754) op en keurde het 'algemeen reglement privatieve ingebruikname openbare weg voor open horecaterrassen' goed.

Op 2 april 2024 werd het nieuw reglement ter advies voorgelegd aan het overleg met de horeca-sector. Het advies wordt toegevoegd bij het besluit. 

Artikel 135 §2 Nieuwe Gemeentewet:
De gemeenten hebben ook tot taak het voorzien, ten behoeve van de inwoners, in een goede politie, met name over de zindelijkheid, de gezondheid, de veiligheid en de rust op openbare wegen en plaatsen en in openbare gebouwen.
 Meer bepaald en voor zover de aangelegenheid niet buiten de bevoegdheid van de gemeenten is gehouden, worden volgende zaken van politie aan de waakzaamheid en het gezag van de gemeenten toevertrouwd:

1. alles wat verband houdt met een veilig en vlot verkeer op openbare wegen, straten, kaden en pleinen, hetgeen omvat de reiniging, de verlichting, de opruiming van hindernissen, het slopen of herstellen van bouwvallige gebouwen, het verbod om aan ramen of andere delen van gebouwen enig voorwerp te plaatsen dat door zijn val schade kan berokkenen of om wat dan ook te werpen dat voorbijgangers verwondingen of schade kan toebrengen of dat schadelijke uitwasemingen kan veroorzaken, voor zover de politie over het wegverkeer betrekking heeft op blijvende of periodieke toestanden, valt zij niet onder de toepassing van dit artikel;
2. het tegengaan van inbreuken op de openbare rust, zoals vechtpartijen en twisten met volksoploop op straat, tumult verwekt in plaatsen van openbare vergadering, nachtgerucht en nachtelijke samenscholingen die de rust van de inwoners verstoren;
3. het handhaven van de orde op plaatsen waar veel mensen samenkomen, zoals op jaarmarkten en markten, bij openbare vermakelijkheden en plechtigheden, vertoningen en spelen, in drankgelegenheden, kerken en openbare plaatsen;
4. het toezicht op een juiste toemeting bij het slijten van waren (waarvoor meeteenheden of meetwerktuigen gebruikt worden) en op de hygiëne van openbaar te koop gestelde eetwaren;
5. het nemen van passende maatregelen om rampen en plagen, zoals brand, epidemieën en epizoötieën te voorkomen en het verstrekken van de nodige hulp om ze te doen ophouden;
6. het verhelpen van hinderlijk voorvallen waartoe rondzwervende kwaadaardige of woeste dieren aanleiding kunnen geven;
7. het nemen van de nodige maatregelen, inclusief politieverordeningen, voor het tegengaan van alle vormen van openbare overlast.

Artikel 40, § 3 van het decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017 bepaalt dat de gemeenteraad de gemeentelijke reglementen vaststelt

Artikel 119 Nieuwe Gemeentewet: de gemeenteraad maakt de gemeentelijke reglementen van inwendig bestuur en de gemeentelijke politieverordeningen.

Artikel 119 bis van de Nieuwe Gemeentewet werd gewijzigd door de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties.  Deze wet treedt in werking op 1 januari 2014.

Het gewijzigde artikel 119bis bepaalt: De gemeenteraad kan gemeentelijke administratieve straffen en sancties opleggen overeenkomstig de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties.

Artikel 2 §1 van de wet van 24 juni 2013 bepaalt: De gemeenteraad kan straffen of administratieve sancties bepalen voor de inbreuken op zijn reglementen of verordeningen, tenzij voor dezelfde inbreuken door of krachtens een wet, een decreet of een ordonnantie, straffen of administratieve sancties worden bepaald.

Artikel 4 § 5 van deze wet bepaalt: Indien de gemeenteraad in zijn reglementen of verordeningen de mogelijkheid voorziet om de administratieve geldboete ten aanzien van minderjarigen, wint hij vooraf het advies in betreffende dat reglement of die verordening van het orgaan of de organen die een adviesbevoegdheid hebben in jeugdzaken, voor zover het aanwezig is of zij aanwezig zijn in de gemeente.

Artikel 6 §1 van deze wet bepaalt dat de administratieve geldboete wordt opgelegd door de sanctionerend ambtenaar.

Artikel 45 van deze wet bepaalt dat de schorsing, de intrekking en de sluiting worden opgelegd door het college van burgemeester en schepenen of het gemeentecollege.

De stad Antwerpen is een bruisende, aangename stad waar terrassen een belangrijk deel uitmaken van de (historische) pleinen of straten. Met dit terrassenreglement worden de basisprincipes vastgelegd waarbij we enerzijds de stedelijke horeca haar plaats willen geven, en anderzijds ook het gezellige en historische karakter van de stad als woonstad willen behouden met respect voor onze bewoners en bezoekers. 

 Vermits horecaterrassen geplaatst worden op het openbaar domein dient immers rekening te worden gehouden met onder andere de openbare (brand)veiligheid en rust, doorgang voor veiligheidsdiensten, gebruik door voetgangers en fietsers en de andere stedelijke functies en activiteiten. 

Waarom een nieuw reglement?
Het reglement voor open horecaterrassen uit 2021 heeft na enkele jaren nood aan meer verduidelijking in functie van handhaving, veiligheid en om een betere balans te creëren tussen de horeca en de stad als woonstad bij het gebruik van het openbaar domein. Tegelijk biedt dit nieuw reglement ook meer rechtszekerheid voor de sector in het algemeen en in het bijzonder de mogelijkheid voor het winterproof maken van terrassen gedurende een beperkte periode van het jaar. 

De verduidelijkingen gaan onder andere over:

• de stedenbouwkundig vergunde situatie van het pand met betrekking tot de horecafunctie;
• het strikt persoonlijk karakter van de terrastoelating en dat de terrastoelating precair, niet verhandelbaar, noch overdraagbaar is, noch kan de exploitant zijn terraszone in bruikleen geven, tenzij mits uitzonderlijk voorafgaande toestemming van de burgemeester;
• het gedeelte van het openbaar domein gelegen langs de horecazaak waarvoor een gevelterras kan aangevraagd worden; 
• de voorwaarden waarbij eilandterrassen op een parkeerplaats kunnen worden toegestaan;
• het opbergen en vastmaken van de losse, verplaatsbare terraselementen tijdens de sluitingstijd of winterperiode van de horecazaak;
• de verplaatsbaarheid van de terraselementen (en afbakeningen) tijdens calamiteiten en evenementen;
• het aandeel van verplaatsbare afbakenende terraselementen van eilandterrassen op een plein omwille van (brand)veiligheid;
• de voorwaarden rond verankeringen.

Toepassingsgebied
Het nieuwe reglement is van toepassing op de inname van het openbaar domein door open horecaterrassen, gelegen op het grondgebied Antwerpen, onverminderd de code van politiereglementen en andere stedelijke reglementen. 

Voor de strategische horecakernen kunnen bijzondere specifieke reglementen en plannen gelden (raadpleegbaar op https://www.antwerpen.be/product/terrastoelating). Deze bijzondere specifieke reglementen primeren desgevallend op de bepalingen van dit nieuw terrassenreglement, tenzij anders bepaald. Voor de strategische horecakernen is dit terrassenreglement dus enkel aanvullend van toepassing.

Voor het plaatsen van een terras op het openbaar domein is een voorafgaande toelating van de burgemeester vereist. De bepaling dat de toelating strikt persoonlijk, niet verhandelbaar en niet overdraagbaar is en dat de terraszone niet in bruikleen kan gegeven worden, is een noodzakelijke verduidelijking en geldt ook op lopende (al dan niet commerciële) overeenkomsten tussen twee private partijen (bvb gebruik van een terras door een buur). Het algemeen belang bestaat namelijk in de noodzaak om het openbaar domein te onttrekken uit de private sfeer van het overeenkomstenrecht. De beheerder van het openbaar domein heeft het recht om zelf te bepalen wie en onder welke voorwaarden dit openbaar domein privatief gebruikt mag worden. Dit recht wordt de beheerder ontnomen als het openbaar domein buiten haar wil om het voorwerp kan uitmaken van privatieve (commerciële) overeenkomsten. Het gaat hierbij om een verduidelijking van het reeds voordien bestaande uitgangspunt over het toekennen van terrastoelatingen.  

Winterperiode
Gelet op de winterse weersomstandigheden kunnen de gevelterrassen die over een terrastoelating beschikken, in afwijking op de algemene regels van dit reglement, jaarlijks uitzonderlijk omgevormd worden tot winterproof terrassen. Nadien moet het terras terug in zijn reguliere situatie omgevormd worden.

De regeling rond winterproof terrassen is uitzonderlijk en expliciet gebonden aan de winterperiode (1 oktober – 31 maart van het navolgende jaar). Dit kan bijvoorbeeld eenvoudig via verstelbare, verwijderbare of inklapbare afbakeningen. Winterproof maken van terrassen is beperkt tot de vergunde gevelterrassen daar enkel deze terrassen logisch aansluiten bij de inpandige horecazaak, teneinde overmatige geluidsoverlast en andere vormen van overlast te beperken en in functie van het gewenste open straatbeeld.

De aanvrager van een eilandterras krijgt tijdens de aanvraagprocedure vanaf nu ook de optie om een aangepaste taks aan te vragen wanneer tijdens de winterperiode het eilandterras wordt afgebroken en weggehaald.

Balans
De stad wenst haar horecaondernemers te ondersteunen door de mogelijkheid te bieden om een deel van het openbaar domein te gebruiken. Zo werden de terrasplannen voor de strategische horecakernen recentelijk niet enkel geactualiseerd op vlak van veiligheid maar ook vanuit opportuniteiten voor de horeca. Tegelijkertijd wenst de stad een gezonde balans te houden tussen horeca en wonen. Met dit geactualiseerd reglement wordt beter gewaakt over de omvang van terrassen, de relatie van terrassen tot de horecazaak, wordt een eilandterras op parkeerplaatsen meer afhankelijk gemaakt van de mobiliteitssituatie en de mate waarin men reeds over een terras beschikt en wordt strikter gekeken naar het beschikken over de juiste functie en omgevingsvergunning en het aanmelden van de horecazaak als publiek toegankelijke inrichting. 

Inwerkingtreding
Dit terrasreglement treedt in werking op 1 mei 2024 en is onmiddellijk van toepassing op de terrastoelatingen aangevraagd vanaf 1 mei 2024 en op de bestaande terrastoelatingen. 

Het is noodzakelijk dat alle bepalingen onmiddellijk van toepassing zijn gelet op het algemeen belang en de openbare orde, waaronder de openbare veiligheid. De wijzigingen zijn noodzakelijk in het kader van nodige verduidelijkingen en in het kader van de rechtszekerheid. 

Volgende aanvraag- en overgangsbepalingen werden vastgelegd:

• Aanvragen ingediend voor 1 mei 2024 worden nog behandeld op basis van het vorige politiereglement.
• Terrastoelatingen afgeleverd voor 1 mei 2024 blijven geldig. De bepalingen van onderhavig reglement zijn onmiddellijk van toepassing op de bestaande terrastoelatingen. De afmetingen van de terraszones in de bestaande terrastoelatingen blijven behouden. 
• Enkel panden die stedenbouwkundig vergund zijn als horecazaak (dancing, hotel, restaurant, café of detailhandel) komen in aanmerking voor een terrastoelating. Er wordt daarom voorzien in een tijdelijke overgangsregeling om bestaande horecazaken (die al dan niet worden overgenomen) die niet beschikken over de juiste functie de mogelijkheid te bieden een terras aan te vragen mits men zijn stedenbouwkundige situatie in orde brengt. Bestaande horecazaken die een extra terrastoelating aanvragen of wanneer een bestaande horecazaak wordt overgenomen en hierbij een nieuwe terrastoelating wordt aangevraagd en nog in afwachting zijn van ofwel een omgevingsvergunningsbeslissing ofwel een opname in het vergunningenregister van het pand om te voldoen aan deze stedenbouwkundige voorwaarde, kunnen voor een periode van maximaal 1 jaar een voorwaardelijke terrastoelating  aanvragen conform de bepalingen van dit reglement. 
• Deze voorwaardelijke terrastoelating  vervalt automatisch wanneer er een definitieve terrastoelating wordt afgeleverd of bij de onvolledigheid, onontvankelijkheid of definitieve weigering van de vereiste omgevingsvergunningsaanvraag.

Op 2 april 2024 werden de principes van het terrasreglement voorgelegd aan de werkgroep Horeca.

Op 3 april 2024 werd er advies gevraagd aan de Beleidsadviesraad (BAR) detailhandel, horeca en toerisme. Er werd advies gegeven op 16 april 2024. Het advies omvat volgende vragen en punten:

• Onderscheid maken tussen bestaande zaken die hun terras uitbreiden en bestaande zaken die overgenomen worden en daardoor een nieuw terras moeten aanvragen. Dit om hen extra tijd te geven om de eventuele functiewijziging in orde brengen.
• Verduidelijken van de procedure vermoeden van vergunning bij bezwaren vanuit de omgeving.

• Het hanteren van een minimumtermijn van 60 dagen om de exploitant te verwittigen bij het verplicht verwijderen van de verankering.
• Het opmaken van een staat van het openbaar domein alvorens terrassen worden geplaatst zodat discussie wordt vermeden rond eventuele beschadiging en het verhalen van kosten op de exploitant. 

• Bij verval van rechtswege in functie van een heraanleg een minimumtermijn van 60 dagen hanteren om de exploitant in kennis te stellen. 
• Bij verval van rechtswege, indien er een impact is op de afmetingen van de bestaande terrastoelating in de strategische horecakernen een termijn toevoegen binnen welke de exploitant zich in regel dient te stellen 
• De mogelijkheid opnemen tot eerste verwittiging alvorens te sanctioneren. 

• Opnemen dat de reglementen en plannen voor de strategische horecakernen primeren op het nieuwe reglement, inclusief de specifieke winterterrassen in deze horecakernen.
• Winterproof eilandterrassen op te nemen.
• Hogere schermen aan de voorzijde van de gevelterrassen toe te staan tijdens de winterproof periode.
• 1/3^de opening van het winterproof gevelterras aan te passen in functie van de lengte van de gevel, bij een lange gevel deze opening verkleinen met behouden van de evacuatieweg.
• De winterproof periode aan te passen naar 1 oktober tot en met 1 mei.
• Overgangsperiode van 1 jaar te voorzien in functie van gedane investeringen als het reglement van 1 mei in gaat en de lopende sancties stoppen.
• Afbakeningen op eilandterrassen (op een plein) op te nemen.
• Schrappen van het woord exploitant bij het precair en tijdelijk karakter van de terrastoelating en vervangen door exploitatie.