2024_CBS_03996 - AG Vespa brandweerpatrimonium. Brandweerkazerne Post Lillo, Scheldelaan 151, 2040 Antwerpen - Project Fytoremediëring PFAS innovatieve bodemsaneringsmethode - Goedkeuring

De kazerne op de Scheldelaan 151 'Post Lillo' is eigendom van de stad Antwerpen, maar wordt beheerd door AG Vespa en Brandweer Zone Antwerpen (BZA). De kazerne wordt gebruikt door de operationele medewerkers van BZA. 

Op 17 juni 2022 (jaarnummer 4980) keurde het college de bouw van een nieuwe brandweerkazerne in Lillo goed.

Op 23 juni 2023 (jaarnummer 4314) werd het college geïnformeerd over de geactualiseerde projectkost. Deze raming is de bouwkost, exclusief saneringskosten. De uitvoering van het bouwproject is voorzien in 2025-2027, onder voorbehoud van het tijdig bekomen van een omgevingsvergunning of saneringsproblemen.

Op 16 juni 2023 (jaarnummer 4191) keurde het college een intentieverklaring goed met C-Hemp rond circulaire economie.

Sinds de jaren 1980 is het terrein waarop Post Lillo is gebouwd, namelijk vervuild met PFAS-houdend blusschuim. In functie van de voorziene bouwwerken dient de grond gesaneerd te worden.

Dit betekent dat de vervuilde grond gesaneerd moet worden. Op die manier komt BZA zowel de OVAM verplichtingen als de saneringsverplichtingen na die staan beschreven in de algemene voorwaarden van de concessieovereenkomst met Port of Antwerp-Bruges (POAB).

De impact van PFAS-vervuiling is een relatief nieuw gegeven. Er dient gezocht te worden naar innovatieve duurzame oplossingen voor dit maatschappelijk probleem. BZA heeft hierin een voorbeeldrol als overheidsorganisatie om naar best practices te zoeken voor dit soort uitdagingen.

Wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid: Artikel 3 bepaalt dat de civiele veiligheid alle civiele maatregelen en middelen omvat die nodig zijn voor het volbrengen van de opdrachten vermeld in de wet om te allen tijde personen en hun goederen en leefomgeving ter hulp te komen en te beschermen.

Artikel 11 §2, 3° bepaalt dat de zone alle maatregelen neemt om te garanderen dat de dienst klaar is om het hoofd te bieden aan een reëel incident.

 Burgerlijk Wetboek, Boek 5, Verbintenissen Besluit van de Vlaamse Regering van 7 juli 2023 tot vaststelling van een tijdelijk voor het gebruik van PFAS houdende bodemmaterialen en voor de invulling van het saneringscriterium van artikel 19, § 1, van het Bodemdecreet voor PFAS-houdende bodem Algemene voorwaarden voor concessies in havengebied van Antwerpen vanaf 1 augustus 2024, p.29 bodemverplichtingen

Artikel 31 van de wet op overheidsopdrachten met betrekking tot een niet geïnstitutionaliseerde horizontale samenwerking is van toepassing.

BZA streeft duurzaamheid na in de uitbating van brandweerposten en de uitvoering van interventies. De zone wil in die zin bijdragen aan deze studie om meer inzicht te verwerven in het lot, de risico’s en de oplossingen met betrekking tot de schadelijke stoffen die klassiek in blusschuim voorkwamen.

Samen met de PFAS-coördinator van de stad Antwerpen hebben de UGent en de firma C-Biotech, BZA benaderd met een voorstel om fytoremediëring toe te passen op de PFAS vervuiling op de terreinen van Post Lillo.

In juni 2023 keurde de stad Antwerpen een intentieovereenkomst goed met een een consortium bestaande uit de bedrijven C-Biotech bvba (duurzaam en circulair bouwen), Wase Werkplaats vzw (maatwerkbedrijf) en Trafiroad nv (buitenmeubilair). Deze bedrijven wensen samen te werken in het kader van de vervaardiging van biocomposieten op basis van industriële hennep. Volgens deze intentieovereenkomst kan onderzocht worden of de site van Post Lillo in aanmerking komt voor deze vorm van saneren als onderdeel van een duurzaam circulair model.

Omdat BZA en de UGent met C-Biotech door dit innovatief proefproject mogelijk kunnen aantonen dat ook met blusschuim vervuilde gronden op een duurzame circulaire manier gesaneerd kunnen worden, is dit voor BZA een interessant project met potentieel voor de toekomst om op een haalbare en betaalbare manier te saneren. De brandweerkazerne Post Lillo komt in aanmerking voor een proefproject binnen het kader van de samenwerking tussen de groep Stad Antwerpen en C-Biotech. BZA maakt deel uit van de groep Stad Antwerpen, en de brandweerkazerne is eigendom van de stad Antwerpen. De horizontale samenwerkingsovereenkomst tussen BZA, stad Antwerpen en de UGent werd als bijlage toegevoegd in dit besluit.

Voor het nieuwbouwproject van Post Lillo is vermoedelijk een combinatie van saneringsoplossingen noodzakelijk. Voor de perifere delen van het perceel zijn zachtere, innovatieve saneringsmethodes een optie omdat de concentratie lager ligt. Huidig project betreft een haalbaarheidsstudie op een beperkte oppervlakte (maximum 250 m²) ter voorbereiding van het saneringsproject. Deze studie zal uitgevoerd worden door de UGent en C-Biotech, en sluit aan op het beschrijvend bodemonderzoek zodat het kan ingepast worden in het voorstel van bodemsaneringsproject bij OVAM. De haalbaarheid hiervan dient eerst onderzocht en bevestigd te worden door UGent die de nodige expertise heeft.

Enkel indien fytoremediëring rendabel is, kan deze techniek worden geïntegreerd in de sanering. Als de techniek te traag werkt en daardoor de bouw van de nieuwe kazerne in het gedrang brengt, dan zal er voor een andere methode worden gekozen.

De totale uitgave van 16.322,90 euro (inclusief 21% btw), wordt vastgelegd met bestelbonnen 4005612066 en 4005612097. 

Dit zal verrekend worden op het investeringsbudget; er is voldoende krediet beschikbaar.