2024_CBS_04197 - Omgevingsvergunning - OMV_2023153156. 11003A0159/00W000 en Binnensingel ZN. District Berchem - Goedkeuring

Er werd een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend bij het college van burgemeester en schepenen, die behandeld wordt volgens de vereenvoudigde procedure van het Omgevingsvergunningendecreet.

Omschrijving stedenbouwkundige handelingen

Relevante voorgeschiedenis

-          21/09/2018: vergunning (OMV_2018041766) voor het uitwerken van één van de zones Wolvenberg bis uit het Masterplan Brialmont.

Vergunde en bestaande toestand

-          Natuurpark Brialmont en natuurreservaat Wolvenberg;

Nieuwe toestand

-          functie: Natuurpark Brialmont en natuurreservaat Wolvenberg met informatiepaviljoen – ‘Natuurhuis Brialmont’;

-          bouwvolume:

• 1 bouwlaag met plat dak; 
• kroonlijsthoogte van 5 m;
• faunatoren met totale hoogte van 9,1 m;
• paviljoen van 215 m² centraal geplaatst onder zeshoekige luifel van 344 m²;

-          gevelafwerking:

• gevelbekleding in roodbruine houten planken met delen in donkerroodbruin;
• houten schrijnwerk in wit en roodbruin;
• luifelstructuur in grijs hout;
• faunatoren in roodbruine houten skeletstructuur en houten invulpanelen;

-          inrichting:

• bereikbaar vanaf de Binnensingel en de Berchembrug via het Brialmontpark.

Inhoud van de aanvraag

-          oprichten van een nieuw gebouw: een informatiepaviljoen;

-          wijziging van de inrichting en groen van het park rondom het gebouw.

Omschrijving vegetatiewijzigingen

De aanvraag omvat het aanleggen van een Natuurhuis in Brialmontpark.  Voor de realisatie worden een aantal hoogstammige bomen geveld en een deel bos verwijderd.  In de aanvraag is een boscompensatie toegevoegd.

Het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, het decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, het decreet betreffende het integraal handelsvestigingsbeleid, het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en hun uitvoeringsbesluiten zijn van toepassing.

Conform artikel 15 van het Omgevingsvergunningsdecreet is het college van burgemeester en schepenen voor zijn ambtsgebied in eerste administratieve aanleg bevoegd voor volgende aanvragen van:

1. de gemeentelijke projecten;
2. andere gevallen dan deze waarvoor de Vlaamse regering of de deputatie bevoegd is.

Voorafgaand aan zijn beslissing neemt het college kennis van het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar.

Het verslag van de gemeentelijke omgevingsambtenaar luidt:

Adviezen

Externe adviezen

Interne adviezen

Toetsing regelgeving en beleidsrichtlijnen

Plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingen

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen, goedgekeurd op 19 juni 2009.

Het eigendom is gelegen in het gewestplan Antwerpen (Koninklijk Besluit van 3 oktober 1979 en latere wijzigingen). Het eigendom ligt, volgens dit van kracht zijnde gewestplan, in een parkgebied. De parkgebieden moeten in hun staat bewaard worden of zijn bestemd om zodanig ingericht te worden, dat ze, in de al dan niet verstedelijkte gebieden, hun sociale functie kunnen vervullen, (Artikel 14 van het Koninklijk Besluit van 28 december 1972 betreffende de inrichting en toepassing van de ontwerpgewestplannen en de gewestplannen).

(Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GRUP's) kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/grup. Het gewestplan kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/gewestplan.)

De aanvraag ligt niet in een verkaveling.

De aanvraag is in overeenstemming met de bepalingen van het gewestplan.

Gewestelijke stedenbouwkundige verordeningen

-          Hemelwater: het besluit van de Vlaamse Regering van 10 februari 2023 tot vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwater, tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 16 juli 2010 tot bepaling van stedenbouwkundige handelingen waarvoor geen omgevingsvergunning nodig is en tot opheffing van het besluit van de Vlaamse Regering van 5 juli 2013 houdende vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater.
(De verordening hemelwater kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > Hemelwaterverordening 2023.
De aanvraag wijkt af van de bepalingen van de verordening hemelwater op volgend punt:

• artikel 7 Hemelwaterput:

het plaatsen van een hemelwaterput is in dit geval niet verplicht. Er wordt wel een hemelwaterput voorzien van 15.000 liter.

-          Toegankelijkheid: het besluit van de Vlaamse regering van 5 juni 2009 tot vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake toegankelijkheid (verder genoemd verordening toegankelijkheid).
(De verordening toegankelijkheid kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening toegankelijkheid)
De aanvraag wijkt af van de bepalingen van de verordening toegankelijkheid op volgende punten:

• artikel 13 Gids- of geleidelijnen:

het traject naar de publiek toegankelijke ruimte wordt niet voorzien van gids- of geleidelijnen;

• artikel 14 Breedte van een looppad niet tussen binnenmuren:

het toegangspad is voorzien in halfverharding. Ondergronden voor kinderwagens, rolstoelen, etc. moeten echter steeds makkelijk berijdbaar (= rol(stoel)vast) zijn. De wielen van het toestel mogen niet inzakken in het materiaal, noch mag er een te grote weerstand ontstaan;

• artikel 22 Algemene bepalingen – toegangen en deuropeningen:

indien draaideuren voorzien zijn van een automatische sluiting met deurpomp dan dient de deurpomp een lage weerstand te hebben, maximaal 3 kg.

Algemene bouwverordeningen

-          Voetgangersverkeer: het besluit van de Vlaamse regering van 29 april 1997 houdende de vaststelling van algemene bouwverordeningen inzake wegen voor voetgangersverkeer (verder genoemd verordening voetgangersverkeer), en de omzendbrief RO/98/2 van 23 maart 1998 betreffende de algemene bouwverordening inzake wegen voor voetgangersverkeer.
(De verordening voetgangersverkeer kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Verordeningen > verordening wegen voor voetgangersverkeer)
De verordening voetgangersverkeer is niet van toepassing op de aanvraag.
 

Gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen

-          Bouwcode: de gemeentelijke stedenbouwkundige verordening (verder genoemd bouwcode), definitief vastgesteld door de gemeenteraad in zitting van 28 april 2014 en goedgekeurd bij besluit van de deputatie van de provincie Antwerpen van 9 oktober 2014.
(De bouwcode kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘regelgeving bouwen in Antwerpen’)
De aanvraag is in overeenstemming met de bepalingen van de bouwcode.

Sectorale regelgeving

-          MER-screening:
Rekening houdend met de kenmerken van de aanvraag en zijn omgeving besluit de toegevoegde project-MER-screeningsnota dat de mogelijke milieueffecten van het project niet aanzienlijk zijn. De nota wordt aanvaard.
 

-          Watertoets: overeenkomstig artikel 1.3.1.1 van het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018 (verder genoemd Waterwetboek), dient een vergunningsaanvraag onderworpen te worden aan de zogenaamde watertoets. Deze wordt uitgevoerd overeenkomstig het besluit van de Vlaamse Regering van 20 juli 2006 tot vaststelling van nadere regels voor de toepassing van de watertoets, tot aanwijzing van de adviesinstanties en tot vaststelling van nadere regels voor de adviesprocedure bij de watertoets, vermeld in artikel 1.3.1.1 van het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018 (verder genoemd Watertoetsbesluit).

Voor het project is geen pluviale overstromingskans gemodelleerd (score A).

Voor het project is geen fluviale overstromingskans gemodelleerd (score A).

Het project is niet gelegen in een signaalgebied.

Na onderzoek blijkt dat het project waarschijnlijk geen schadelijke effecten op het watersysteem veroorzaakt.

(Kijk de score van uw project na op (https://www.waterinfo.be/informatieplicht)

-          Vlaamse codex Wonen van 2021: Gecodificeerde decreten over het Vlaamse woonbeleid, gecodificeerd op 17 juli 2020.
(De kwaliteitsnormen voor woningen, die in uitvoering van de Vlaamse codex Wonen van 2021 zijn opgemaakt, kan u raadplegen via www.wonenvlaanderen.be, zoek op “besluit Vlaamse codex van 2021”)
De aanvraag valt niet onder het toepassingsgebied van de Vlaamse codex Wonen van 2021.
 

-          Rooilijn: artikel 4.3.8 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) van 15 mei 2009.
(De VCRO kan u raadplegen via https://omgeving.vlaanderen.be/, ga naar Decreten en uitvoeringsbesluiten > Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO))
Artikel 4.3.8 is niet van toepassing op de aanvraag.

Omgevingstoets

Toetsing van de verenigbaarheid van het aangevraagde met de omgeving en de goede ruimtelijke ordening

Functionele inpasbaarheid

De aanvraag betreft de bouw van Natuurhuis Brialmont dat als informatiepaviljoen een ankerplaats moet zijn rond stedelijke natuur voor steden, gemeenten en de betrokken overheden, scholen, bedrijven, verenigingen en iedere Antwerpenaar met de geschiedenis van de Brialmontomwalling als historische fond.

Dit is principieel aanvaardbaar.

De parkgebieden moeten in hun staat bewaard worden of zijn bestemd om zodanig ingericht te worden, dat ze in de al dan niet verstedelijkte gebieden, hun sociale functie kunnen vervullen.

Slechts die werken en handelingen kunnen toegelaten worden, die strikt noodzakelijk zijn voor de openstelling, het behoud, verfraaiing en/of aanleg van het park.

Enkel deze handelingen en werken die behoren of bijdragen tot de inrichting van het parkgebied, zijn er toegelaten, met uitsluiting van alle werken en handelingen met een andere bestemming (zoals een residentiële, industriële, agrarische, commerciële en zelfs culturele bestemming). Parkgebieden kunnen niet worden getransformeerd in gebieden voor actieve recreatie.

Bij de inplanting van de tot de normale uitrusting van een park behorende accommodaties (waartoe ook toiletten en dergelijke kunnen behoren) dient rekening gehouden te worden met onder meer de nood aan dergelijke accommodaties in functie van het gebruik door het publiek van het parkgebied, de visuele inpassing en de plaats van inplanting.

Parkgebieden zijn geen gebieden waar gemeenschapsvoorzieningen of openbare nutsvoorzieningen moeten ingeplant worden, tenzij in bestaande gebouwen die hiertoe geschikt zouden zijn en de openstelling voor het publiek op langere termijn niet in het gedrang wordt gebracht.

Gelet op al het voorgaande is het voorgestelde aanvaardbaar op voorwaarde dat ook de ruimten van het ‘huis’ die ‘polyvalent’ worden benoemd enkel worden voorzien in functie van de openstelling, het behoud, verfraaiing en/of aanleg van het park.

Schaal - ruimtegebruik - bouwdichtheid

De locatie ligt op de schakelzone tussen het natuurreservaat en het parkdeel, ter hoogte van de toegang tot het park. Vandaag is dat nog aan de voetgangersbrug. In de toekomst desgevallend aan een nieuwe gelijkvloerse oversteek aan de Binnensingel. De locatie ligt buiten het landingsgebied van een toekomstige overkapping en binnen het bereik van de brandweer in functie van interventies. Het is een locatie die buiten het natuurreservaat Wolvenberg ligt.

Op basis van volgende parameters werd de inplanting van het Natuurhuis Brialmont bepaald:

- Maximaal 60 m afstand vanaf de opstelplaats voor brandweerwagens tot minstens één gevel.

- Minimaal 2 m afstand vanaf de brug door Agentschap Wegen en Verkeer opgelegd in een pre-advies.

- Zoveel mogelijk behoud van bosgoed. De inplanting van het gebouw is ter plaatse met Groendienst Antwerpen besproken en aangepast in functie van een optimale inbedding ten opzichte van het aanwezige bosgoed en het maximale behoud van bomen.

- Het gebouw wordt aangezet op een zo natuurlijk mogelijke hoogte in het glooiend landschap en er wordt geen grond afgegraven en slechts zeer beperkt opgehoogd ter hoogte van wortelzones van de behouden bomen.

Gelet op al het voorgaande is het voorgestelde aanvaardbaar.

Visueel-vormelijke elementen

Over het architecturaal concept werd op verschillende momenten advies verleend door de Stadsbouwmeester Antwerpen. Op het wedstrijdontwerp werden een aantal opmerkingen gegeven die verwerkt werden. Het ontwerp werd nogmaals voorgelegd aan de Stadsbouwmeester, waarbij er geen opmerkingen meer waren.

Het Natuurhuis wil een plaats zijn die mensen samenbrengt zoals een kiosk in het park. Dit zijn telkens herkenbare, open structuren die door hun dak beschutting bieden en eronder ruimte laten voor verschillende activiteiten.

Een herkenbare robuuste luifelstructuur, met daaronder een contrasterende invulling die meer het karakter van een 'invulling' heeft die eventueel kan worden gedemonteerd waarna de naakte structuur over blijft als een kiosk in het park.

Door in basis een robuuste structuur te maken, wordt een dialoog aangegaan met de bestaande voetgangersbrug die als stedelijke structuur doorheen het park snijdt. Een verschil in vorm en materialisatie zorgt er evenwel voor dat de structuur van het Natuurhuis een eigen identiteit en karakter krijgt en onderdeel wordt van het natuurweefsel.

Het Natuurhuis is door zijn vorm alzijdig.

De hoofdtoegang ligt aan de westzijde en is daardoor herkenbaar vanuit het grootste deel van Park Brialmont. Deze oriëntatie zorgt er ook voor dat de centrale onthaal- en ontmoetingsruimte een sterke visuele relatie heeft met de centrale wadi van het park. De ver uitstekende luifel markeert de toegang en geeft het gebouw een publiek karakter.

De noord- en zuidzijde leggen een gelijke relatie met de omgeving. Beide gevels hebben een royaal raam-/deurgeheel dat uitkomt in de centrale ruimte (of in de polyvalente ruimten als die uitgebreid worden) en zorgt mee voor een uitnodigend en publiek karakter. Ze zorgen er tevens voor dat het gebouw zich ook letterlijk opent in deze richtingen, waardoor de buitenruimte in directe nabijheid van het Natuurhuis betrokken wordt.

De oostzijde is gericht richting de fietsbrug en is de meest gesloten zijde vanwege de aanwezigheid van de buitenberging. Echter is deze zijde niet doods, vanwege opnieuw royale raam-/deurgehelen die uitgeven in de polyvalente ruimten. Hierdoor is er ook een visuele relatie met het natuurreservaat aan de andere zijde van de brug.

Het Natuurhuis wordt niet alleen benaderd vanaf de straat of het park, maar het is ook zichtbaar vanop de fietsersbrug. Het dak van het Natuurhuis komt zo nadrukkelijk in beeld. Een groendak wordt voorzien dat het regenwater vertraagd afvoert, de zomerse hitte in toom houdt en tevens een plek wil zijn voor bloembezoekende insecten.

Een reeks van figuren die het ecologische en energetische verhaal van het Natuurhuis ondersteunen en aankondigen worden voorzien.

De faunatoren werkt als een baken en is ook een verblijfplaats voor (in de eerste plaats) vleermuizen en bijen. Centraal wordt een semi-intensief groendak waar hogere begroeiing een kans krijgt, voorzien. Tegen de dakopstand van de centrale kern wordt een zandberg(je) voorzien als nestplaats voor bijen. De gegroepeerde PV-panelen vormen een derde figuur. 

Gelet op al het voorgaande is het voorgestelde aanvaardbaar.

Hinderaspecten – gezondheid – gebruiksgenot – veiligheid in het algemeen

Gelet op de ligging werd advies gevraagd aan de stedelijke dienst ‘Sociaal Ruimtelijke Veiligheid’: “De omgeving is momenteel al zeer overlast gevoelig. Onder de brug is er weinig sociale controle en geen verlichting. Er komen op dit moment al meermaals per week meldingen over:

- jongeren/drinkers

- druggebruikers

- wildplassers

- cruising… 

De positionering van het gebouw is m.a.w. niet ideaal, en ons gevoel is dat een gebouw met grote luifels de problematieken hierboven zal aantrekken (mensen ‘hangen’ graag overdekt).

Aanbevelingen zijn:

- Zoveel mogelijk openheid/zichtbaarheid creëren is hier zeker aangewezen, geen dense of hoge struiken in de onmiddellijke omgeving van het paviljoen

- Vooral de luifels zijn zeker in deze omgeving niet echt een verstandige optie: zo creëren ze een comfortabele hangplek die de huidige problematiek zal bestendigen

- Voldoende verlichting tijdens de openingsuren is essentieel (in de winter is het vroeg donker, het gebouw wordt gebruikt tot 23u ’s avonds)

- Verlichting uitzetten na de openingsuren (anders trekt het mensen aan)

- Vandalisme en graffiti bestendige materialen

- Liefst van al de route naar het gebouw verlichten, dit zit niet in de vergunningsaanvraag maar zal zeer belangrijk zijn voor de gebruikers.”

Dit wordt als aandachtspunt meegegeven.

Er wordt een groendak voorzien, waardoor volgens de verordening inzake hemelwater er geen verplichting is om een hemelwaterput te voorzien. Echter, gezien het ingeschatte waterverbruik dermate hoog ligt, wordt toch een hemelwaterput van 15.000 liter voorzien. Zie hiervoor de aparte nota m.b.t. riolering die als bijlage wordt voorzien bij het onderdeel hemel- en oppervlaktewater.

Na overleg met Water-link en Aquafin is beslist de overloop van de hemelwaterput en IBA aan te laten takken op het bestaande bufferbekken B1 ter hoogte van de Binnensingel. Dit is een onderdeel van een grotere infiltratievoorziening voor het volledige Park Brialmont.

Gelet op het voorgaande is het voorgestelde aanvaardbaar.

Er wordt vastgesteld dat er geen visuele scheiding tussen de toiletzone en de algemene onthaalruimte is voorzien waardoor privacy geschonden wordt of onwenselijke zichten worden gecreëerd. Als aanbeveling wordt meegegeven een visuele scheiding te voorzien die zulke zaken voorkomt, in overeenstemming met de verordening inzake toegankelijkheid.

Mobiliteitsimpact (onder andere toetsing parkeerbehoefte)

Het algemene principe is dat elke omgevingsvergunningsaanvraag een parkeerbehoefte genereert. Om te vermijden dat de parkeerbehoefte (geheel of gedeeltelijk) wordt afgewenteld op het openbaar domein, is het de bedoeling om parkeren maximaal op eigen terrein te voorzien. Dit is het zogenaamde POET principe (Parkeren Op Eigen Terrein).

De parkeerparagraaf is niet van toepassing aangezien de inhoud van de aanvraag geen impact heeft op de parkeerbehoefte.

Het Natuurhuis Brialmont is een park ondersteunende functie en hoort bij het park. Het park wordt niet van functie gewijzigd.

Toetsing van het aangevraagde aan de beoordelingsgronden van het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu

De aanvraag krijgt een gunstig advies onder voorwaarden, als aan de voorwaarden van Agentschap Natuur en Bos rond boscompensatie voldaan wordt en de richtlijnen van de stedelijke Groendienst rond de beschermingsmaatregelen van de bomen integraal gevolgd worden.  De beschermingsmaatregelen voor de bomen moeten uitgevoerd worden, vóór dat er met de eerste werkzaamheden gestart wordt. Bij het uitvoeren van de werken in de periode van 1 april tot 30 juni moet men er zich van vergewissen dat er geen nesten van beschermde vogelsoorten beschadigd, weggenomen of vernield worden. Dit moet gebeuren vóór dat er gestart wordt met uitvoering van de werken.  Als nesten of rustplaatsen in het gedrang komen, dient de aanvrager contact op te nemen met het ANB via het algemeen emailadres van AVES Antwerpen. De boscompensatie ter plaatse dient in het eerstvolgende plantseizoen uitgevoerd te worden, aansluitend op het afronden van de werkzaamheden. Het bosgoed dient beschermd te worden tegen vraatschade. Uitval dient gecompenseerd te worden voordat de definitieve oplevering van het project kan plaatsvinden.

Advies aan het college

Advies over de stedenbouwkundige handelingen

Aan het college wordt voorgesteld om voor de stedenbouwkundige handelingen de omgevingsvergunning te verlenen onder voorwaarden.

Geadviseerde stedenbouwkundige voorwaarden

1. De bijgevoegde brandvoorzorgsmaatregelen zijn op het moment van eerste ingebruikname/exploitatie na te leven.

2. De ruimten die ‘polyvalent’ worden benoemd te voorzien in functie van de openstelling, het behoud, verfraaiing en/of aanleg van het park.

3. Het traject naar de publiek toegankelijke ruimte, het toegangspad en de toegang te voorzien conform de bepalingen van artikel 13, 14 en 22 van de verordening toegankelijkheid.

Advies over de vegetatiewijzigingen

Aan het college wordt voorgesteld om voor de vegetatiewijzgingen de omgevingsvergunning te verlenen onder voorwaarden.

Geadviseerde voorwaarden betreffende de vegetatiewijzigingen

1. De beschermingsmaatregelen van de stedelijke Groendienst integraal volgen en uitvoeren voordat er met iets van werkzaamheden gestart wordt.

2. In de periode van 1 april tot 30 juni moet men er zich van vergewissen dat er geen nesten van beschermde vogelsoorten beschadigd, weggenomen of vernield worden. Dit moet gebeuren vóór dat er gestart wordt met uitvoering van de werken. Als nesten of rustplaatsen in het gedrang komen, dient de aanvrager contact op te nemen met het ANB via het algemeen emailadres van AVES Antwerpen.

3. De boscompensatie ter plaatse dient in het eerstvolgende plantseizoen uitgevoerd te worden, aansluitend op het afronden van de werkzaamheden. Het bosgoed dient beschermd te worden tegen vraatschade. Uitval dient gecompenseerd te worden voordat de definitieve oplevering van het project kan plaatsvinden.

Wijzigingsverzoeken

De aanvrager heeft één of meerdere verzoeken ingediend om zijn oorspronkelijke dossier te wijzigen.

Minstens één van die verzoeken werd aanvaard, waardoor de aanvaarde wijzigingen mee beoordeeld worden.

Er zijn geen aanpalende eigenaars waarvan de scheidingsmuren met het project zouden worden opgericht, uitgebreid of afgebroken, die om hun standpunt gevraagd moesten worden.