De buurtbewoners rond de groene zone IJsvogelstraat kregen een brief in de bus met de mededeling dat er verhoogde waarden van PFAS in het grondwater aanwezig is. Er werd geopperd dat het lokaal is en er geen direct gevaar is voor de bewoners.
Toch worden bewoners eraan herinnerd aan de no regret maatregelen.
Tevens wordt er geadviseerd niet te spelen in of met het grondwater als gevolg van de meetresultaten.
Op de site zelf hangen er geen gevaar of waarschuwingsborden waar gebruikers geïnformeerd worden.
Wat verderop liggen sportterreinen, een hondenpark en de Volkstuintjes waar groenten gekweekt worden en kippen rondlopen.
Gezien deze gronden op een boogscheut van de groene zone liggen is er grote ongerustheid bij tuinders, sporters en gebruikers van het hondenpark over de kwaliteit van de gronden,
Er gaan meldingen dat er zware metalen aanwezig zijn en een PFAS vervuiling van minstens 0,335 microgram/liter. De grenswaarden liggen op een paar nanogram, 1000 x kleiner dus.
Gelet dat er op de sportterreinen gespeeld word en aanraking met het grondwater reëel is.
Gelet dat er een hondenpark is waar honden zouden kunnen drinken van het grondwater.
Gelet dat er groenten gekweekt worden en kippen rondlopen op de gronden gelegen naast de Ijsvogelsite
Antwoord districtsschepen Dominique Kums:
Ik wil u eerst en vooral verzekeren dat de communicatie rond de PFAS-problematiek ernstig genomen wordt.
In het voorjaar 2022 werden de volkstuinen en ook de samentuinen uitgenodigd om bodemanalyses te laten uitvoeren. De resultaten hiervan werden meegedeeld aan het bestuur van de tuinen die dan op hun beurt verondersteld werden de tuinders in te lichten.
In die analyses werd de gemiddelde graad van PFAS-verontreiniging die we waarnemen in de stad Antwerpen niet overschreden in de volkstuinen.
De no regret-maatregelen die gelden in heel de stad Antwerpen werden op 12 september 2022 op verschillende manieren gecommuniceerd naar de inwoners van de stad Antwerpen en haar districten via de stadsbrede kanalen. Dat gebeurde o.a. via persberichten en nieuwsberichten op de website antwerpen.be.
De volkstuinders werden geïnformeerd en gesensibiliseerd over het gebruik van grondwater en mogelijke alternatieven op een infomoment met spreker Erik De Bruyn in mei 2023 in Merksem. Erik De Bruyn is de PFAS-coördinator van de stad Antwerpen.
Er is een duidelijk kader voor de volkstuinen vanuit de stad: alle gebruik van grondwater wordt afgeraden omwille van de onduidelijke kwaliteit en ook omdat het in droge periodes niet duurzaam is om grondwater te gebruiken.
De stad heeft deze info ter beschikking gesteld van de volkstuinen en de samentuinen op de website antwerpen.be onder de rubriek: Gebruik van grondwater in je samen- of volkstuin. https://www.antwerpen.be/info/64a7d667e797093efc6ab1e1/gebruik-van-grondwater-in-je-samen-of-volkstuin
In het reglement (december 2022) van de volkstuinen worden de tuinders aangespoord om maximaal in te zetten op de recuperatie van regenwater. Iedere tuinder moet beschikken over een waterton. Het is niet toegestaan om zelf een regenwaterput te installeren of te laten installeren. Het is ook niet toegestaan om putboringen uit te voeren of te laten uitvoeren.
Na het uitvoeren van de grondwateranalyses en de bodemanalyses op de site van de IJsvogelstraat werden uit voorzorg nog 4 bijkomende bodemstalen genomen in de zone achter de IJsvogelstraat. Deze vier bodemstaalanalyses wijzen uit dat de resultaten ruim onder de 80% van de bodemsaneringsnorm zitten en dat er dus geen noodzaak is tot sanering.
Op de site van de groenzone in de IJsvogelstraat wijzen de resultaten van de bodemstalen wel op een aanmerkelijk hogere PFAS-concentratie dan in de directe omgeving. Dat wijst op een lokale vervuiling waarvan we de oorzaak niet kennen. De brandweer kon ons hierover geen concrete bijkomende informatie verschaffen.
De resultaten van de analyses scoren wel lager dan de bodemsaneringsnormen voor woongebied. Er is dus zeker geen onmiddellijk gevaar voor de omwonenden. Maar de resultaten liggen wel hoger dan de waarde ‘vrij gebruik’. Bij de inrichting van de groenzone aan de IJsvogelstraat zal de aannemer daar dus rekening moeten mee houden bij het uitgraven van grond en het hergebruik van grond.
Er werden op de site zelf geen waarschuwingsborden gezet om volgende redenen:
- omdat de no regret-maatregelen die gelden voor heel de stad in september 2022 reeds gecommuniceerd werden naar al de inwoners van Antwerpen;
- omdat de maatregelen die bijkomend gelden voor de groenzone IJsvogelstraat op 28 april via een bewonersbrief gecommuniceerd werden naar de buurtbewoners en de sportclubs;
- omdat de bewonersbrief werd bezorgd aan het bestuur van de volkstuinen met de vraag de info te bezorgen aan de tuinders;
- omdat alle nodige aanpassingen en aanvullingen werden doorgevoerd op de website antwerpen.be.
Ik heb zelf in een persoonlijk gesprek met het bestuur van de volkstuinen Merksem erop aangedrongen om het gebruik van grondwater ten stelligste af te raden aan de tuinders.
We gaan hier niet licht over.
De plannen voor de groenzone werden aangepast en er wordt rekening gehouden met de veiligheidsvoorschriften.
Waar het kan, wordt er niet geraakt aan de vaste begroeiing.
Er komt geen hondenvijver, er komen geen wadi’s, er komt geen speelzone met water, er komen geen speeltoestellen.
De groenzone zal wel een recreatieve zone worden met wandelpaden, met picknicktafels en met banken. En er komen zwerfkeien die kunnen dienen als speelaanleidingen of als zitelement.
Er komt een heel verzorgde hondenloopzone met extra groene zones en extra bomen.
We zullen ondanks de problematiek zorgen voor een waardevolle en veilige ontspanningsruimte voor de buurtbewoners, met en zonder honden.
ma 13/05/2024 - 11:44