Het Haventracé maakt, samen met de Oosterweelverbinding, de herinrichting en overkapping van de R1 en het nastreven van een model split 50/50, deel uit van het Toekomstverbond, afgesloten op 15 maart 2017 tussen de Vlaamse overheid, de stad Antwerpen, het Havenbedrijf Antwerpen en de burgerbewegingen stRaten-generaal, Ademloos en Ringland, met als doel een bereikbare en leefbare Antwerpse Regio.
Op 11 december 2020 keurde de Vlaamse Regering de startbeslissing goed voor de verdere aanpak van het Haventracé Oost.
Het onderzoek, overleg en besluitvorming over de realisatie van het Haventracé Oost gaat vanaf de startbeslissing verder als het complex project 'Oostelijke Verbinding'. Dit complex project wordt in de eerste plaats gevormd door de infrastructurele opgave voor het oostelijk traject van het Haventracé.
Deze opgave interfereert ruimtelijk met een aantal toekomstige infrastructuurprojecten voor duurzame transportmodi (de tweede spoortoegang tot de haven van Antwerpen, de leidingstraat Antwerpen-Geleen en hoogwaardige openbaarvervoersassen, zoals deze langsheen de E313). Het complex project 'Oostelijke Verbinding' wil inzetten op het verbeteren van de omgevingskwaliteit en ook doelstellingen inzake het klimaatbeleid zullen geïntegreerd worden.
De ambitiefase voor het complex project 'Oostelijke Verbinding' was bedoeld om ontbrekende informatie bij stakeholders te verzamelen en hen te informeren. Al de ambities moesten gekend zijn vooraleer een alternatievenonderzoeksnota op te maken. Het doel van deze onderzoeksnota is om de beste oplossingen te filteren uit een brede waaier van mogelijkheden en alternatieven.
Sinds begin juli 2022 gaat het complex project Oostelijke Verbinding verder onder de naam 'De Nieuwe Rand'.
In de zomer / het najaar 2022 werd de alternatievenonderzoeksnota voor advies voorgelegd aan de betrokken besturen en werd inspraak georganiseerd. Op 9 januari 2023 werd een geactualiseerde versie van de alternatievenonderzoeksnota gepubliceerd na adviezen en inspraak.
Het bestuursakkoord 2019-2024 van het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo stelt dat het Haventracé een antwoord moet bieden op huidige mobiliteitsvraagstukken, alsook op deze van de op korte en lange termijn te verwachten mobiliteits- en leefbaarheidsvraagstukken voor bewoners uit het district die er wonen en/of zich moeten verplaatsen naar haven, industrie of stad. Het districtsbestuur beklemtoonde in het bestuursakkoord dat we bij de uitwerking van het Haventracé een mix van maatregelen willen uitgevoerd zien:
Op het niveau van het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo formuleerde de districtsraad eerder (in de brief aan de gouverneur van de provincie Antwerpen van 22 februari 2018, bekrachtigd door de districtsraad op 26 februari 2018, jaarnummer 20) een aantal standpunten over het Haventracé en met betrekking tot mobiliteit in de regio formuleerde de districtsraad op 25 juni 2018 (jaarnummer 49) een advies bij de visienota Routeplan 2030 van de Vervoerregio Antwerpen.
Om te bewaken dat de ambities en doelstellingen van het districtsbestuur met betrekking tot het complex project 'Oostelijke Verbinding' voldoende aan bod kunnen komen, zowel in het overleg met de lokale besturen als op de Regionale Werkbank complex project Oostelijke Verbinding, is het noodzakelijk om op het niveau van het district dit complex project van kortbij op te volgen. De districtsraad besliste daarom op 29 maart 2021 (jaarnummer 23) om op districtsniveau periodiek politiek-ambtelijk overleg te plegen om zo de diverse overlegmomenten met onder meer de Vlaamse overheid en de Regionale Werkbank over het complex project Oostelijke Verbinding voor te bereiden, alsook input te geven aan de vertegenwoordiger van het district in de Vervoerregioraad.
De districtsraad formuleerde op 26 september 2022 (jaarnummer 41) een advies bij de alternatievenonderzoeksnota voor De Nieuwe Rand.
Op basis van tussentijdse resultaten werd, binnen het project De Nieuwe Rand, een opportuniteit gedetecteerd om een vereenvoudiging in onderzoek door te voeren, waarvoor een tussennota zou worden opgemaakt. Op 12 juni 2023 besliste de stuurgroep van De Nieuwe Rand om in te zetten op vereenvoudiging, in overeenstemming met hoofdstuk 8, §8.2.1 (“Trechtering”) van de alternatievenonderzoeksnota versie 2.
Het doorlopen inhoudelijk traject en bijhorend proces om te komen tot deze vereenvoudiging is weergegeven in voorliggende nota, de tussennota. De procesaanpak van het complex project De Nieuwe Rand gaat uit van een werkwijze die gestoeld is op inspraak, openheid en overleg met alle belanghebbenden en geïnteresseerde burgers. De tussennota brengt iedereen op de hoogte van het reeds gevoerde onderzoek en de beslissing tot vereenvoudiging. De tussennota zorgt ervoor dat iedereen kan inspreken op deze beslissing en de methodologie van het onderzoek om tot die beslissing te komen.
In de tussennota wordt ook beschreven hoe het verdere onderzoek na de vereenvoudiging zal verlopen, en kan, indien dit nodig blijkt uit de inspraakreacties, het onderzoek nog worden aangepast. In de volgende stap van de geïntegreerde afweging worden de resultaten van de verschillende thematische onderzoeken en het ontwerpend en technisch onderzoek samengebracht om zo te komen tot een voorkeursbesluit.
De tussennota is opgevat in 3 boekdelen: een boekdeel oostelijk Haventracé, een boekdeel Nx en een boekdeel klimaatgordel.
Van 1 februari tot en met 16 maart 2024 organiseert De Nieuwe Rand een publieke raadpleging en adviesronde over een nieuwe stap in de onderzoekfase (de tussennota).
De districtsraad Berendrecht-Zandvliet-Lillo adviseert de tussennota voor het complex project De Nieuwe Rand in principe gunstig voor wat betreft het oostelijk traject Haventracé.
De doelstelling van het project moet zijn om de haven en omliggende economische activiteiten beter te ontsluiten, vlotter te ontsluiten en om het personenvervoer veiliger te maken en er moet over gewaakt worden dat er voldoende rekening wordt gehouden met geluids- en luchtkwaliteit voor de inwoners, de modal shift moet optimaal gebeuren en de realisatie van De Nieuwe Rand dient dan ook gepaard te gaan met de aanleg van de nodige fietsvoorzieningen en moet er aandacht gaan naar veilige wandelwegen (trage wegen).
Concreet adviseerde de districtsraad eerder om:
Verder benadrukt de districtsraad Berendrecht-Zandvliet-Lillo dat het voor de leefbaarheid in ons district niet enkel noodzakelijk is om de bereikbaarheid te bevorderen, om duurzame en lange termijn oplossingen te voorzien om het mobiliteitsprobleem in ons district aan te pakken, maar ook de blijvende ontwikkeling van de nodige sociale voorzieningen in het district zijn relevant. Daarnaast moet voldoende rekening worden gehouden met de maatregelen met betrekking tot leefomgeving, milieu, waterhuishouding en klimaat.
Voor wat betreft het onderdeel Nx binnen het complex project De Nieuwe Rand adviseert de districtsraad Berendrecht-Zandvliet-Lillo uitdrukkelijk negatief voor het ‘Noordelijk tracé’ en voor de ‘Aansluiting naar Berendrecht’. Deze potentiële tracéalternatieven zoals opgenomen in de AON versie 2, zullen onvoldoende de doelstellingen van het realiseren van de Nx kunnen waarmaken. Deze tracés verleggen de verkeerstromen onvoldoende om de verkeers- en leefbaarheidsproblematiek in Stabroek op te lossen en hebben een mogelijks negatieve impact op verkeer en leefbaarheid in Berendrecht-Zandvliet.