2025_RVBAGSO_00002 - Onderwijsorganisatie - Stedelijke basisschool Polderstad - Herstructurering - Goedkeuring

Binnen het stedelijk basisonderwijs streven we naar voldoende capaciteit in de buurt. We bekijken deze capaciteit per onderwijszone. In de aanbodnota 'Onderwijsaanbod voor de Antwerpenaar: een blik op de toekomst' worden deze zones ingedeeld in 4 groepen, afhankelijk van de capaciteitsoverschotten of tekorten in de zone enerzijds en het marktaandeel van het Stedelijk Onderwijs anderzijds.

In onderwijszone 7 'Kiel, Expo, Hoboken, Valaar, Koornbloem' heeft AGSO een hoog marktaandeel (43% in schooljaar 2022-2023). De HIVA capaciteitsmonitor voorspelt voor zone 7 de grootste absolute overschotten met 1666 plaatsen bij 85% invulling en 3501 plaatsen bij 100% invulling. Zelfs bij een voorzichtige interpretatie van deze cijfers is duidelijk dat de levensvatbaarheid van bestaande scholen en reeds geformuleerde bijkomende ambities in het gedrang komen door het capaciteitsoverschot en de onderlinge concurrentie. Op basis van een analyse van de capaciteit en het aanbod in de zone (invullingsgraad van de scholen, vraagprognoses, evolutie van het aantal kinderen in de zone,  geplande uitbreidingen andere netten, stand van zaken patrimoniumontwikkelingen en geplande bouwprojecten) besliste de raad van bestuur op 28 september 2022 principieel om stedelijke basisschool Polderstad te herstructureren.

Het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997.

Het besluit van de Vlaamse regering van 17 juni 1997 betreffende de programmatie- en de rationalisatienormen in het gewoon basisonderwijs.

De inhoudelijke afbakening van bevoegdheden binnen het AGSO stipuleert dat de raad van bestuur bevoegd is voor beslissingen met betrekking tot het aanbod, inbegrepen programmeren en rationaliseren van onderwijsinstellingen en oprichten, fusioneren en sluiten van onderwijsinstellingen.

Stedelijke basisschool Polderstad is een tweestroom basisschool op 2 vestigingsplaatsen (afstand 1,5 km): 

• 2 kleuterklassen (graadsklassen) in de Lambrechtsstraat 19
• 7 kleuterklassen (met verlaagde capaciteit) en tweestroom lagere school in de Veerdamlaan 15

Binnen het basisonderwijs streven we naar het organiseren van scholen op 1 vestigingsplaats:

• Dit bevordert de samenwerking binnen een school (zowel tussen verschillende leeftijdsgroepen als tussen paralellegroepen), de verticale leerlijn en de doorstroom tussen de kleuterafdeling en de lagere afdeling.
• Dit bevordert de aansturing omdat de directie slechts op 1 vestigingsplaats aanwezig dient te zijn.
• De onderwijskwaliteit versterkt wanneer de school inzet op een doorlopende leerlijn gedurende de gehele schoolloopbaan in de basisschool en de nieuwe leerplannen bevatten leerlijnen overheen de kleuter- en lagere school. De organisatie van de school op 1 vestigingsplaats faciliteert gelijkgericht onderwijskundig beleid.
• Binnen een school op één vestigingsplaats vereenvoudigt de overdracht over de cognitieve vorderingen en kan de leerlingenbegeleiding op een kwaliteitsvolle manier worden verdergezet van kleuter- naar lagere afdeling.
• Door opsplitsing op meerdere vestigingsplaatsen verliest een school praktische schaalvoordelen: dubbele onderhoud- en verbruikskosten, dubbel materiaal, dubbele organisatie toezichten en voor- en naschoolse opvang, …

Zeker in het geval van Polderstad, waarbij een aparte vestigingsplaats voor 2 kleuterklassen moet georganiseerd worden, is dit het geval. Beide vestigingen hebben hun eigen schoolcultuur- en werking en samenwerking over de vestigingen heen is moeilijk. Er is in de Lambrechtsstraat bovendien geen secretariaat aanwezig, waardoor de leerkrachten zelf moeten instaan voor het aannemen van leveringen, ouders die aanbellen, … Daarnaast is de Lambrechtsstraat de enige vestigingsplaats binnen het basisonderwijs die structureel moet worden bijgefinancierd vanuit de solidaire middelen wegens het gebrek aan schaalgrootte: jaarlijks worden 12 lestijden bijgepast om onderwijs op de vestiging te kunnen organiseren. Bovendien moet de school steeds in overtal gaan in het eerste leerjaar met grote klasgroepen tot gevolg.

Door de dalende capaciteitsdruk in de zone heeft de school de afgelopen 4 jaar voor het eerst vrije plaatsen in de kleuterschool van de Veerdamlaan. Hierdoor werd de capaciteit van de instapklas, die voordien op 32 plaatsen stond, vanaf het huidige schooljaar reeds opgetrokken naar 44 (zoals de andere kleuterklassen). Uit patrimoniumonderzoek is gebleken dat het zonder bouwproject niet mogelijk is om de capaciteit van de kleuterschool in de Veerdamlaan nog verder te verhogen tot een volledige tweestroom. Om een volwaardige tweestroom basisschool (capaciteit 500) te kunnen huisvesten op een duurzame en kwalitatieve manier is een bouwproject noodzakelijk. Dit is momenteel niet voorzien in het Masterplan patrimonium. Rekening houdend met het feit dat binnen het huidig masterplan weinig tot geen budgettaire ruimte is om bijkomende vastgoedprojecten op te nemen en de budgettaire impact van reeds goedgekeurd vastgoedprojecten voor de volgende legislatuur al hoog is, zal de realisatie van dit project ten vroegste mogelijk zijn in 2037.

Op basis van de voornoemde nadelen van de huidige schoolstructuur en de termijn van de realisatie van het bouwproject is het aangewezen om de Lambrechtsstraat stop te zetten voor de capaciteit in de hoofdschool kan verhoogd worden. Door de dalende capaciteitsdruk in de zone is de capaciteit van 40 kleuters in de Lambrechtsstraat niet langer noodzakelijk om alle kinderen in de buurt een plaats te geven. Er zijn voldoende vrije plaatsen, zowel binnen ons eigen net als bij de katholieke scholen dichter in de buurt:

• De school heeft zelf nog 28 vrije plaatsen in de hoofdvestiging (1,5 km)
• Stedelijke basisschool Edison (afstand 1,4 km) is sinds dit schooljaar terug verhuisd naar de Onderwijzersstraat en heeft nog 60 vrije plaatsen in de kleuterschool
• Stedelijke basisschool Het Kompas (1,6 km) verhoogt vanaf schooljaar 2025-2026 zijn capaciteit van 69 naar 72 kleuters per jaar en heeft nog 19 vrije plaatsen in de kleuterschool
• Katholieke school Sint-Agnes ligt het dichtste in de buurt (350m) en heeft nog vrije plaatsen in de instap en het eerste kleuterklas.

 Fasering en impact op zittende leerlingen

• In schooljaar 2026-2027 wordt de Lambrechtsstraat gesloten. We garanderen dat de kleuters die hier zijn ingeschreven een plek krijgen in de Veerdamlaan in het kader van hun gegarandeerde schoolloopbaan.
• In schooljaar 2025-2026 blijft de capaciteit van de Lambrechtsstraat behouden. De capaciteit van K1 en K2  in de Veerdamlaan wordt preventief verlaagd naar 40 plaatsen om te voorkomen dat de klasgroepen door het samenvloeien in 2026-2027 te groot worden. Voor de instapklas is dit niet nodig omdat we vermoeden dat in de Lambrechtsstraat in 2025-2026 niet meer veel kinderen zullen inschrijven. 

Ouders die hun kinderen nu hebben ingeschreven in de Lambrechtsstraat kozen vaak bewust voor een kleinschalige kleuterschool en schreven in met het idee dat hun kinderen hier de volledige kleuterschool konden uitdoen:

• Voor de huidige kleuters in K2 en K3 heeft de herstructurering geen impact: zij kunnen hun kleuterschool uitdoen in de Lambrechtsstraat zoals voorzien toen ze zich inschreven.
• De huidige kleuters van de instapklas en K1 ondervinden wel impact en zullen respectievelijk vanaf de tweede en derde kleuterklas overgaan naar de hoofdschool in plaats van de voorziene overstap vanaf het eerste leerjaar toen ze zich inschreven.
• Aan instappers die zich voor schooljaar 2025-2026 inschrijven in de instapklas van de Lambrechtsstraat wordt duidelijk gecommuniceerd dat zij vanaf het eerste kleuterklas zullen overgaan naar de Veerdamlaan.

Door de herstructurering pas in 2026-2027 door te voeren in plaats van 2025-2026 worden ouders minder voor een voldongen feit geplaatst. Het is niet aangewezen om de Lambrechtsstraat gefaseerd stop te zetten of de stopzetting nog langer uit te stellen. Dat zou betekenen dat de vestigingsplaats moet openblijven voor nog minder kleuters dan het huidige leerlingenaantal omdat er minder plaatsen worden opengesteld en/of minder kinderen inschrijven. De ervaring leert immers dat een vestigingsplaats, eenmaal gekend is dat deze sluit, minder nieuwe leerlingen aantrekt en dat zittende leerlingen vroeger uitschrijven dan voorzien.

Deze fasering houdt zo goed als mogelijk rekening met een evenwicht tussen een werkbare schoolorganisatie, het schooltraject van de huidige leerlingen en de ruimtelijke mogelijkheden in de Veerdamlaan. De school zal extra aandacht geven aan het blijvend informeren van de ouders van de Lambrechtsstraat en een zachte overgang naar de Veerdamlaan.

Impact personeel

• Een daling in leerlingenaantal impliceert een verlies aan lestijden. Indien er personeelsleden op terbeschikkingstelling wegens ontstentenis van betrekking, zal men de formele, decretaal bepaalde procedure doorlopen voor de reaffectatie.
• Het schooljaar dat de vestigingsplaats Lambrechtsstraat wordt stopgezet (2026-2027), is de school in herstructurering en telt de school eenmalig op 1 oktober. Op dat moment zal worden gekeken in welke mate het eenmalig verlies aan lesuren kan gecompenseerd worden.
• Tijdens schooljaar 2025-2026 zal de school de integratie van beide kleuterteams en hun werking voorbereiden.

Patrimonium

Patrimonium/Vastgoed neemt voor de Veerdamlaan een projectfiche in status “projectidee” op.  De effectieve opstart en realisatie ervan zal afhankelijk zijn van budgettaire ruimte én van prioriteringsoefeningen bij opmaak of review van het masterplan. Patrimonium/Vastgoed zal de effectieve beslissing en de financiële gevolgen ervan voorleggen ter goedkeuring aan het bevoegde orgaan conform de financiële goedkeuringsmatrix.

Patrimonium/Vastgoedbeheer zoekt eveneens een nieuwe bestemming voor de Lambrechtsstraat eenmaal de school de site verlaten heeft.

zie argumentatie

• De beslissing werd voorbereid met de directie en netwerkdirecteur.
• Na de principiële beslissing werd het schoolteam op de hoogte gebracht door de directeur. De twee leraren van de Lambrechtsstraat werden geïnformeerd over de timing en fasering door de schooldirecteur op maandag 16 december 2024. Het volledige schoolteam werd geïnformeerd op de personeelsvergadering op dinsdag 17 december 2024.
• De ouders van kinderen ingeschreven in de Lambrechtsstraat werden geïnformeerd per brief op maandag 6 januari 2025. De ouders van kleuters met impact op hun schooltraject (huidige instapklas en eerste kleuterklas) werden eveneens op 6 januari 2025 opgebeld door de schooldirecteur. Op 9 januari 2025 werd een ouderavond georganiseerd om ouders nogmaals te informeren en ruimte te laten voor vragen. De aanwezige ouders waren allen vragende partij om de sluiting gefaseerd door te voeren zodat hun kinderen hun volledige kleutertraject in de Lambrechtsstraat kunnen voltooien. De ouders van kinderen ingeschreven in de Veerdamlaan werden per brief geïnformeerd.
• De beslissing zal worden voorgelegd op het officieel vakbondsoverleg op 4 februari 2025.

Patrimonium/Vastgoed zal voor deze specifieke locaties een projectfiche in status “projectidee” opmaken. De effectieve opstart en realisatie ervan zal echter afhankelijk zijn van budgettaire ruimte én van prioriteringsoefeningen bij opmaak of review van het masterplan. Patrimonium/Vastgoed zal de effectieve beslissing en de financiële gevolgen ervan voorleggen ter goedkeuring aan het bevoegde orgaan conform de financiële goedkeuringsmatrix.