Recent publiceerde het Rekenhof zijn voortgangsrapport over het Toekomstverbond. Daarin stelt het niet alleen vast dat de totale kostprijs fors oploopt tot 10,1 miljard euro, maar ook dat de rentelast razendsnel stijgt tot 17 miljard euro – terwijl dat in het rapport van 2023 nog 13 miljard euro bedroeg.
Het Rekenhof uit daarnaast scherpe kritiek op het financieringsmodel van Oosterweel. Dat rekent op tolinkomsten tot in 2083, gebaseerd op een toename van het aantal voertuigen met maar liefst 42% tegen 2030 ten opzichte van vandaag, én een stijging van het toltarief met 46%, waarvan 22,5% bovenop de inflatie.
Aan de uitgavenzijde maakt het Rekenhof kritische kanttekeningen bij de veronderstelde daling van de exploitatiekosten van de tunnels met 36% vanaf 2030. Met andere woorden: het lijkt erop dat de inkomsten overschat en de uitgaven onderschat worden, wat tot aanzienlijke tekorten kan leiden. Zelfs als het model zou kloppen, wordt er in 2034 een cashflowprobleem voorspeld waarbij Lantis haar schulden niet kan aflossen.
Tegen deze zorgwekkende financiële achtergrond is er bovendien nog géén financiering voorzien voor het Haventracé, een aanzienlijk deel van de leefbaarheidsprojecten en de beloofde modal shift. Een snelle raming van deze niet-gefinancierde onderdelen – waaronder de overkapping van de Zuidelijke Ring, Modal Shift, Haventracé – komt uit op bedragen tussen 7 en 15 miljard euro.
Daarom heb ik volgende vragen aan het stadsbestuur:
Hoe schat het stadsbestuur de bevindingen van het Rekenhof in? Heeft dit rapport implicaties voor de Antwerpse begroting? Zijn er gevolgen voor de financiële engagementen of verplichtingen van de stad in het kader van het Toekomstverbond?
In aanloop naar de verkiezingen hebben alle democratische partijen aan de actiegroepen beloofd dat de modal shift, overkappingen en alle leefbaarheidsprojecten er zouden komen. Hoe ziet het stadsbestuur de financiering van deze essentiële onderdelen van het Toekomstverbond?
Lantis heeft in september 2024 grote financiële engagementen aangegaan, zonder dat daar vastleggingskredieten van de Vlaamse Regering tegenover stonden – die op dat moment in lopende zaken was. Naar verluidt werd een beroep van de regeringscommissaris tegen deze gunningsbeslissing door de Vlaamse Regering niet bekrachtigd. Het politiek stuurcomité zou eveneens op de hoogte zijn geweest van deze beslissing.
Hoe verliep de besluitvorming precies?
Werd de beslissing vooraf bekrachtigd door het politiek stuurcomité?
Wat was het standpunt van stad Antwerpen binnen dit orgaan?
Gezien de vaststellingen van het Rekenhof: is het stadsbestuur bereid om een voortgangsrapportage over het Toekomstverbond te organiseren in de gemeenteraad?
Volgende interpellaties worden tezamen behandeld.
Raadsleden D'Haese en Vanden Berghe stellen hun vragen.
Schepen Kennis geeft antwoord.
Raadsleden D'Haese en Vanden Berghe houden nog een wederwoord.
Het volledige debat is opgenomen en raadpleegbaar via de website van de stad Antwerpen.