2019_GR_00436 - Duurzame stad. Lage-emissiezone Antwerpen - Gemeentelijk reglement. Wijziging - Goedkeuring

Artikel 40 § 3 van het Decreet over het lokaal bestuur: “De gemeenteraad stelt de gemeentelijke reglementen vast”.

Op 27 november 2015 werd het decreet betreffende de lage-emissiezones (LEZ-decreet) definitief goedgekeurd. 

Op 26 februari 2016 keurde de Vlaamse regering definitief het besluit betreffende lage-emissiezones (LEZ-besluit) goed. Dit besluit werd door de Vlaamse regering gewijzigd op 31 maart 2017. Deze besluiten bevatten de toegangsvoorwaarden bij invoering van een LEZ en verstrenging van die voorwaarden vanaf 2020, 2025 en 2027/2028.

Op 27 juni 2016 (jaarnummer 398) keurde de gemeenteraad het reglement lage-emissiezone Antwerpen goed. Op 26 juni 2017 (jaarnummer 375) keurde de gemeenteraad de vervanging van artikel 7.4 van het reglement lage-emissiezone Antwerpen goed.

Op 27 juni 2016 (jaarnummer 402) keurde de gemeenteraad ook het retributiereglement lage-emissiezone Antwerpen goed. Met dit retributiereglement wordt aan bepaalde voertuigen die niet voldoen aan de algemene Vlaamse toegangsvoorwaarden toch tijdelijke toegang mits betaling tot de LEZ verleend. Dit retributiereglement heeft een looptijd van 1 oktober 2016 tot en met 31 december 2019.

Op 1 februari 2017 voerde de stad Antwerpen een lage-emissiezone (LEZ) in in het gebied tussen Ring en Schelde en op Linkeroever.

Het bestuursakkoord voor de periode 2019-2024 vermeldt als resolutie 67: "Antwerpen is de Vlaamse pionier van de LEZ. Deze zal volgens de Vlaamse regelgeving verstrengd worden in 2020. We voeren een uitgebreide informatiecampagne om binnen- en buitenlandse gebruikers tijdig van de wijzigingen op de hoogte te brengen."

Op 29 april 2019 keurde de gemeenteraad, met het oog op het voeren van een informatiecampagne over de verstrenging van de toegangsnormen voor de lage-emissiezone, principieel de indeling in tariefklassen en de tarieven voor een tijdelijke toelating en een LEZ-dagpas voor de periode 2020-2024 goed.

Aan de gemeenteraad van 24 juni 2019 wordt, behalve voorliggend besluit, ook het retributiereglement lage-emissiezone fase 2020-2024 ter goedkeuring voorgelegd.

1. Regelgevend kader

Een lage-emissiezone is een zone waarin voor de leefbaarheid, in het bijzonder ter beperking van milieu- en gezondheidshinder door een slechte luchtkwaliteit, een selectief toelatingsbeleid voor motorvoertuigen wordt gehanteerd in relatie tot de door die voertuigen veroorzaakte milieuhinder (LEZ-decreet, art. 3 §1).

De invoering van een lage-emissiezone gebeurt overeenkomstig de bepalingen in de wegcode (verkeersbord LEZ), het LEZ-decreet en het LEZ-besluit.

De Vlaamse regelgeving bepaalt dat de stad een lage-emissiezone kan invoeren met een gemeentelijk reglement (LEZ-decreet art. 3 § 2). Het LEZ-besluit bepaalt welke voertuigen van categorie M (voertuigen voor vervoer van personen), N (voertuigen voor goederenvervoer) en T (land- en bosbouwtrekkers) automatisch toegelaten zijn tot de lage-emissiezone of die toegang hebben mits registratie van het voertuig (LEZ-besluit, art. 2 en 4). De Vlaamse toelatingscriteria zijn gebaseerd op de brandstof, de voertuigcategorie (afhankelijk van het aantal zitplaatsen en tonnage) en de euronorm van het voertuig (of de datum van eerste inschrijving indien de euronorm niet bekend is). De combinatie van deze elementen is bepalend voor de vervuilingsgraad van een voertuig.

Voor een aantal voertuigen voorziet het LEZ-besluit in een vrijstelling (LEZ-besluit, art. 2). Dit geldt bijvoorbeeld voor voertuigen met een nieuwere aandrijfvorm (bijvoorbeeld elektrisch of waterstof), voertuigen van of voor vervoer van personen met een handicap indien zij voldoen aan een aantal voorwaarden en prioritaire voertuigen.

Alle voertuigen die niet toegelaten zijn overeenkomstig het LEZ-besluit zijn in principe niet toegelaten tot de lage-emissiezone. Wel is in het LEZ-decreet (art. 4 § 2) en in het LEZ-besluit (art. 3) de mogelijkheid voorzien dat de stad onder bepaalde voorwaarden aan deze voertuigen toch een tijdelijke toegang kan verlenen. Hierbij moet de stad rekening houden met de volgende bepalingen (LEZ-besluit, art. 3):

1. de toegangsvoorwaarden worden gedifferentieerd in functie van de emissie van de voertuigen, waarbij voertuigen met hogere emissies aan strengere voorwaarden worden onderworpen. Hierop kan een uitzondering voorzien worden voor voertuigen ouder dan 40 jaar, voor voertuigen die blijkens hun bouw, uitrusting of andere permanente kenmerken speciaal zijn uitgerust voor toezicht, controle, onderhoud van infrastructuur en installaties van algemeen belang en voor voertuigen die, door of in opdracht van het leger, de politiediensten, de wegbeheerder, de civiele bescherming of de brandweer, gebruikt worden voor noodsituaties of voor reddingsoperaties;
2. een individuele toelating voor een voertuig wordt altijd in de tijd beperkt tot maximaal één jaar en is hernieuwbaar;
3. bij de toekenning van een individuele toelating voor het voertuig waarvan de titularis van de nummerplaat gedomicilieerd is in de lage-emissiezone, houdt de gemeente rekening met een mogelijk beperkte financiële draagkracht van de titularis van de nummerplaat. Er is sprake van een beperkte financiële draagkracht als de titularis recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming.

Het is binnen dit geschetste regelgevend kader dat het voorliggende gemeentelijk reglement lage-emissiezone Antwerpen is uitgewerkt.

2. Samenvatting en motivering van de aanpassingen aan het reglement

De wijzigingen aan de Vlaamse regelgeving, de nieuwe toegangsvoorwaarden die gelden vanaf 1 januari 2020 en praktijkervaring met het huidige reglement maken een aanpassing aan een aantal artikels van het reglement lage-emissiezone Antwerpen noodzakelijk. De aanpassingen worden hieronder toegelicht. De overige artikels van het reglement blijven ongewijzigd.

Artikel 1.3 bevat de definities van de begrippen die in het reglement gebruikt worden. De nummering in het artikel wordt gecorrigeerd.

Artikel 1.4 beschrijft op welke wijze termijnen zoals kalenderdag, week en dergelijke begrepen moeten worden. Het voorbeeld dat §3 van dit artikel verduidelijkt, wordt geactualiseerd.

Artikel 3.2 regelt de registratieprocedure en –voorwaarden voor toegelaten voertuigen mits registratie. In §1 wordt gespecifieerd dat de registratie zowel aan een e-loket (website, LEZ-automaat) als een fysiek loket kan gebeuren. In §2 wordt een onderscheid gemaakt tussen de lijst met relevante bewijsstukken die geldt voor registraties tot eind 2019 en de lijst met relevante bewijsstukken die geldt voor registraties die geldig zijn vanaf de verstrenging van de toegangsvoorwaarden op 1 januari 2020.

Er wordt een nieuw artikel 3.4 toegevoegd dat specifieert dat registraties kosteloos zijn.

Artikel 4.1, §2 beschrijft welke voertuigen in aanmerking komen voor een LEZ-toelating (tijdelijke toelating tegen betaling). Naar aanleiding van de gewijzigde toegangsvoorwaarden in het LEZ-besluit voor dieselvoertuigen vanaf 1 september 2027, wordt in artikel 4.1, §2 de fasering aangepast: LEZ-toelatingen die mogelijk zijn vanaf 1 januari 2025 blijven mogelijk tot en met 31 augustus 2027. Vanaf 1 september 2027 gelden dan nieuwe mogelijkheden voor tijdelijke toegang.

Artikel 4.2, §1 bepaalt de termijn waarbinnen een tijdelijke toelating moet aangevraagd worden. Om de communicatie richting bezoekers van de stad te vereenvoudigen wordt de mogelijkheid om deze aanvraag te verrichten verlengd tot de dag na het betreden van de LEZ. Dezelfde termijn wordt met artikel 5.2. ingevoerd voor de LEZ-dagpas.

Artikel 4.3, §1 beschrijft de geldigheidsduur van de LEZ-toelating. Aan deze paragraaf wordt toegevoegd dat voor de toegangsvoorwaarden die gelden vanaf 1 januari 2020 een LEZ-toelating kan afgeleverd worden met een geldigheidsduur van een week, een maand, vier maanden of een jaar.

Artikel 5.2 regelt de procedure en voorwaarden voor het bekomen van een LEZ-dagpas. In het artikel wordt verduidelijkt dat de LEZ-dagpas maximaal 8 keer per kalenderjaar (in plaats van per 12 opeenvolgende maanden) kan aangekocht worden. Ook wordt toegevoegd binnen welke termijn deze kan aangekocht worden. Er wordt tenslotte gespecifieerd dat de aanvraag kan gebeuren via een e-loket of via een fysiek loket.

Artikel 5.3 beschrijft de geldigheidsduur van een LEZ-dagpas. In §2 wordt bepaald dat behoudens uitzonderingen bepaald in het retributiereglement een LEZ-dagpas niet overdraagbaar en niet-terugbetaalbaar is, naar analogie met artikel 4.3, §2, dat hetzelfde bepaalt voor de LEZ-toelating. Artikel 5.5, dat de overdraagbaarheid en terugbetaalbaarheid van een LEZ-dagpas in alle gevallen uitsloot, wordt geschrapt.

Hoofdstuk 6 beschrijft de wijze waarop, overeenkomstig het LEZ-besluit, bepaalde voertuiggegevens die in de Vlaamse LEZ-databank opgenomen zijn, gewijzigd kunnen worden. De titel van het artikel wordt aangepast om aan te geven dat deze wijziging over meer voertuiggegevens dan enkel de emissienorm kan gaan. Het LEZ-besluit voorziet namelijk dat dit ook kan voor de brandstof en de voertuigcategorie. Artikel 6.1 wordt vereenvoudigd door louter te verwijzen naar de relevante bepalingen in het LEZ-besluit. Artikel 6.2 regelt de procedure en voorwaarden voor deze wijzigingen. In §2 wordt een onderscheid gemaakt tussen de lijst met relevante bewijsstukken die geldt voor registraties tot eind 2019 en de lijst met relevante bewijsstukken die geldt voor registraties die geldig zijn van de verstrenging toegangsvoorwaarden op 1 januari 2020.

Artikel 7.2, § 2 bepaalt dat de beboetingsambtenaar, die door de gemeenteraad wordt aangeduid, de administratieve geldboete oplegt en int in naam en voor rekening van de stad Antwerpen. De verwijzing naar de LEZ-beheerder in dit artikel wordt geschrapt, aangezien de gemeenteraad zowel personeelsleden van de door haar aangeduide LEZ-beheerder als van de stad zelf als beboetingsambtenaar kan aanduiden.

Artikel 7.3 bepaalt dat de stad in een aantal gevallen onmiddellijke inning toepast. Er wordt gespecifieerd dat de onmiddellijke inning gebeurt in naam en voor rekening van de stad Antwerpen.

Hoofdstuk 8 bepaalt de inwerkingtreding van het reglement op de lage-emissiezone Antwerpen en de opeenvolgende wijzigingen. De wijzigingen die met dit gemeenteraadsbesluit worden goedgekeurd treden in werking op 1 september 2019.

Koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg.

Decreet betreffende lage-emissiezones van 27 november 2015.

Besluit van de Vlaamse Regering betreffende lage-emissiezones van 26 februari 2016, zoals gewijzigd op 31 maart 2017.