2017_CBS_07546 - District Antwerpen. Twaalfmaandenstraat 1 en Israëlietenstraat 5 (Handels- en Schippersbeurs) - Toestemming aanvraag restauratiepremie - Goedkeuring

Volgens het Onroerend Erfgoed Decreet van 2014 komen gebouwen in eigendom van een lokale overheid in aanmerking voor een premiepercentage van 80%. Gezien de hoge kostprijs en de bijkomende onvoorziene extra kosten van de restauratiewerken vraagt nv Handelsbeurs Antwerpen aan de stad of zij beroep kan doen op het premiepercentage van 80%. Ook al werd het Beursgebouw in erfpacht gegeven, het Beursgebouw is nog steeds eigendom van de stad Antwerpen. Het stedelijke monument komt bijgevolg in aanmerking voor een premiepercentage van 80%.

 

Premienemer is elkeen die opdrachtgever is van de beheersmaatregelen, werkzaamheden, diensten, voorafgaande onderzoeken of de opmaak van het beheersplan en die de kosten ervan draagt.

 

De lokale overheid kan dus zelf als premienemer optreden indien zij de werken uitvoert en bekostigt maar ook de erfpachter kan als premienemer optreden voor zover die de werken uitvoert en bekostigt. Noch artikel 20§1 van het besluit van de Vlaamse Regering, noch artikel 11.2.11, 2° van het besluit van de Vlaamse Regering van 16 mei 2014 bepalen dat de lokale overheid zelf de premienemer moet zijn.

Aangezien op basis van de erfpachtakte van 23 maart 2016 de renovatie en restauratie van het Beursgebouw aan de nv Handelsbeurs Antwerpen opgelegd werd, is de nv Handelsbeurs Antwerpen de opdrachtgever die instaat voor de beheersmaatregelen, werkzaamheden of diensten en er de kosten van draagt. Bijgevolg is het aangewezen dat de nv Handelsbeurs Antwerpen optreedt als premienemer. 

 

Indien een erfpachter optreedt als premienemer heeft deze de toestemming of mandatering van de eigenaar nodig voor het aanvragen van de restauratie-/erfgoedpremie. Bijgevolg heeft de nv Handelsbeurs Antwerpen de toestemming/het mandaat van de stad Antwerpen nodig. Volgens het aanvraagformuler van de Vlaamse overheid is een beslissing van de gemeenteraad vereist.

 

Indien  de nv Handelsbeurs Antwerpen de toestemming van de stad krijgt, kan zij beroep doen op de premie publieke sector (80%) in plaats van de premie privésector (40%). Het stadsaandeel van 7,5% blijft zoals voorheen verrekend in de verkoopprijs en canon.

Voor de eerste fase van de restauratiewerken kreeg de nv Handelsbeurs Antwerpen op basis van het Monumentendecreet reeds een premie toegekend. De basis van de premie, met name 2.753.228,00 euro, voor de eerste fase van restauratiewerken aan het Beursgebouw blijft dezelfde maar het toegekende premiepercentage zal op basis van het Monumentendecreet verhoogd worden. De premienemer kan voor onvoorziene meer- en bijwerken in de eerste fase van de restauratiewerken ook nog aanvragen indienen. Deze aanpassing van de reeds toegekende premie van 2011, zal plaatsvinden op basis van de oude wetgeving, met name het Monumentendecreet van 3 maart 1976 en uitvoeringsbesluiten.

 

Ook voor de aanvraag van de erfgoedpremie op basis van het Erfgoeddecreet voor de tweede fase van de restauratiewerken aan het Beursgebouw, heeft de premienemer toestemming van de stad nodig om de premie aan te vragen en zo aanspraak te kunnen maken op de erfgoedpremie van de publieke sector. Voor deze werken werd in opdracht van de nv Handelsbeurs Antwerpen reeds een beheersplan opgemaakt dat bij de aanvraag van de premie gevoegd zal worden. De werken voor de tweede fase worden voorlopig geraamd op 4.189.000,00 euro. Het bedrag dat in aanmerking komt voor de berekening van de premie en de premie zelf worden bepaald door Onroerend Erfgoed. Deze nieuwe aanvraag is gebaseerd op het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 en het Onroerenderfgoeddecreet van 16 mei 2014 en uitvoeringsbesluiten.

Op 26 oktober 2015 (jaarnummer 565) keurde de gemeenteraad het verlenen van een erfpachtrecht aan AG VESPA op de eigendommen Twaalfmaandenstraat 1 en Israëlietenstraat 5 goed. Bij akte verleden op 26 november 2015 verleende de stad Antwerpen aan AG VESPA een erfpachtrecht voor een duur van 49 jaar op de eigendommen Twaalfmaandenstraat 1 en Israëlietenstraat 5.

 

De eigendommen Twaalfmaandenstraat 1 en Israëlietenstraat 5 zijn beter bekend als de Handels- en Schippersbeurs en worden hierna samen ook het Beursgebouw genoemd.

 

Op 23 maart 2016 werd de akte verleden waarmee AG VESPA de eigendommen Lange Nieuwstraat 20-22-24 verkocht en het erfpachtrecht op het Beursgebouw overdroeg aan de naamloze vennootschap Mopro Invest III (thans gekend als nv Handelsbeurs Antwerpen).

 

De nv Handelsbeurs Antwerpen heeft zowel publieke als private aandeelhouders.

• De Vlaamse Erfgoedkluis nv en AG VESPA zijn de publieke partners.
• De private partners zijn De Sax bvba, Diepensteyn nv en Denys Global nv.

Volgens de erfpachtakte staat de nv Handelsbeurs Antwerpen in voor de renovatie en restauratie van het Beursgebouw. De akte bepaalt dat binnen de grenzen van de bepalingen van artikel 3 van Hoofdstuk IV, het Mopro Invest III nv uitdrukkelijk toegestaan is alle werken uit te voeren aan het Beursgebouw die nodig en/of nuttig zijn, met het oog op de verwezenlijking van de Projectontwikkeling bedoeld in gezegd artikel 3 van Hoofdstuk IV. Alle door Mopro Invest III aan het Beursgebouw ondernomen werken geschieden onder haar uitsluitende verantwoordelijkheid en kosten. Mopro Invest III staat in voor de conformiteit van de door haar uitgevoerde werken met de toepasselijke wettelijke, reglementaire en administratieve voorschriften, alsmede met de stedenbouwkundige vergunning en de instructies gegeven door de bevoegde overheden.

 

De Handels- en Schippersbeurs (erfgoedobjecten 6243 en 5381) zijn beschermd als monument. Deze bescherming is geldig sinds 2 maart 1983. De bescherming betreft het interieur, de volledige bedaking, de toren aan de Borzestraat en de gevels in de Lange Nieuwstraat, Borzestraat, Korte Klarenstraat, Twaalf Maandenstraat en Israëlietenstraat met inbegrip van de Schippersbeurs in de Lange Nieuwstraat.

Bij Ministerieel besluit van 16 september 2011 werd aan de nv Mopro Invest III een restauratiepremie privésector verleend voor het uitvoeren van restauratiewerken aan het Beursgebouw. Het premiepercentage voor de privésector is vastgelegd op 40%. De restauratiewerken werden destijds geraamd op 3.963.215,00 euro, waarvan 2.753.228,00 euro in aanmerking kwam voor de berekening van de premie (bedragen btw exclusief). 

 

Overeenkomstig artikel 15 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 14 december 2001 houdende vaststelling van het premiestelsel voor restauratiewerken aan beschermde monumenten werd de verdeling van de premie (40%) verdeeld als volgt:

• Vlaamse Gemeenschap 25%;
• provincie 7,5%;
• gemeente 7,5%.

De premie van het Vlaamse gewest (25% te verhogen met 10%) werd vastgesteld op 757.137,70 euro (= 27,5%) en van de provincie op 206.492,10 euro (= 7,5%). Het aandeel van de stad zat reeds verrekend in de verkoopprijs van de Lange Nieuwstraat 20-22-24 en de erfpachtvergoeding voor het Beursgebouw zodat de stad nooit gehouden kan zijn tot het betalen van een bijdrage in de renovatie- of restauratiekosten.