Vanuit zijn opdracht om onderwijsprofessionals te ondersteunen organiseert de dienst onderwijs van het bedrijf Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs de inspiratiedag ‘Exclusief-Inclusief’ op 22 maart 2019 die in het teken staat van inclusie. Dit initiatief staat niet op zichzelf staat. Er worden in de loop van het jaar nog acties uitgerold.
De nieuwe inspiratiedag is bedoeld als:
Op de dag zullen bij de start verschillende perspectieven plenair aan bod komen. Zo komen achtereenvolgens de kinderrechtencommissaris, een leerling met specifieke ondersteuningsbehoeften, een betrokken ouder en een academicus aan het woord. Daarna zullen er een 20-tal werksessies georganiseerd worden rond diverse aspecten. Hierbij wordt in de eerste plaats gemikt op een publiek van onderwijsprofessionals, maar ook op ouders en begeleiders vanuit andere sectoren zijn welkom.
Om deze dag op een 'inclusief toegankelijke manier' te kunnen organiseren is een accomodatie nodig die ook door mensen met een beperking op een comfortabele manier gebruikt kan worden. Er moet plaats zijn voor 400 deelnemers in een plenum en minstens 10 ruimtes voor de workshops.
Op 12 maart 2014 zette het Vlaams Parlement een belangrijke stap om het onderwijs meer inclusief te maken voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Het parlement keurde toen het M-decreet goed, waarbij de ‘M’ staat voor ‘maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften’. Het decreet alleen is niet voldoende om inclusief onderwijs te realiseren. Uiteindelijk focust het decreet vooral op inschrijvingsrecht. De achterliggende 'mindshift' om met een andere bril verschil te waarderen en er op te bouwen, heeft veel meer nodig. Deze basisidee implementeert zich niet vanzelf. Dit vereist heel wat ondersteuning en samenwerking.
Er is in het basisonderwijs de laatste jaren een dalende trend zichtbaar wat betreft het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs. Wat betreft het secundair onderwijs, is deze trend nog niet duidelijk aanwezig. Het aandeel leerlingen dat participeert aan het buitengewoon secundair onderwijs is merkelijk hoger (5,40 %) dan het aandeel leerlingen dat participeert aan het buitengewoon lager onderwijs (3,40 %). Een recente capaciteitsanalyse in Antwerpen bevestigt dit. Meer kinderen met extra zorgnoden zitten nu in regulier onderwijs.
Bovenstaande wordt bevestigd in het onderzoek ‘Handelingsgericht werken in het Vlaams basisonderwijs’: “De schoolpopulatie is diverser geworden en meer leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften krijgen ondersteuning in reguliere scholen. Hierdoor zitten kinderen van dezelfde leeftijd maar met verschillende interesses, mogelijkheden en beperkingen samen in één klas.” Dat hoeft daarom niet problematisch te zijn, maar in combinatie met de perceptie dat de job moeilijker is geworden, verdient het de nodige aandacht. Veel leerkrachten geven immers aan dat het aantal zorgleerlingen in hun klas sterk verhoogd is en dat ze zichzelf in vraag stellen voornamelijk wat betreft competenties bij het onderwijzen en ondersteunen van leerlingen met een handicap.
Ondersteunende initiatieven vanuit het M-decreet alleen zijn niet toereikend. Er zijn wel nascholingen en er is een nieuw ondersteuningsmodel. Echter, niet enkel leerkrachten, maar ook ondersteuners hebben heel wat bij te leren. Dat vraagt tijd. Daarenboven dient dit alles op een passende wijze georganiseerd te worden. Heel wat leerkrachten en begeleiders slagen er helaas op dit moment niet in om passende ondersteuning te bieden aan leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften en daarbij het hoofd boven water te houden. Dit alles leidt in heel wat gevallen zowel bij de leerlingen als bij diegenen die hen omringen tot frustratie.
De dienst onderwijs van het bedrijf Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs anticipeert op ontwikkelingen inzake het M-decreet om leerkrachten en andere begeleiders te helpen bij deze transitie. De aandacht gaat hierbij in de eerste plaats naar het versterken van scholen en leerkrachten om hiermee om te gaan, maar er is ook belangrijke aandacht voor andere actoren (leerlingen, ouders, dienstverleningscentra, ondersteuners, ...).
Het college keurde op 12 december 2014 (jaarnummer 12589) de organisatie van de eerste inspiratiedag over het thema 'inclusie' goed. Die dag was een belangrijk moment om met partners rond verschillende aspecten van inclusie aan de slag te gaan en betekende ook een sterke start van verschillende latere initiatieven zoals:
Na drie jaar is het tijd om met een nieuwe inspiratiemoment het thema verder onder de aandacht te brengen.
Het college keurt de organisatie van de inspiratiedag 'Exclusief - Inclusief' op 22 maart 2019 goed.