Art. 2.2.18. van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening bepaalt dat het college gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen opmaakt en hiervoor de nodige maatregelen neemt.
Contour van het plangebied voor het RUP
Het plangebied voor het RUP Rijnkaai is gelegen tussen de Schelde aan de westzijde, Kattendijksluis en het toekomstige Droogdokkenpark aan de noordzijde (grens plangebied RUP Droogdokken), de Bonapartesluis in het zuiden en de Montevideowijk in het oosten (grens plangebied RUP Eilandje).
Doelstellingen en krachtlijnen
De Scheldekaaien langs de Rijnkaai worden omgevormd tot een continue publieke ruimte met de kenmerkende continuïteit van open kaaivlaktes afgewisseld met grote havenloodsen als ruimtelijke basis.
Met een stedelijke functiemix en het principe van de stedelijke plint zal de bebouwing op de kaaivlakte aansluiting vinden bij het omliggend stedelijk weefsel. De entreefunctie van het plangebied ter hoogte van de Kattendijksluis kan worden geaccentueerd met een nieuw kopgebouw.
De kaaivlakte langs de Rijnkaai wordt bestendigd als een belangrijke geheugenplek in de stad met de waardevolle collectie havenkranen met kraansporen, behoud van de historische aanmeerkade, de link met het Red Star Line-museum en de cultuurhistorisch waardevolle havenloodsen. Ook het breed perspectief vanuit de toren van het Red Star Line-museum op de Schelde(bocht) tussen Sint-Anneke plage en de Hogere Zeevaartschool mag niet gestoord worden.
Daartoe zijn in het RUP Rijnkaai, naast de algemene stedenbouwkundige voorschriften, een aantal specifieke voorschriften gekoppeld aan een zonering bepaald in het grafisch plan opgenomen :
Deze zone is bestemd voor groene en/of verharde ruimte met verblijfskarakter in open lucht, wegenis, infrastructuur voor openbaar vervoer, langzaam verkeersvoorzieningen en parkeren. De voorschriften leggen een inrichting op als een kwalitatieve en toegankelijke publieke ruimte die de onderlinge samenhang tussen de gebouwen en objecten kan versterken. Aan waterzijde van de waterkering wordt langs de Blauwe steen een zone van 10 meter te allen tijde obstakelvrij gehouden. Enkel constructies die het publiek functioneren van de ruimte ondersteunen, een parkeergebouw en/of noodzakelijke stijgpunten naar ondergrondse parking zijn toegelaten.
Deze zone is bedoeld voor kantoren, diensten, horeca, gemeenschapsvoorzieningen, vrijetijdsvoorzieningen, culturele voorzieningen en groene en/of verharde ruimte als hoofdfunctie. Detailhandel en parkeren zijn nevenfuncties. De inrichtingsvoorschriften leggen het behoud van de havenloodsen op. Aanpassingen zijn toegelaten in zoverre afgestemd op identiteit van het gebouw. De maximale uitbreidingsmogelijkheden worden vastgelegd.
Advies GECORO
Tijdens het openbaar onderzoek werden zes bezwaren ingediend. In elk bezwaarschrift kwamen verschillende bezwaren aan bod. Deze bezwaren werden gerangschikt per thema. Het advies van de GECORO is opgebouwd volgens deze thematische indeling en behandelt alle bezwaren hoewel niet afzonderlijk.
De meeste bezwaren werden weerlegd door de GECORO. Een aantal bezwaren geven aanleiding tot onder vermelde aanpassingen aan de stedenbouwkundige voorschriften van het RUP. De GECORO adviseert daarnaast een aantal aanpassingen aan de voorschriften met betrekking tot parkeren, met het oog op de sterkere verankering van de ecologische verbindingsfunctie van het plangebied en met het oog op de betere leesbaarheid van de voorschriften.
1. De GECORO adviseert volgende aanpassingen aan de stedenbouwkundige voorschriften met het oog op de betere leesbaarheid.
Het college gaat akkoord met deze aanpassingen.
2. De GECORO adviseert m.b.t. parkeren om onder Artikel 1.2.5 Parkeren (Artikel 1 ‘Zone voor publiek domein’) het volgende toe te voegen : ‘Een parkeergebouw is enkel toegelaten is als tijdelijke oplossing en dient verplicht geïntegreerd in de nieuwe Sigma-kering.’
Het college gaat niet akkoord met de aanpassing. Het RUP Rijnkaai voorziet in stedenbouwkundige (inrichtings)voorschriften met betrekking tot het parkeren op de kaaivlakte en stelt het kader vast met voor het realiseren van nieuwe kwalitatieve publieke ruimte. Het RUP laat de bouw van een (centraal) parkeergebouw met publiek toegankelijk dak of een (half)ondergrondse parking toe en voorziet op die manier in de nodige flexibiliteit om kwaliteitsvolle oplossingen uit te werken bij de opmaak van het ontwerp voor het plangebied en om wijzigingen van noden en evoluties te kunnen opvangen.
3. De GECORO vraagt in functie van de rechtszekerheid de overgangsbepaling voor het parkeren op het maaiveld te herformuleren als volgt : ‘Parkeren op maaiveld slechts wordt toegestaan tot de eerstvolgende heraanleg van de open ruimte tussen de havenloodsen (Artikel 1 ‘Zone voor publiek domein’) na de in werkingtreding van dit RUP.’
Het college gaat niet akkoord met de aanpassing. Het RUP Rijnkaai voorziet in stedenbouwkundige (inrichtings)voorschriften met betrekking tot het parkeren op de kaaivlakte en stelt het kader vast met voor het realiseren van nieuwe kwalitatieve publieke ruimte. Het RUP voorziet zo in de nodige flexibiliteit om kwaliteitsvolle oplossingen uit te werken bij de ontwikkeling van het plangebied en om wijzigingen van noden en evoluties te kunnen opvangen.
4. De GECORO vraagt om de ecologische verbindingsfunctie van het plangebied te verankeren in een aantal aanvullende voorschriften die de verwezenlijking van de natuurfunctie bij de effectieve herontwikkeling van het plangebied kunnen helpen verzekeren en vraagt om bij de inrichtingsvoorschriften onder Artikel 1 ‘Zone voor publiek domein’ een punt 1.2.6 Natuur toe te voegen waarin aanvullende voorschriften met betrekking tot de soortenkeuze, de vegetatiestructuur, de totale oppervlakte en de spreiding van de groenelementen zijn opgenomen.
Artikel 1.2.6. Natuur
Algemeen
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen spontaan optredende en aangeplante plantensoorten.
Vegetatiestructuur
Oppervlakte
Milieucondities
Het college waardeert de aanzet van de GECORO om de ecologische functie van het plangebied te verzekeren maar stelt dat de aanbevelingen te rigide en te gedetailleerd zijn om verordenend op te nemen in het RUP. Bovendien is het in deze fase van het planproces niet aangewezen nog aanzienlijke wijzigingen aan de voorschriften door te voeren. Het college geeft echter wel opdracht om onderstaande elementen als aanbevelingen mee te nemen in de opdracht voor het ontwerp van de openbare ruimte op de kaaivlakte.
Het college geeft opdracht om onderstaande elementen uit de aanbevelingen verder te onderzoeken in de opdracht voor het ontwerp van de openbare ruimte op de kaaivlakte.
5. De GECORO vraagt onder Artikel 3 ‘Zone voor water’ volgende aanvullingen aan de stedenbouwkundige voorschriften : ‘Bij de aanleg van de kaaizone ter hoogte van de Bonapartesluis wordt maximaal rekening gehouden met de aanwezigheid van waardevolle getijdenflora. Bij renovatie en versteviging van de overige kaaizones wordt afgestemd met de groenelementen op de naastliggende natte zone door te werken met een ‘groene kadewand’ en/of ‘drijvende oevers’.
Het college gaat, om de onder punt 4 vermelde redenen, niet akkoord met de voorgestelde aanvullingen aan de voorschriften. Het college geeft echter wel opdracht de onderstaande elementen als aanbevelingen mee te nemen in de opdracht voor het ontwerp van de openbare ruimte op de kaaivlakte.
6. Naar aanleiding van de bezwaren met betrekking tot de milieu-effectenbeoordeling stelt de GECORO voor om in de toelichtingsnota het volgende te verduidelijken en aan te vullen:
Het college gaat akkoord met de voorgestelde aanpassingen.
7. Naar aanleiding van de bezwaren met betrekking tot de gehanteerde begrippen en definities stelt de GECORO voor om volgende aanvullingen te doen :
Het college gaat akkoord met de voorgestelde aanpassing.
8. Naar aanleiding van de bezwaren met betrekking tot de ontwikkelingsmogelijkheden in het bouwkader ter hoogte van kaai 29 adviseert de GECORO de realisatie van de gevraagde fysieke verbinding tussen de bestaande havenloods en het nieuwbouwvolume niet uit te sluiten via de stedenbouwkundige voorschriften onder Artikel 2 ‘Zone voor Centrumfuncties’ op voorwaarde dat 1) de cultuurhistorische waarde van de bestaande havenloods Hangar 29 wordt gevrijwaard, 2) de architecturale uitwerking van de connectie op een kwalitatieve manier gebeurt, 3) de beide volumes op zichzelf herkenbaar blijven, 4) de publieke toegankelijkheid van de kaaien niet wordt gehypothekeerd en 5) het toegelaten bouwvolume voor het bouwkader ter hoogte van kaai 29 niet verhoogd.
Het college gaat akkoord met dit voorstel.
MER-screening
Stap |
Datum |
Aanvraag advies adviesinstanties |
25 april 2017 |
Rappelbrief raadpleging adviesinstanties |
30 mei 2017 |
Aanvraag bijkomend advies 9 |
9 oktober 2017 |
Verzending screeningsdossier naar dienst MER |
6 maart 2018 |
Beslissing dienst Mer |
31 mei 2018 |
Op 31 mei 2018 besliste de dienst Mer Vlaanderen (Vlaams gewest, departement Leefmilieu, Natuur en Energie) dat het voorgenomen plan geen aanleiding geeft tot aanzienlijke negatieve milieugevolgen en dat de opmaak van een plan-MER niet nodig is.
Watertoets
In toepassing van artikel 8 van het decreet betreffende het integraal waterbeleid van 18 juli 2003 moeten alle uitvoeringsplannen worden onderworpen aan een watertoets. Op 1 maart 2012 is het aangepaste besluit ,tot vaststelling van de nadere regels voor de toepassing van de watertoets in werking getreden. Het RUP werd afgetoetst aan de opgelegde regels en heeft geen negatieve effecten op de waterhuishouding.
Planbaten
In de toelichtingsnota is opgenomen dat in het RUP geen bestemmingswijzigingen voorkomen die planbaten kunnen doen ontstaan voor percelen eigendom van de stad Antwerpen en/of dochters.
Stap |
Datum |
Proces- en richtnota |
|
Collegebeslissing |
24 mei 2017 |
GECORO : kennisname |
7 juli 2017 |
Districtsraad : advies |
19 juni 2017 |
Voorontwerp RUP |
|
Collegebeslissing |
30 januari 2018 |
GECORO : advies |
7 februari 2018 |
Districtsraad: advies |
19 februari 2018 |
Plenaire vergadering + adviezen |
6 maart 2018 |
Besluit dienst Mer |
31 mei 2018 |
Ontwerp RUP |
|
Collegebeslissing |
8 juni 2018 |
Gemeenteraad |
26 juni 2018 |
Openbaar onderzoek |
16 juli 2018 – 13 september 2018 |
GECORO: advies |
24 oktober 2018 |
Definitief RUP |
|
Collegebeslissing |
23 november 20108 |
Gemeenteraad |
17 december 2018 |
Schorsingstermijn Vlaamse regering / deputatie |
45 dagen |
Publicatie in Belgisch Staatsblad |
februari 2019 |
Data in vet en cursief is een raming.
Art. 2.2.18 en volgende van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) die de procedure vastleggen voor de opmaak van de gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP).
Het openbaar onderzoek liep van 16 juli 2018 tot en met 13 september 2018. Tijdens deze periode werd zes rechtsgeldige bezwaarschriften ingediend. De deputatie van de provincie Antwerpen bracht een gunstig advies uit. De behandeling van de bezwaarschriften werd verwerkt in het advies van de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening (GECORO).
Masterplan Scheldekaaien & Principeovereenkomst Scheldekaaien
In 2005 keurde de Vlaamse regering het geactualiseerde Sigmaplan goed. Daarin wordt bepaald dat de waterkering ter hoogte van Antwerpen van 8,35 meter TAW (Tweede Algemene Waterpassing) tot 9,25 meter TAW wordt opgehoogd om de stad Antwerpen in de toekomst te blijven beschermen tegen overstromingen.
Het college keurde op 9 juli 2010 (jaarnummer 8556) het Masterplan Scheldekaaien goed. Het Masterplan Scheldekaaien vormt het richtinggevend document voor alle uitvoeringsprojecten bij de heraanleg van de Scheldekaaien. In het Masterplan Scheldekaaien wordt de zone van de Rijnkaai beschouwd als scharnierpunt en overgangszone tussen het noordelijke sluitstuk van de herinrichting van de Scheldekaaien met name het Droogdokkenpark en het minerale deel van de Scheldekaaien met de typische kaaimuur en verharding in kassei. De kaaivlakte aan de Rijnkaai vormt ook de onmiddellijke link naar de Schelde voor de Montevideowijk en het Eilandje.
De gemeenteraad keurde op 20 september 2010 (jaarnummer 1134) en op 20 december 2010 (jaarnummer 1713) de principeovereenkomst Scheldekaaien goed. De principeovereenkomst regelt de samenwerking tussen stad Antwerpen en Waterwegen en Zeekanaal nv (nu : De Vlaamse Waterweg nv) met het oog op de inrichting van de Scheldekaaien conform het Masterplan Scheldekaaien. De partijen leggen onder meer afspraken vast met betrekking tot de verdeling van kosten en opbrengsten.
Kaaivlakte Rijnkaai
De kaaivlakte ter hoogte van de Rijnkaai is eigendom van het Vlaamse Gewest. Het Vlaamse Gewest kende in 1997 aan de stad Antwerpen een concessie toe voor een periode van 100 jaar.
Deze concessie werd aangevuld met overeenkomsten met private partijen ter hoogte van kaai 26/27 en kaai 29 (Waagnatie) met oog op de uitbating oorspronkelijk voor aan haven gerelateerde activiteiten en op heden voor een diverse en publieksgerichte exploitatie.
Voor kaai 28 werd in 2015 een terbeschikkingstellingsovereenkomst afgesloten voor vijf jaar met het Gemeentelijk Autonoom Parkeerbedrijf Antwerpen (GAPA) (nu : Mobiliteit en Parkeren Antwerpen), voor de inrichting als betaalparking en locatie voor evenementen en manifestaties.
De collectie beschermde, historische havenkranen van het Museum aan de Stroom (MAS) is samen met het uitzicht op de Scheldebocht typerend voor de kaaivlakte ter hoogte van de Rijnkaai.
Noodzaak opmaak RUP Rijnkaai
Momenteel is op de Scheldekaaien ter hoogte van de Rijnkaai het gewestplan van kracht. Het plangebied wordt in het gewestplan hoofdzakelijk bestemd als gemengd gemeenschapsvoorziening- en dienstverleningsgebied.
Volgens de aanvullende stedenbouwkundige voorschriften voor het gewestplan Antwerpen worden gebieden bestemd voor ‘gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen’ evenals bestemd voor ‘dienstverleningsbedrijven of inrichtingen in verband met haven en scheepvaart’. Een klein deel van het plangebied is bestemd als woongebied.
Een herbestemming van het plangebied is noodzakelijk vooreerst omdat het plangebied door het verschuiven van de haven en verdwijnen van de havenactiviteiten haar betekenis is verloren binnen de bestemming volgens het gewestplan. De herbestemming zal bovendien de ontwikkeling van het plangebied binnen de globale ruimtelijke visie uitgezet in het strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (s-RSA), het Masterplan Eilandje en het Masterplan Scheldekaaien mogelijk maken en het publieke karakter van de kaaien en de cultuur-historische waarde van het plangebied bestendigen en versterken. De herbestemming zal tot slot de herontwikkeling van de bestaande havenloodsen gericht op het omliggend stedelijk weefsel mee faciliteren.
Het college keurde op 24 mei 2017 (jaarnummer 4682) de proces- en richtnota van het RUP Rijnkaai goed.
De districtraad Antwerpen keurde op 19 juni 2017 (jaarnummer 115) de proces- en richtnota van het RUP Rijnkaai goed.
Het college keurde op 30 januari 2018 (jaarnummer 751) het voorontwerp van het RUP Rijnkaai goed.
De districtraad Antwerpen keurde op 19 februari 2018 (jaarnummer 60) het voorontwerp van het RUP Rijnkaai goed.
De gemeenteraad stelde op 25 juni 2018 (jaarnummer 490) het ontwerp RUP Rijnkaai voorlopig vast.
De gemeenteraad keurt bij monde van de fractievoorzitters volgend besluit goed.
Stemden ja: N-VA, sp.a, Vlaams Belang, CD&V en Open VLD.
Stemden nee: PVDA+ en Groen.
De gemeenteraad stelt het RUP 'Rijnkaai' (met plan_ID: RUP_11002_214_10023_00001) definitief vast.
Het RUP bestaat uit een grafisch plan, het grafisch register, een plan van de bestaande en juridische toestand, de stedenbouwkundige voorschriften en een toelichtingsnota.