Door haar ligging heeft de Waterpoort een bijzondere uitstraling en aantrekkingskracht in de buurt “het Zuid”.
De huidige bewaartoestand van de waterpoort is echter slecht; de buitenschil is dringend aan restauratie toe, de vloerplaten vertonen betonrot waardoor de stabiliteit in het gedrang zou kunnen komen en het binnenklimaat dient bekeken te worden in functie van de bouwfysische toestand van het gebouw.
Op vraag van de stad Antwerpen, maakte Erfgoed & Visie een voorontwerp op met bijhorende raming voor de restauratie van het exterieur evenals een basic restauratie van het interieur.
Vermits er momenteel geen herbestemming gekend is voor de Waterpoort, werd er besloten om het interieur niet verder uit te werken in het restauratiedossier. Deze herbestemming zal bekeken worden eenmaal de werken aan de gedempte zuiderdokken afgerond zijn. In functie van de op dat moment genomen beslissingen, kan een dossier interieurrestauratie opgestart worden.
Wel dient een minimale technische installatie voor de regeling van het binnenklimaat mee opgenomen te worden in het dossier restauratie exterieur. Dit in het kader van een gezond binnenklimaat; nieuw houten buitenschrijnwerk, voorkomen zwammen enzovoort.
De aanpak van het betonrot dient tevens mee opgenomen te worden in dit dossier, dit in het kader van veiligheid.
De realisatie van het voorontwerp exterieur en interieur wordt geraamd op 661.883,75 EUR + 66.188,38 EUR (10% herzieningen) = 728.072,13 EUR + 152.895,15 EUR (21% btw) = 880.967,27 EUR.
De realisatie van het voorontwerp exterieur, aanpak betonrot en klimatisatie wordt geraamd op 599.013,25 EUR + 59.901,33 EUR (10% herzieningen) = 658.914,58 EUR + 138.372,06 (21% btw) = 797.286,64 EUR.
Het globale ereloonpercentage werd in de overeenkomst vastgelegd op 12,15%. Het forfaitair bedrag van het ereloon wordt, volgens de overeenkomst, vastgelegd op basis van de raming horend bij het goedgekeurd voorontwerp.
Voor fase 1 & 2 (schets- en voorontwerp = 20%) zal de raming horende bij het voorontwerp exterieur en interieur gehanteerd worden vermits in deze fase ook het interieur diende bekeken te worden.
Voor Fase 3 en volgende (= 80%) zal de raming horende bij het voorontwerp exterieur, aanpak betonrot en klimatisatie gehanteerd worden.
Het forfaitair bedrag van het ereloon bedraagt bijgevolg:
Fase 1 & 2: 12,15% op 661.883,75 EUR, waarvan 20% voor deze fases = 16.083,78 EUR + 3.377,59 EUR (21% btw) = 19.461,37 EUR
Fase 3 e.v.: 12,15% op 599.013,25 EUR, waarvan 80% voor deze fases = 58.224,09 EUR + 12.227,06 EUR (21% btw) = 70.451,15 EUR
Bijgevolg bedraagt het totaal ereloon 74.307,87 EUR + 15.604,65 (21% btw) = 89.912,52 EUR.
Voor ontwerp- en uitvoeringsmarge wordt 8.991,25 EUR inclusief btw (10% op ereloon) vastgelegd waardoor het totaal vast te leggen bedrag voor het ereloon 98.903,77 EUR inclusief ontwerp- en uitvoeringsmarge bedraagt.
Bij aanstelling van Erfgoed & Visie bvba werd 99.641,94 EUR vastgelegd op bestelbonnummer 4005217224 (jaarnummer 03925).
Er is bijgevolg geen bijkomende vastlegging nodig.
Voor de restauratie zal een erfgoedpremie aangevraagd worden bij het Agentschap Onroerend Erfgoed.
| Fase | Bestuursorgaan | Datum | Jaarnummer |
| goedkeuring bestek GAC/2014/1889 en procedure voor raamovereenkomst aanstellen pool architecten voor restauratieopdracht | gemeenteraad | 24 februari 2014 | 00099 |
| goedkeuring kandidatuurstelling voor 2de gunningsfase | college | 18 juli 2014 | 07451 |
| opening van 16 offertes van de geselecteerde kandidaten voor de 2de gunningsfase | 1 august 2014 | ||
| goedkeuring gunning bestek GAC/2014/1889 om deel uit te maken van een pool van ontwerpers aan 10 geselecteerde kandidaten | college | 31 oktober 2014 | 11065 |
| goedkeuring gunning projectdefinitie en bijzondere opdracht en opmaak beheersplan aan Erfgoed & Visie bvba | college | 28 april 2017 | 03925 |
| goedkeuring overeenkomst | college | 2 juni 2017 | 05064 |
| goedkeuring beheersplan | college | 10 november 2017 | 09746 |
| goedkeuring vooronderzoek en proefrestauratie op natuursteen en vastlegging ereloon | college | 26 oktober 2018 | 09531 |
De Waterpoort is als beschermd monument historisch en artistiek waardevol. De poort werd opgericht in 1624 als een ereboog voor Filips IV van Spanje. Het is de enige bewaarde stadspoort, opgericht in de 17de eeuw (1624) nabij de Schelde. De Waterpoort is verschillende malen gedemonteerd en verplaatst.
In 1883-84, naar aanleiding van de werken aan de Scheldekaaien, werd de poort verplaatst naar de ondertussen overkluisde Sint-Jansvliet, waar zij geheel vrij kwam te staan.In 1933, ingevolge de werken aan de Scheldetunnel, werd zij andermaal gedemonteerd om in 1936 opnieuw opgericht te worden aan de Gillisplaats.
De poort is een belangrijke getuige van de militaire vestigingswerken van de stad Antwerpen. De Waterpoort vormt een stijlzuivere uitdrukking van de monumentale vroegbarok. Het ontwerp van de poort wordt toegeschreven aan P.P. Rubens.
Op 28 april 2017 gunde het college de opdracht voor de opmaak van het beheersplan voor evenals de restauratie van de Waterpoort aan Erfgoed & Visie bvba.
Het beheersplan werd door het agentschap Onroerend Erfgoed op 05 december 2017 goedgekeurd.
Het forfaitair bedrag van het ereloon voor deze opdracht bedraagt 98.903,77 EUR, inclusief 21 % btw en 10% ontwerp- en uitvoeringsmarge.
Een bedrag van 99.641, 94 EUR werd reeds vastgelegd met bestelbonnummer 4005217224 (jaarnummer 03925).
Het college keurt het voorontwerp goed voor de restauratie van het exterieur van de Waterpoort inclusief de aanpak van het betonrot en de klimatisatie van de Waterpoort op de Gillisplaats te Antwerpen.
Het college keurt goed dat er een erfgoedpremie aanvraagd zal worden voor de restauratie.