2018_CBS_09986 - Business en innovatie - BlueChem. Overeenkomst renteloze lening aan BlueChem Building nv - Goedkeuring

Op basis van een behoefteraming, een analyse door de bouwafdeling van AG VESPA, een check door consulent Rebel en een vergelijking met andere incubatoren werd een financieel model gebouwd waaruit een kostprijs van de incubator BlueChem (3.200 m² groot) volgt van 8.683.974,00 EUR, verwerving van de grond inbegrepen.

Om de geldstromen zo efficiënt mogelijk te beheren en wegens het afwijkend aandeelhouderschap tussen de vennootschap die het gebouw zal oprichten en de vennootschap die instaat voor de exploitatie omvat het BlueChem-project drie partijen met elk hun eigen verantwoordelijkheden: 

1) BlueChem Building nv

Taakomschrijving:

• BlueChem Building nv heeft als maatschappelijk doel het financieren, realiseren en het ter beschikking stellen van de incubator. Alleen BlueChem Building nv zal kosten maken die in aanmerking komen voor een subsidie van EFRO en Hermes.
• BlueChem Building nv zal voor het gebouw een vruchtgebruik geven aan BlueChem nv. BlueChem nv betaalt hiervoor een beschikbaarheidsvergoeding.
• BlueChem Building nv is copromotor van het EFRO-project.

Leden: de aandeelhouders van BlueChem Building nv zijn: DEME Environmental Contractors NV (DEC), Bopro Sustainable Investments nv (BSI), Autonoom Gemeentebedrijf voor Vastgoed en Stadsprojecten Antwerpen (AG VESPA) en ParticipatieMaatschappij Vlaanderen NV (PMV).  

Financiering: in BlueChem Building nv nemen de private partners DEC (met 34%) en BSI (met 17%) een meerderheidsbelang van in totaal 51%. De resterende 49% is gelijk gedeeld door AG VESPA (24,5%) en PMV (24,5%).

2) BlueChem nv

Taakomschrijving:

• BlueChem nv heeft als maatschappelijk doel de exploitatie van de incubator BlueChem. Daarnaast werkt BlueChem nv een servicewerking uit gericht op (startende) ondernemingen in de duurzame chemie.
• BlueChem nv is promotor van het EFRO-dossier. Hierdoor is BlueChem nv verantwoordelijk voor de uitvoering van het EFRO-project, is BlueChem nv het eerste aanspreekpunt en staat het in voor de inhoudelijke en financiële rapportering.
• Vermits BlueChem Building nv verantwoordelijk is voor de financiering en de realisatie van de incubator, zal alleen BlueChem Building nv kosten maken die in aanmerking komen voor steun van EFRO en Hermes. Deze kosten worden via de promotor (BlueChem nv) ingediend bij EFRO. Bijgevolg zal de promotor ook instaan voor het ontvangen en doorstorten van de steun van EFRO en Hermes naar de copromotor (BlueChem Building nv).

Leden: de aandeelhouders van BlueChem nv zijn: Essenscia vzw, Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek nv (VITO), Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Antwerpen (POM Antwerpen) en de stad Antwerpen.

Financiering: in BlueChem nv neemt Essenscia een meerderheidsbelang van 51%. De resterende 49% is opgedeeld in 17% voor de stad Antwerpen, 16% voor POM Antwerpen en 16% voor VITO.

3) De stad Antwerpen

De stad Antwerpen voorziet 4 miljoen EUR in het meerjarenplan ten behoeve van BlueChem. Deze financiële middelen hebben een viervoudig doel:

• investeren in de specifieke inrichting van de laboratoria van de gebruikers;
• investeren in gedeelde apparatuur voor de incubator;
• een bufferfunctie voor (1) tijdelijke financiële overbruggingen binnen BlueChem Building nv of BlueChem nv door middel van renteloze leningen en (2) onvoorziene tekorten binnen BlueChem nv door middel van subsidies en renteloze leningen (tot een maximum van 750.000,00 EUR). Dit engagement geldt voor de periode 2017 tot en met 2026. Daarna worden de gereserveerde bedragen heronderhandeld;
• waarborgen van het deel van de loonkost van de manager die niet door subsidiëring of door partners van BlueChem nv gedragen wordt voor de periode 2020-2026.

VOORWERP OVEREENKOMST

Conform de samenwerkingsovereenkomst betreffende de realisatie en exploitatie van een duurzame chemie-incubator op Blue Gate Antwerp, voorziet de stad Antwerpen een renteloze lening voor tijdelijke financiële overbruggingen binnen BlueChem Building nv. De modaliteiten voor deze renteloze lening zijn opgenomen in de leningovereenkomst. De renteloze lening heeft een tweevoudig doel.

 1) De prefinanciering van de subsidiabele kosten van het BlueChem-project.

BlueChem Building nv heeft als taak de financiering en de realisatie van de incubator. Bijgevolg zal BlueChem Building nv kosten maken die in aanmerking komen voor steun van EFRO en Hermes. De start van de bouwwerken (en het maken van kosten) is voorzien in december 2018.

De promotor (BlueChem nv) rapporteert om de vier maanden de gemaakte en betaalde kosten van de copromotor (BlueChem Building nv) via de online EFRO-toepassing en bezorgt de bewijsstukken. Na het uitvoeren van de nodige administratieve controles door EFRO, wordt de betaling uitgevoerd op rekening van de promotor. Standaard wordt de subsidie van EFRO uitbetaald binnen de 90 werkdagen nadat de kosten werden ingediend via de online EFRO-toepassing (afwijkingen mogelijk). Artikel 5 van de betekenisbrief van de Hermes cofinanciering (in bijlage) stelt dat de uitbetaling van de steun van Hermes gelijktijdig verloopt met de steun van EFRO en dit volgens dezelfde voorschriften. In artikel 3 van de samenwerkingsovereenkomst tussen promotor en copromotor (in bijlage), heeft de promotor er zich toe verplicht om de ontvangen subsidies binnen de tien werkdagen na ontvangst door te storten aan de copromotor.

De renteloze lening heeft als doel de subsidiabele kosten die werden gemaakt door BlueChem Building nv te prefinancieren en bijgevolg de tijd te overbruggen tussen de (subsidiabele) kosten die werden gemaakt en het ontvangen van de subsidies van EFRO en Hermes.

2) De prefinanciering van recupereerbare btw

Voor zover van toepassing, kan de renteloze lening gebruikt worden voor de prefinanciering van recupereerbare btw.

LENINGBEDRAG

De stad Antwerpen voorziet 4 miljoen EUR in het meerjarenplan ten behoeve van BlueChem. Hiervan werd 532.033,00 EUR gebruikt voor de participatie van AG VESPA in BlueChem Buiding nv en 10.455,00 EUR voor de participatie van stad Antwerpen in BlueChem nv. 1.419.398,64 EUR zal worden aangewend om de andere engagementen van de stad Antwerpen te financieren, zoals daar zijn het investeren in de specifieke inrichting van de laboratoria, het investeren in gedeelde apparatuur en het waarborgen van een deel van de loonkost van de manager.  

Het resterende bedrag van 2.038.113,36 EUR wordt via een renteloze lening ter beschikking gesteld door de stad Antwerpen (kredietgever) aan BlueChem Building nv (kredietnemer). Op basis van een behoefteraming is het bedrag dat jaarlijks ter beschikking wordt gesteld geplafonneerd: in 2018 kan maximaal 942.272,82 EUR worden ontleend en in 2019 maximaal 1.095.840,54 EUR.  

Opnames kunnen pas starten na voorlegging van een door EFRO goedgekeurde banklening aan BlueChem Building nv.

Conform de modaliteiten van de leningovereenkomst dient BlueChem Building nv bij elke opname de stad Antwerpen hiervan 10 werkdagen voorafgaandelijk in te lichten en de nodige stavingsstukken aan te leveren. Na controle en goedkeuring door de stad Antwerpen zal deze laatste het bedrag van de opname storten aan BlueChem Building nv.  

Heropnames van kapitaalaflossingen zijn toegelaten zolang het maximaal te ontlenen bedrag 2.038.113,36 EUR bedraagt maar gelimiteerd tot het bedrag dat reeds ontvangen werd vanwege EFRO en Hermes in het kader van het project. Het te ontlenen bedrag wordt gradueel verminderd vanaf het ogenblik dat de nog te ontvangen bedragen van de subsidiegevers lager zijn dan 2.038.113,36 EUR. Op dat moment zullen de middelen bij een volgende aanpassing van het meerjarenplan worden toegewezen aan het (nog op te richten) investeringsfonds om de andere engagementen van de stad Antwerpen, zoals hierboven beschreven, verder na te komen.

BlueChem Building nv zal het bedrag van de lening in gehele of gedeeltelijke kapitaalaflossingen terugbetalen. Elke aflossing dient te gebeuren 10 werkdagen na ontvangst door BlueChem Building nv van elk bedrag van de EFRO-subsidie, Hermes-subsidie of van btw-teruggave zolang er nog kapitaalaflossingen verschuldigd zijn en uiterlijk achttien maanden na de laatste opname.

In september 2012 initieerden essenscia Vlaanderen, de stad Antwerpen (via de regievzw Werk en Economie), Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry (FISCH) en Blue Gate Antwerp een onderzoek naar de haalbaarheid van een incubator voor duurzame chemie onder de naam BlueChem. Dit onderzoek kreeg een projectsubsidie van het toenmalige Agentschap Ondernemen (vandaag Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen ofwel VLAIO) en leverde een business- en realisatieplan op. Het onderzoek werd afgerond op 1 mei 2014. 

In het bestuursakkoord van de stad Antwerpen 2013-2018 (pagina 37) werd BlueChem opgenomen als een te realiseren project. In het meerjarenplan van de stad Antwerpen is hiervoor 4 miljoen euro voorzien. Ook de Vlaamse regering ondersteunt dit project. In het regeerakkoord Vlaamse regering 2014-2019 (pagina 24) werd de realisatie van de incubator BlueChem als EFRO-project (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) expliciet opgenomen. Ook in de beleidsnota 2014-2019 (pagina 24) van Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport, werd de realisatie van BlueChem expliciet opgenomen.

In september 2014 startte een tweede onderzoek dat de focus legde op de concrete realisatie van BlueChem. Dit gebeurde door een consortium bestaande uit: de stad Antwerpen (via de regievzw voor Werk en Economie en later doorgegeven aan de dienst Ondernemen en Stadsmarketing/Business en Innovatie), FISCH, Universiteit Antwerpen, Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), Deloitte, Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Antwerpen (POM), Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en Blue Gate Antwerp. Dit onderzoek leverde een business- en realisatieplan op dat werd afgerond op 31 maart 2016.

Op 13 maart 2015 (jaarnummer 2119) besliste het college om het project BlueChem over te dragen van de regievzw voor Werk en Economie naar de stad Antwerpen. De gemeenteraad nam hiervan kennis op 30 maart 2015 (jaarnummer 170).

In maart 2016 lanceerde het EFRO een call voor het indienen van projecten die (zoals BlueChem) gericht zijn op het stimuleren van onderzoek, technologische ontwikkeling, innovatie, kennisvalorisatie en vermarkting.

Op 25 maart 2016 (jaarnummer 2555) besliste het college om akkoord te gaan met de principes en het stappenplan voor de realisatie van BlueChem en gaf het college de opdracht aan de dienst Ondernemen en Stadsmarketing/Business en Innovatie om een EFRO-dossier voor te bereiden.

Op 20 mei 2016 (jaarnummer 4451) besliste het college om voor de realisatie van BlueChem het voorbereide EFRO-dossier in te dienen met de stad Antwerpen als promotor. Op 24 mei 2016 werd het EFRO-dossier ingediend. Zoals beschreven in het EFRO-dossier zou BlueChem worden opgebouwd rond drie juridische entiteiten:

• BlueChem Building nv;
• BlueChem nv;
• Investeringsfonds (juridische structuur nog te bepalen).

Op 27 juni 2016 (jaarnummer 454) keurde de gemeenteraad een kapitaalverhoging van 532.033,00 EUR goed onder voorbehoud van goedkeuring van het EFRO-dossier voor BlueChem, zodat AG VESPA met dit bedrag kon deelnemen aan de oprichting van BlueChem Building nv.

Op 26 oktober 2016 keurde de bevoegde managementautoriteit van EFRO het bovengenoemde EFRO-dossier goed, indien voldaan werd aan een aantal voorwaarden.  

Op 22 november 2016 (jaarnummer 724) keurde de gemeenteraad de samenwerkingsovereenkomst betreffende de realisatie en exploitatie van een duurzame chemie-incubator op Blue Gate Antwerp goed.  

Op 16 december 2016 werd een Hermes cofinanciering toegekend aan BlueChem door de Vlaams Minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport.  

Het EFRO-dossier werd aangepast aan de door EFRO opgelegde voorwaarden en op 20 januari 2017 (jaarnummer 539) keurde het college de aanpassingen goed.  

In januari 2017 werd BlueChem Building nv opgericht.  

Op 20 februari 2017 (jaarnummer 120) keurde de gemeenteraad de oprichtingsakte voor BlueChem nv goed.  

Op 20 februari 2017 (jaarnummer 97) keurde de gemeenteraad goed om mevrouw Caroline Bastiaens af te vaardigen als vaste vertegenwoordiger van de stad Antwerpen als bestuurder in de raad van bestuur van BlueChem nv tot het einde van de huidige legislatuur.  

In april 2017 werd BlueChem nv opgericht. 

Het totaalbedrag van de renteloze lening bedraagt 2.038.113,36 euro, waarvan in 2018 maximaal 942.272,82 euro kan worden ontleend en in 2019 maximaal 1.095.840,54 euro.

De ontvangsten met betrekking tot de terugbetaling van de toegestane lening zijn momenteel niet budgettair voorzien in het meerjarenplan. Deze zullen ten gepaste tijden worden verwerkt via een aanpassing van het meerjarenplan en zullen dan worden toegewezen aan het (nog op te richten) investeringsfonds om de andere engagementen van de stad Antwerpen, zoals hierboven beschreven, verder na te komen.