2018_CBS_10766 - Fondsen. Eurodesk - Deelname H2020 projectvoorstel stad Uppsala - Goedkeuring

De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling/Energie en Milieu (SW/EMA), bevestigt dat deelname aan het project bijdraagt aan volgende doelstellingen:

• Het uitwerken van een strategische energievisie. Specifiek zal dit project bijdragen aan het versterken van het onderdeel elektriciteit in deze visie. Met het oog op de doelstelling van een stadsbreed warmtenetwerk in Antwerpen biedt het project belangrijke leeropportuniteiten. Uppsala en Warschau zijn immers Europese koplopers in warmtenetten. 
  
  • Momenteel zijn er nog te weinig systemen die toelaten om de oplossing van het warmtevraagstuk te verknopen met het elektrisch systeem. Warmteproductie kan immers ook gebeuren met behulp van elektrische energie: rechtstreeks via ‘power to heat’ of met tussenkomst van een warmtepomp om lage temperatuur warmtebronnen te benutten.
  • De realisatie van het gewenste toekomstbeeld (van individueel naar collectief en van fossiel naar hernieuwbaar) is in de bestaande Antwerpse omgeving met zeer versnipperd eigenaarschap een grote uitdaging. Het ontwikkelen van beleidsinstrumenten (van aansluitbeleid tot planning en financiering van nieuwe netwerken) maakt onderdeel uit van het traject naar de realisatie van een strategische energievisie.
• De ringzone is voor de stad Antwerpen een belangrijk toekomstproject waar verschillende uitdagingen samenkomen en een kans ontstaat om nieuwe infrastructuur uit te bouwen voor de toekomst. Deze zone biedt mogelijk ruimte in de toekomst voor de replicatie van innovatieve oplossingen die zullen worden gedemonstreerd in de ‘Lighthouse cities’.
  • De zone is een centrale as in de stad voor vele stromen, zoals bijvoorbeeld mobiliteit, warmte, elektriciteit en water.
  • Met betrekking tot realisatie van de structuren voor distributie van deze stromen zijn er studies lopende.
  • Op deze as zijn knooppunten te vinden waar de verschillende stromen kunnen interageren. Dit zijn tevens plekken waar de mogelijkheid van ‘positive energy blocks’ kunnen onderzocht worden op basis van reeds uitgevoerd verkennend studiewerk. Opwekking en opslag van hernieuwbare energie en koppeling aan nieuwe (electro-)mobiliteit vormen allicht de belangrijkste thema’s.
• Het voorstel sluit aan bij innovatieve demonstratieprojecten rond energie in het project Circulair Zuid (CZ).
  • CZ beoogt het realiseren van een gedecentraliseerd zonnepark over diverse gebouwen gekoppeld aan een eveneens gedistribueerd batterijsysteem. Dit zou de basis kunnen zijn om te komen tot een ‘positive energy-block’ binnen de wijk Nieuw Zuid.
  • CZ bouwt daarnaast aan een ‘community’ die werkt rond duurzaam gedrag en samenwerkt in een energiecoöperatie. Met deze ‘community’ en de energiecoöperatie kan gewerkt worden aan bijvoorbeeld vraag-aanbod mechanismen en de actieve consument welke ook een rol kunnen hebben in de optimalisatie van het functioneren van een ‘positive energy block’. 
  • CZ realiseert in essentie een living-lab dat ook tijdens de loop van het voorgestelde project beschikbaar kan zijn voor experimenten rond energie-uitwisseling en interactie met de eindgebruiker. 

SW/EMA wil via de subsidiemiddelen bijkomende capaciteit opbouwen (personeel- en studiemiddelen) voor het realiseren van de strategische energievisie. Op het tweede plan kunnen 'positive energy-blocks' onderzocht worden voor de ringzone én replicatie/verderzetting van het CZ project (in hoofdzaak ondersteuning van de lokale energiecöperatieve die op zichzelf zal moeten voorzien in de investeringen).

De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling vraagt de goedkeuring om toe te treden tot het consortium dat rond het projectvoorstel van Uppsala wordt opgezet en vraagt om dit te bevestigen door ondertekening van de partnerschapsverklaring in bijlage.

Deelname aan het projectvoorstel gebeurt op 4 februari 2019 via het online platform voor het onderzoek-en innovatieprogramma H2020, ‘ECAS’ genaamd.

Oproep

Tot en met 5 februari 2019 loopt de inschrijvingsperiode voor de subsidie oproep ‘Smart Cities and Communities (SCC) Building a low-carbon, climate resilient future (LC)'.  Deze oproep is onderdeel van Horizon 2020, het Europese subsidieprogramma voor onderzoek en innovatie, en meer specifiek van het werkprogramma ‘Secure, clean and efficient energy’ uit het luik 'Societal Challenges'.

Overeenkomstig de Europese energiedoelstellingen en in overeenstemming met de afspraken gemaakt tijdens de klimaatconferentie van Parijs (COP21) bestaan op Europees en op lokaal niveau beleidsplannen om tegen 2050 een duurzaam energiesysteem te realiseren. 

De projectoproep kadert in het Europees innovatiepartnerschap voor slimme steden en gemeenschappen. Volgens de Europese Commissie is een 'slimme stad' een stad waar de traditionele netwerken en diensten (energie, transport, informatie en communicatie) efficiënter zijn door het gebruik van nieuwe technologieën inzake informatie en communicatie (ICT), met als doel zowel de levenskwaliteit van de burgers te verbeteren als de steden duurzamer te maken. Het doel van de projectoproep is om innovatieve en geïntegreerde oplossingen te ontwikkelen en te implementeren. Een concrete doelstelling voor de oproep in 2019 is de demonstratie van 'positieve energiewijken'. Het begrip 'positieve energiewijken' heeft betrekking op meerdere gebouwen (nieuwe, gerenoveerde of een mix van beide) die een jaarlijkse positieve energiebalans afleveren en waarvan het energieverbruik, de energiestroom tussen de gebouwen en het gehele energiesysteem actief wordt beheerd. Hierbij moet rekening gehouden worden met de interactie en de integratie tussen gebouwen, gebruikers, het volledige energiesysteem en de impact van de toenemende elektromobiliteit.

Binnen deze oproep bestaat een consortium uit zogenaamde 'Lighthouse cities' en 'Fellow cities' waarbij  de 'Lighthouse Cities' nieuwe oplossingen/innovaties integreren en demonstreren. De 'Fellow cities' kunnen vervolgens deze oplossingen/innovaties geheel of gedeeltelijk binnen hun eigen stedelijke context toepassen. Het consortium moet minstens twee lighthouse-steden en vijf volgersteden omvatten. Om de impact van het project na de demonstratiefase te vergroten, moet elke stad (lighthouse of volger) een integrale energievisie voor 2050 ontwikkelen waarin de eigen specifieke stedelijke, technische, financiële en sociale aspecten zijn verwerkt. 

Tijdsschema van de oproep:

• Uiterste indieningsdatum: 05 februari 2019.
• Terugkoppeling evaluatie van het projectvoorstel: juli 2019.
• Ondertekening subsidiecontract: oktober 2019.
• Projectduur: 48 à 60 maanden.
• Indicatief subsidiebedrag per project:
• 'Lighthouse cities': 6 tot 8 miljoen euro.
• 'Fellow cities': 0,5 tot 1 miljoen euro.

De stad Uppsala (Zweden) vraagt of de stad Antwerpen tot hun consortium wil toetreden als 'Fellow City'. Het consortium omvat Uppsala en Warschau (Polen) als 'Lighthouse cities' en acht 'Fellow cities' (onder andere Bratislava, Riga, Toulouse, Salzburg, Trikela). Looptijd van het voorliggende projectvoorstel is vijf jaar. De naam van het project moet nog worden bepaald. Verwachte start van het project: begin 2020.  

Rol Antwerpen

In de 'Lighthouse cities' zullen innovatieve demonstraties plaatsvinden rond ‘energie positieve gebouwen/wijken’: optimalisatie van innovatieve materialen, hernieuwbare bronnen, lokale opslag, gebruikers-interacties, slimme infrastructuur, ICT,… De stad Antwerpen volgt de innovaties van dichtbij, maar zal zelf niet demonstreren. Als ‘fellow city’ realiseert de stad Antwerpen met de subsidiemiddelen een ‘strategische energievisie 2050’ en een ‘replicatieplan’ voor toepassing van de innovaties na 2025. Dit sluit aan bij de strategische energievisie in opmaak en de innovatietrajecten lopende rond energie in Stadlab2050, Nieuw-Zuid en de ringzone. Het geraamde budget bedraagt 700.000,00 euro (100% subsidie).

In de voorbereidingsfase in aanloop naar de indiening van het projectvoorstel wordt van de stad Antwerpen een actieve bijdrage verwacht in de voorbereidende activiteiten en vergaderingen. Eén of meerdere dienstreizen zullen via de geijkte weg aangevraagd worden. Op 9 januari wordt in Uppsala een eerste consortiumbijeenkomst georganiseerd.

Het uitschrijven en de coördinatie van de voorbereidingen van het projectvoorstel werd door de stad Uppsala in handen gegeven van SWECO. SWECO is een ingenieurs- en adviesbureau met ervaring in slimme duurzame stadsontwikkeling. De stad Uppsala vraagt aan de consortiumpartners een bijdrage van 5.000,00 euro als tussenkomst in de kostprijs van deze voorbereidende activiteiten. De rol van SWECO wordt nader omschreven in de partnerverklaring in bijlage. Aan iedere partner wordt gevraagd dit document te ondertekenen ter bevestiging van het engagement. De inhoud van het document herhaalt wat in dit besluit is opgenomen.

Het projectbudget voor elke 'Fellow city' binnen het consortium, en dus ook voor de stad Antwerpen, wordt geraamd op 700.000,00 euro. Het financieringspercentage bedraagt 100% waardoor er geen cofinanciering nodig is. 

Subsidiepercentage is 100%, en aldus is er geen nood aan stedelijke cofinanciering. Indien het project wordt goedgekeurd zal het projectbudget met behulp van de subsidiefiche worden ingeschreven.

De kosten voor dienstreizen en voorbereiding van het projectvoorstel in de aanloop naar de indiening van het projectvoorstel, zullen geboekt worden op het budgetadres 1HWN010201A00000 – 6141 of 613 – SUB_NR – 5152500000 – 1900. De geijkte procedures voor de verwerking van deze kosten worden nageleefd.