2018_CBS_11057 - Stedelijk Bedrijfsvastgoed. Bestuurszaken. Diverse locaties (Antwerpen, Borgerhout, Ekeren, Hoboken, Merksem en Wilrijk ) - Historische districtshuizen. Beleids- en ontsluitingsplan - Goedkeuring

Conform artikel 57 § 3, 1° van het Gemeentedecreet van 15 juli 2005  is het college van burgemeester en schepenen bevoegd voor de daden van beheer over de gemeentelijke inrichtingen en eigendommen. 

In de meerjarenpremieovereenkomst voor de restauratie van de districtshuizen, goedgekeurd binnen de Vlaamse Regering op 23 december 2016, werd het uitwerken van een beleids- en ontsluitingsplan als één van de voorwaarden opgenomen: ‘…via de ondertekening van deze overeenkomst verklaart de stad Antwerpen zich bereid om het beleids- en ontsluitingsplan voor de restauratiewerkzaamheden aan de districtshuizen te Antwerpen verder uit te werken voor de periode tijdens en na de geplande werkzaamheden, en om dit plan binnen de 12 maanden, te rekenen vanaf de datum van ondertekening van deze overeenkomst, voor te leggen en te laten goedkeuren door het agentschap Onroerend Erfgoed. De stad Antwerpen engageert zich om de in het ontsluitingsplan gestelde doelen te verwezenlijken en zal een voorstel doen voor de manier waarop de beoogde ontsluitingsdoelstellingen opgevolgd en geëvalueerd worden. Bij het indienen van het einddossier per fase zal een tussentijds rapport worden meegestuurd met een evaluatie van de doelstellingen van het ontsluitingsplan…’ 

Einddoel van het opstellen van een beleids- en ontsluitingsplan voor dit erfgoed betreft de effectieve realisatie van het in de nota opgenomen integraal plan van aanpak en geformuleerde initiatieven. Op deze manier wordt het erfgoed niet enkel fysiek maar ook intellectueel ontsloten voor de grootst mogelijke doelgroep en op een zo laagdrempelig mogelijke manier en draagt op deze wijze bij aan een duurzame en breed gedragen ontwikkeling van het erfgoed als verbindende factor en van een actief betrokken erfgoedgemeenschap. 

Het beleids- en ontsluitingsplan heeft tot doel de districtshuizen zowel tijdens als na de restauratie blijvend in de belangstelling te plaatsen. Belangrijk daarbij op te merken is dat dit plan een werkdocument is dat voortdurend in evolutie is op basis van de beschikbare opportuniteiten die door een regisserende publiekswerker wordt aangestuurd. De publiekswerker vervult een centrale en verbindende rol in het succesvol ontsluiten van het betreffende erfgoed. Het beleids- en ontsluitingsplan vormt samen met het communicatieplan het handvat en gebruiksdocument voor de toekomstige publiekswerker van de betreffende gebouwen om concreet inhoudelijk en operationeel mee aan de slag te gaan.

Mensen voelen zich met erfgoed verbonden met het verleden en met elkaar, en ontlenen daaraan hun identiteit. Daarom is het zo belangrijk om een sterke bewustwording te creëren bij betrokken partijen over de waarde van ons erfgoed. 

De effectieve realisatie zal tijdens en na de restauratiewerkzaamheden worden geëvalueerd door middel van het overlopen van het globale communicatieplan dat in bijlage bij deze nota werd gevoegd.Tijdens de restauratiewerken zullen de projectleiders van de restauratiewerken van de respectievelijke districtshuizen op regelmatige tijdstippen afstemmen met de betrokken erfgoedconsulenten van de Vlaamse Gemeenschap en het communicatieplan met daarin opgenomen ontsluitingsinitiatieven, zowel fysiek als digitaal, overlopen op effectieve realisatie.
Na de restauratiewerken zal de regisserende publiekswerker voor de betreffende districtshuizen op regelmatige tijdstippen afstemmen met de betrokken erfgoedconsulenten van de Vlaamse Gemeenschap en het communicatieplan met daarin opgenomen ontsluitingsinitiatieven, zowel fysiek als digitaal, overlopen op effectieve realisatie. 

Tijdens de overlegmomenten op 16 april, 27 augustus en 26 november 2018 werd het beleids- en ontsluitingsplan aan het Agentschap Onroerend Erfgoed toegelicht. Het plan werd naar de opmerkingen van het Agentschap Onroerend Erfgoed verder aangepast en gefinaliseerd.
Op 26 november 2018 werd het plan door het Agentschap Onroerend Erfgoed goedgekeurd voor voorlegging op het college waarna het officieel mag worden ingediend bij het Agentschap Onroerend Erfgoed voor officiële goedkeuring.

Punt 4 van de meerjarenpremieovereenkomst bepaalt dat de stad Antwerpen zich bereid verklaart om een beleids- en ontsluitingsplan verder uit te werken voor de periode tijdens en na de geplande werkzaamheden.

Op 9 juli 2010 (jaarnummer 8459) nam het college de beslissing om een ontwerper aan te stellen voor de restauratie en herbestemming van zaal Harmonie. Na het afronden van de werkzaamheden, waarbij het gebouw wordt herbestemd tot districtshuis, zal het worden gekenmerkt door een publieke toegankelijkheid, leesbaarheid en klantgerichtheid waardoor een optimale districts- en loketwerking mogelijk wordt gemaakt die “future proof” is en beantwoordt aan de hedendaagse principes van een modern klantenmanagement. Naast de nodige infrastructuur voor dienstverlening in het kader van zijn gebruik voor districts- en loketwerking, zal zaal Harmonie ook het potentieel hebben tot sociaal-cultureel gebruik. Het ontwerp voorziet om een groot aantal werken uit te voeren ten behoeve van de verbetering van het binnenklimaat van het monument, uiteraard met respect voor de monumentale waarde van het gebouw. De restauratiewerken van zaal Harmonie met reconstructie van het schrijnwerk naar origineel model en opnieuw een invulling met beglazing zal de oorspronkelijke relatie tussen exterieur  en interieur herstellen. 

Op 8 juli 2016 (jaarnummer 6150) nam het college de beslissing om een ontwerper aan te stellen voor de restauratie van de dakwerken van het districtshuis Borgerhout. De restauraties beogen een duurzaam herstel  van de gebouwschil, met behoud en herwaardering van de historisch gegroeide toestand. Bij het afronden van de  inrichtingswerken, wordt het gebouw gekenmerkt door een publieke toegankelijkheid, leesbaarheid en klantgerichtheid waardoor een optimale districts- en loketwerking mogelijk wordt gemaakt en is het ruimtegebruik geoptimaliseerd voor culturele, publieke, politieke en ceremoniële functies zoals trouwerijen, officiële ontvangsten en dergelijke. 

Op 10 december 2010 (jaarnummer 15361) nam het college de beslissing om een ontwerper aan te stellen voor restauratie districtshuis Ekeren, kasteel en poortgebouw. De restauratie beoogt een duurzaam herstel van de gebouwschil, met behoud en herwaardering van de historische toestand. Door eerdere werken aan de oprijlaan werd reeds tegemoet gekomen aan een publieke toegankelijkheid van het kasteel en poortgebouwen. 

Op 26 september 2014 (jaarnummer 9816) nam het college de beslissing om een restauratiearchitect aan te stellen voor de opmaak van een restauratiedossier voor districtshuis Hoboken. De restauratie beoogt een duurzaam herstel van de buitenschil met herwaardering van de historische toestand met aandacht voor energiezuinigheid en hedendaags werkcomfort op maat van en met respect voor de monumentale waarde van het gebouw. 

Op 17 december 2010 (jaarnummer 15913) nam het college de beslissing om een ontwerper aan te stellen voor de restauratie van natuursteengevels, buitenschrijnwerk en interieurinrichting van districtshuis Merksem. De restauratie beoogt een duurzaam herstel van de buitenschil en voorziet om een groot aantal werken uit te voeren met aandacht voor duurzaamheid, energiezuinigheid en  hedendaags werkcomfort op maat van en met respect voor de monumentale waarde van het gebouw. De restauratie van de waardevolle interieurinrichting en –aankleding is mee opgenomen in het restauratiedossier om een maximale ontsluiting voor publiek door multifunctioneel gebruik te bewerkstelligen. 

Op 4 maart 2016 (jaarnummer 1822) nam het college de beslissing om een ontwerper aan te stellen voor de plaatsing van monumentenglas en restauratie buitenschil van districtshuis Wilrijk. De  toekomstig geplande restauratie voorziet om werken uit te voeren met aandacht voor duurzaamheid, energiezuinigheid en hedendaags werkcomfort op maat van en met respect voor de monumentale waarde van het gebouw. 

Voor al van deze beschermde monumenten is een beheersplan opgemaakt om meer inzicht te verkrijgen in de bouwhistorie en gebruiksevolutie, de inventaris van de erfgoedelementen en de beschrijving van de erfgoedwaarde. Het stadsbestuur wil – afhankelijk van de diagnose – inzetten op het duurzaam behoud, het herstel of de restauratie en de herbestemming van het onroerend erfgoed en een geïntegreerd vastgoedbeheer voor deze gebouwen. 

Om de zes dossiers op een eenvormige manier en op relatief korte tijd te verwezenlijken, ten behoeve van onroerenderfgoedbeheer, keurde het college op 3 maart 2017 (jaarnummer 2045) de meerjarenpremieovereenkomst voor de historische districtshuizen goed.