2019_CBS_02365 - Duurzame stad. Lage-emissiezone - Toegangsvoorwaarden en tariefstelsel vanaf 2020. Informatiecampagne. Principes - Goedkeuring

Artikel 41, tweede lid, 14° van het Decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017 stelt dat de gemeenteraad bevoegd is voor het vaststellen van de gemeentebelastingen en het vaststellen van de machtiging tot het heffen van de retributies en de voorwaarden ervan, inclusief verminderingen en vrijstellingen.

1. Verstrenging toegangsvoorwaarden

Conform het Vlaamse LEZ-besluit verstrengen op 1 januari 2020, en vervolgens in 2025 en 2027/2028, de toegangsvoorwaarden.

Voor dieselvoertuigen is de evolutie van minimaal vereiste Euronorm voor toegang tot een LEZ als volgt:

Voor benzinevoertuigen is de evolutie van minimaal vereiste Euronorm voor toegang tot een LEZ als volgt:

2. Informatiecampagne

De LEZ vereist communicatie die aanzet tot actie en verandering. In het aanloopjaar naar de invoering van de LEZ is er een langdurige en uitgebreide communicatiecampagne geweest om bewoners, bedrijven en bezoekers voor te bereiden op de invoering. Sinds de voorbereiding is er permanent via diverse kanalen en richting verschillende doelgroepen gecommuniceerd.

Om de verstrenging van de toegangsvoorwaarden bekend te maken zal de stad, net zoals bij de voorbereiding van de invoering van de LEZ, een uitgebreide informatiecampagne voeren. De campagne start in april 2019 en richt zich naar eigen bewoners en bedrijven en naar binnen- en buitenlandse bezoekers. De communicatiestrategie bestaat uit het betrekken van partners en stakeholders, het informeren en faciliteren van voertuigeigenaars, het opvangen van vragen, het aanreiken van alternatieven en het terugkoppelen over de resultaten.

Er wordt ingezet op informatieverstrekking via de vaste "touchpoints" zoals verspreiding van Nederlandstalige en meertalige brochures aan de stadsloketten en de balie van toerisme, via de online communicatie op antwerpen.be en ondernemeninantwerpen.be en de viertalige sites slimnaarantwerpen.be en visitantwerpen.be en via de straatgebonden informaliekanalen (verkeerssignalisatie, parkeerautomaten en nietjes, LEZ-automaten).

Verder wordt een mediaplan uitgewerkt dat onder meer gebruik maakt van direct mailing naar inwoners van Antwerpen en buurgemeenten, out-of-home affichage in Antwerpen, tankstation-schermen in Vlaanderen en buurlanden, radiospots op Vlaamse zenders, truckvertising in Vlaanderen, inlassingen in Belgische print media en online media in België en buurlanden.

De boodschap van de verstrengingscampagne is tweeledig: "er komt een verstrenging van de toegangsvoorwaarden voor de LEZ" en "check of uw voertuig nog binnen mag vanaf 1 januari 2020". Meer in detail informeert de campagne over de algemene toegangsvoorwaarden en hoe men daaraan voldoet (automatisch of mits registratie), de mogelijke vrijstellingen (voertuigen van personen met een handicap, prioritaire voertuigen ...) en de mogelijkheden voor tijdelijke toelating of LEZ-dagpas. Daarnaast gaat ruim aandacht naar de alternatieven voor verplaatsing naar, in en vanuit de stad.

Informatie over de mogelijke tijdelijke toelatingen tegen betaling en de daaraan verbonden tarieven is een wezenlijk onderdeel van dit geheel: voor de voertuigbezitter is deze informatie belangrijk bij het nemen van een beslissing over de wijze waarop hij zich aan de LEZ zal aanpassen. Met het oog op de tijdige communicatie over de verstrenging worden met dit besluit de tarieven voor tijdelijke toelating voor de periode 2020-2024 principieel vastgesteld, onder voorbehoud van goedkeuring van het retributiereglement dat hiertoe in de loop van 2019 aan de gemeenteraad zal worden voorgelegd.

3. Tijdelijke toelating tegen betaling

3.1. Vlaams regelgevend kader

De mogelijkheid om als stad een tijdelijke toelating te verlenen aan voertuigen die niet voldoen aan de Vlaamse algemene toegangsvoorwaarden is voorzien in het LEZ-decreet (artikel 4, §2) en LEZ-besluit (artikel 3). De principes die hierbij gehanteerd moeten worden, zijn de volgende:

• de voorwaarden opgelegd aan deze voertuigen moeten van die aard zijn dat het gebruik in de lage-emissiezone van de voertuigen die milieuhinder veroorzaken afgeremd wordt;
• de lokale toelatingsvoorwaarden worden gedifferentieerd volgens de emissie van de voertuigen waarbij voertuigen met hogere emissies aan strengere voorwaarden worden onderworpen. Voor een aantal soorten voertuigen, zoals bijvoorbeeld voertuigen ouder dan 40 jaar, voertuigen die zeer specifiek zijn qua uitrusting en gebruik bij infrastructuur of installatie van algemeen belang of voertuigen die opgeroepen worden in geval van nood of interventie, kan afgeweken worden van het principe om de hogere emissie als differentiërend element te gebruiken;
• de toelating geldt voor een individueel voertuig en is beperkt in tijd tot maximum één jaar (hernieuwbaar); 
• bij het verlenen van een individuele toelating aan inwoners van de lage-emissiezone wordt om sociale redenen rekening gehouden met een mogelijk beperkte financiële draagkracht. Dit is het geval als de titularis van de nummerplaat recht heeft op verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg;
• als een voertuig zonder voorafgaande toelating de lage-emissiezone betreedt, dan kunnen bijkomende voorwaarden opgelegd worden.

3.2. Krachtlijnen voor toepassing in Antwerpen vanaf 2020

De principes en concrete uitwerking van het huidige stelsel van tijdelijke toelating tegen betaling zijn conform de Vlaamse regelgeving vastgesteld in het huidige retributiereglement.
Voor het nieuwe stelsel vanaf 2020 kunnen deze principes grotendeels behouden blijven. Dit houdt in:

• basisprincipe is dat een tijdelijke toelating tegen betaling mogelijk is voor dieselvoertuigen die 1 Euronorm lager scoren dan degene die opgenomen is in de Vlaams algemene toegangsvoorwaarden. Concreet is vanaf 1 januari 2020 tot eind 2024 de aanschaf van een tijdelijke toelating tegen betaling mogelijk voor dieselvoertuigen met Euronorm 4 / IV;
• benzinevoertuigen hebben tot ruim oudere leeftijd vrije toegang tot de LEZ waardoor er geen nood is om ze op te nemen in het stelsel van tijdelijke toegang tegen betaling;
• de tarieven variëren naargelang de voertuigcategorie (personenwagen; kleine bus en vrachtwagen < 3,5 ton; grote bus en vrachtwagen > 3,5 ton);
• voor enkele categorieën van voertuigen gelden specifieke regelingen en tarieven, met name voor:

1. voertuigen van inwoners van de lage-emissiezone met recht op verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg;
2. voertuigen ouder dan 40 jaar;
3. bepaalde voertuigen die blijkens bouw, uitrusting of andere permanente kenmerken speciaal zijn uitgerust voor toezicht, controle, onderhoud van infrastructuur en installaties van algemeen belang (bijvoorbeeld rioolkolkzuiger);
4. bepaalde voertuigen die, door of in opdracht van het leger, de politiediensten, de wegbeheerder, de civiele bescherming of de brandweer, gebruikt worden voor noodsituaties of voor reddingsoperaties (bijvoorbeed takelwagen);
5. bepaalde specifiek aangepaste voertuigen voor ambulante handel en foren (bijvoorbeeld markt- of foorkraam met motor- en verkoopgedeelte uit één stuk, voertuig omgebouwd tot foodtruck ...);

• het tarief omvat een administratiekost per toelating, een doorrekening van de milieukost die het voertuig veroorzaakt en een doorrekening van het economisch voordeel dat de aanvrager geniet doordat hij zijn voertuig of verplaatsingsgedrag niet moet aanpassen;
• voertuigen die niet in één van bovenstaande gevallen passen, kunnen maximaal 8 keer per jaar gebruik maken van een LEZ-dagpas.

De tijdelijke toelatingen zullen vanaf 2020 beschikbaar zijn voor periodes van 1 week, 1 maand, 4 maanden en 1 jaar

Het aanvragen van een tijdelijke toelating en het aanschaffen van een LEZ-dagpas via de website zal vanaf 2020 kunnen tot 24 uur na het betreden van de LEZ, net zoals reeds het geval is voor de registratie van voertuigen waarvoor een registratieplicht geldt.

Voor land- en bosbouwtrekkers zal nog een specifieke regeling uitgewerkt worden.

3.3. Tarieven voor tijdelijke toelating tegen betaling

Er zijn drie tariefklassen:

• Tariefklasse A geldt voor
• voertuigcategorie M1 (personenwagens met maximum 8 zitplaatsen exclusief de bestuurder);
• Tariefklasse B geldt voor
• voertuigcategorie M2 (voertuig voor personenvervoer met meer dan 8 zitplaatsen, die van de bestuurder niet meegerekend, en met een maximale massa tot en met 5 ton);
• voertuigcategorie N1 (voertuig voor goederenvervoer met een maximale massa van niet meer dan 3,5 ton).
• Tariefklasse C geldt voor
• voertuigcategorie M3 (voertuig voor personenvervoer met meer dan 8 zitplaatsen, die van de bestuurder niet meegerekend, en met een maximale massa van meer dan 5 ton);
• voertuigcategorie N2 (voertuig voor goederenvervoer met een maximummassa van meer dan 3,5 ton, doch niet meer dan 12 ton);
• voertuigcategorie N3 (voertuig voor goederenvervoer met een maximummassa van meer dan 12 ton).

Per tariefklasse is er een gewoon tarief, verlaagd tarief en verhoogd tarief:

Voor volgende voertuigen geldt een gewoon tarief:

• de motorvoertuigen die vallen onder de categorie M of N met een dieselmotor die voldoet aan Euronorm 4 of IV en die niet onder het verlaagd tarief vallen;
• de motorvoertuigen die vallen onder categorie M of N met een dieselmotor die voldoet aan Euronorm 3 of III en die blijkens bouw, uitrusting of andere permanente kenmerken speciaal zijn uitgerust voor toezicht, controle en onderhoud van infrastructuur en installaties van algemeen belang;
• de motorvoertuigen die vallen onder categorie M of N met een dieselmotor die voldoet aan Euronorm 3 of III en die, door of in opdracht van het leger, de politiediensten, de wegbeheerder, de civiele bescherming of de brandweer, gebruikt worden voor noodsituaties of voor reddingsoperaties.

Voor volgende voertuigen geldt een verlaagd tarief:

• de motorvoertuigen die vallen onder categorie M of N met een dieselmotor die voldoet aan Euronorm 4 of IV en waarvan de titularis van de nummerplaat gedomicilieerd is in de LEZ en recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming;
• de motorvoertuigen die vallen onder categorie M, N of T en die op de ingangsdatum van de LEZtoelating ouder zijn dan 40 jaar blijkens de datum van eerste inschrijving;
• de motorvoertuigen die vallen onder categorie M of N met een dieselmotor die voldoet aan Euronorm 4 of IV en die blijkens bouw, uitrusting of andere permanente kenmerken speciaal zijn uitgerust voor toezicht, controle en onderhoud van infrastructuur en installaties van algemeen belang;
• de motorvoertuigen die vallen onder categorie M of N met een dieselmotor die voldoet aan Euronorm 4 of IV en die door of in opdracht van het leger, de politiediensten, de wegbeheerder, de civiele bescherming of de brandweer, gebruikt worden voor noodsituaties of voor reddingsoperaties.

Een verhoogd tarief geldt voor voertuigen die behoren tot categorie M of N met een dieselmotor die voldoet aan Euronorm 3 of III, waarvan het verkoop- en motorgedeelte onafscheidbaar zijn en die gebruikt worden voor activiteiten die vallen onder één van volgende stedelijke reglementen:

• retributiereglement op standplaatsen op openbare markten en standplaatsen ambulante handel op het openbaar domein;
• retributiereglement op inname van het openbaar domein voor evenementen en manifestaties;
• retributiereglement op de standplaatsen op de bovenlokale en lokale foren.

Voor voertuigen die niet in aanmerking komen voor een tijdelijke toelating tegen betaling is er de mogelijkheid om een LEZ-dagpas aan te schaffen. Het tarief voor de LEZ-dagpas wordt niet gewijzigd en bedraagt 35,00 euro per afgeleverde toelating, met een maximum van 8 keer per kalenderjaar.

Koninklijk Besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg.

Decreet betreffende lage-emissiezones van 27 november 2015.

Besluit van de Vlaamse Regering betreffende lage-emissiezons van 26 februari 2016. 

Besluit van de Vlaamse Regering betreffende lage-emissiezones van 31 maart 2017.

Op 27 november 2015 werd het decreet betreffende de lage-emissiezone (LEZ-decreet) definitief goedgekeurd. Dit decreet bepaalt dat de Vlaamse regering de toegangsvoorwaarden tot een LEZ vaststelt.

Op 26 februari 2016 keurde de Vlaamse regering definitief het besluit betreffende lage-emissiezones (LEZ-besluit) goed. Dit besluit werd door de Vlaamse regering gewijzigd op 31 maart 2017. Deze besluiten bevatten de toegangsvoorwaarden bij invoering van een LEZ en verstrenging van die voorwaarden vanaf 2020, 2025 en 2027/2028.

Op 27 juni 2016 (jaarnummer 398) keurde de gemeenteraad het reglement lage-emissiezone Antwerpen goed. In dezelfde zitting (jaarnummer 402) keurde de gemeenteraad ook het retributiereglement lage-emissiezone Antwerpen goed. Met dit retributiereglement wordt aan bepaalde voertuigen die niet voldoen aan de algemene Vlaamse toegangsvoorwaarden mits betaling toch tijdelijke toegang tot de LEZ verleend.

Op 1 februari 2017 voerde de stad Antwerpen een lage-emissiezone (LEZ) in in het gebied tussen Ring en Schelde en op Linkeroever.

Het bestuursakkoord voor de periode 2019-2024 vermeldt als resolutie 67: "Antwerpen is de Vlaamse pionier van de LEZ. Deze zal volgens de Vlaamse regelgeving verstrengd worden in 2020. We voeren een uitgebreide informatiecampagne om binnen- en buitenlandse gebruikers tijdig van de wijzigingen op de hoogte te brengen."