2019_CBS_03081 - De Grote Verbinding - Overlegstructuur en procesaanpak - Goedkeuring

De stad Antwerpen zal het toneel zijn van de meest complexe en grootschalige bouwwerken die Noordwest-Europa gekend heeft sinds lange tijd. We maken ons op voor een intense periode van werken die de stad, het bestuur en haar bewoners, ondernemers en bezoekers op de proef zal stellen. Om te garanderen dat de uitvoering van de werken vlot verlopen, is samenwerking tussen de initiatiefnemer Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) en de groep stad Antwerpen en binnen de groep Stad Antwerpen van cruciaal belang. Het is van essentieel belang dat het project zo veel mogelijk samen spoort met de algemene strategie van de stad. De Grote Verbinding is in de eerste plaats een mobiliteits- en leefbaarheidsproject, maar heeft belangrijke raakvlakken en hefbomen op andere domeinen, die een gecoördineerde aanpak vereisen en een ruimtelijke benadering overstijgen. 

Deze samenwerking dient drie evenwaardige doelstellingen:

1. Samenwerken om de fundamenten te realiseren. Investeren in het “proces” eerder dan investeren in “procedures”. Meer nog dan in de planfase zullen we bij uitvoering samen moeten kunnen omgaan met het onvoorziene en het ongeplande. Dit kan alleen als het project niet gescheiden wordt van de algemene strategie van de stad.
2. Samenwerken om de bovenbouw  voor te bereiden en te realiseren. Tegelijk loopt een planfase met ontwerpopdrachten vanuit het team intendant die een continue afstemming tussen onder- en bovenbouw vergen.
3. Samenwerken om maatschappelijk toegevoegde waarde te creëren.  Tot slot plaatsen zowel de initiatiefnemer BAM als de stad Antwerpen dit project in een bredere maatschappelijke context en zien beide partners het project meer als een hefboom voor tal van maatschappelijke transities die welvaart en welzijn in de stad ten goede komen.

De huidige overlegstructuur voor het Toekomstverbond (Politieke besluitvorming – Werkgemeenschap – Werkplatform), die momenteel wordt geëvalueerd, geeft geen antwoord op het parallel én evenwaardig aansturen van deze drie processen en dekt de bredere maatschappelijke visie op deze bouwwerken – vertaald onder de noemer “De Grote Verbinding” - in onvoldoende mate af.

Voor de maatschappelijke opgave die deze werken met zich meebrengt horizontaal doorheen het hele stedelijke bestuursapparaat en om de ambities uit te werken die we koesteren op het gebied van innovatie, duurzaamheid, arbeidsmarktbeleid, woonbeleid … is tot op heden geen specifiek overleg.

Daarom worden er een bilaterale overlegstructuur opgericht, waar in de eerste plaats de stedelijke stakeholders en de BAM vertegenwoordigd zijn. Deze overlegstructuur bestaat uit thematische taskforces, die rapporteren aan het politieke beslissingsniveau, namelijk het college van burgemeester en schepenen. Daartussen werkt een programmaregisseur De Grote Verbinding, die zorgt voor afstemming tussen de verschillende taskforces en stakeholders.

Taskforces

Overkoepelend binnen de groep stad Antwerpen worden taskforces opgericht die onderstaande thema’s begeleiden en vorm geven. Deze bestaan uit afgevaardigden die voldoende gemandateerd zijn om een richting te geven. De taskforces formuleren voorstellen en nemen acties op die zich stellen bij uitvoering van De Grote Verbinding en formuleren de nodige acties om de uitvoering zo vlot mogelijk te laten verlopen, in harmonie met de omgeving, met respect voor timing en budget en gericht op het toevoegen van maatschappelijke en economische baten voor de bewoners en bedrijven gevestigd in de stad Antwerpen. De taskforces bereiden daarmee onder regie van de programmaregisseur de besluitvorming en de rapportage aan het college van burgemeester en schepenen voor.

Naast een relevante ambtelijke afvaardiging uit de groep stad Antwerpen zullen de betrokken afgevaardigden vanuit de BAM en de bevoegde kabinetten vertegenwoordigd worden in deze taskforces. Deze kunnen indien nodig aangevuld worden met andere stakeholders, zoals instellingen van andere overheden, intendant en ontwerpteams Over De Ring…

1)     De taskforce Oosterweelverbinding:

De Grote Verbinding is in de eerste plaats een infrastructuurproject, zelfs het grootste van deze eeuw, dat een impact heeft op de hele Antwerpse regio. Alles start dan ook met een goede opvolging en uitwerking van het project Oosterweelverbinding, van ontwerpfase tot uitvoeringsfase. Momenteel zitten we deels in de ontwerpfase en wordt van de stad verwacht dat we onze expertise en noden inbrengen in het lopende co-creatief proces. Voor een deel van het project (voorbereidende werken en projectgebied Linkeroever) zijn de werken al aangevat. Tijdens de uitvoeringsfase is het uiterst belangrijk dat de voortgang van de werken wordt afgestemd en bewaakt.

De taskforce Oosterweelverbinding werkt samen in het kader van de project-MER, de aanbestedings- en vergunningsprocedure, de inrichting van de werf, het flankerend beleid voor en rond de werken…

2)     De taskforce Over De Ring:

Tegelijk met het infrastructuurproject Oosterweelverbinding worden er leefbaarheidsprojecten uitgerold in de ringzone. In de eerste fase zijn er 18 projecten geselecteerd om de komende jaren uit te voeren. Deze 18 projecten worden nu – samen met het ontwerp van de Oosterweelverbinding – uitgewerkt tot concrete plannen. Deze overkappingen en andere leefbaarheidsprojecten gaan gepaard met stadsontwikkelingsprojecten in de ringzone, waarvoor de op te richten Hoederentiteit zal optreden.

De Taskforce Over Ring werkt samen in het kader van de inrichting van de overkappingen, de stadsontwikkelingsprojecten in de ringzone, de Hoederentiteit … Belangrijke partners om hierin te betrekken, zijn de intendant en de ontwerpteams.

3)     De taskforce Slim naar Antwerpen:

De stad Antwerpen is enkele jaren geleden gestart met de uitrol van Slim naar Antwerpen. Onder deze noemer vallen projecten met betrekking tot bereikbaarheidsinformatie en mobiliteitsadvies, de werkgeversaanpak, de minder hinder aanpak… In de toekomst zal Slim naar Antwerpen worden uitgerold naar de hele Antwerpse vervoerregio. De Taskforce Slim naar Antwerpen stemt met de BAM af over de uitrol van Slim naar Antwerpen, over de communicatie voor en tijdens de werken, over de modal shift, over impact management…

4)     De taskforce Maatschappelijke meerwaarde:

Het infrastructuurproject Oosterweel verbinding heeft niet alleen een grote ruimtelijke en mobiliteitsimpact. De stad kan van deze werken gebruik maken om maximaal haar beleid te versterken en een aantal stedelijke uitdagingen te koppelen aan de werven. Door de grootschaligheid en langdurigheid van de werken is er immers ook een hoge nood aan bv. gekwalificeerde werkkrachten en ondersteunende diensten. Daarom stelt zich de dringende vraag naar de oprichting van een taskforce die deze kansen maximaal benut. Die kansen liggen onder andere bij knelpuntprofielen die de aannemers zoeken op hun werven en die we van onze arbeidsreserve of vanuit het onderwijs kunnen aanleveren. Zowel voor de werfkrachten als voor ondersteunende diensten hebben de groep Stad en de BAM de ambitie om de nood zoveel mogelijk in te vullen met talent uit Antwerpen en de Antwerpse regio.  

Samenwerking met het Antwerps onderwijsveld is noodzakelijk. Via duaal leren, gerichte opleidingen en werkplekleren is het Antwerps onderwijs een cruciale partner om Antwerpse jongeren op te leiden en te laten doorstromen naar het project, en dit op elk niveau, van arbeiders tot ingenieurs. Daarnaast grijpen we samen met BAM en andere stakeholders de kans aan om de ongekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs te verlagen.  Voor jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt creëren we kansen op de werkvloer door middel van ervaringstrajecten en begeleiding op maat. De arbeidskrachten hebben tijdens de werf nood aan kwalitatieve huisvesting. Samen met de private sector voorziet de groep Stad in kwalitatieve huisvesting, van arbeiders, bedienden en projectleiders die de komende jaren aan de slag gaan in Antwerpen. Op deze manier kan grootschalig en versneld werk worden gemaakt van renovatie en uitbreiding van het bestaande (sociaal en betaalbaar) woonaanbod in Antwerpen.

De Taskforce Maatschappelijke Meerwaarde buigt zich daarnaast over andere stedelijke doelstellingen en noden die verweven zijn met DGV; zoals op vlak van economie, leefmilieu en klimaat, vrijetijdsvoorzieningen …

Programmaregisseur De Grote Verbinding:

Er wordt een programmaregisseur gemandateerd om de aansturing en opvolging vanuit en in de stad op te nemen voor De Grote Verbinding met volgende taken en principes:

• De taskforces werken onder regie en aansturing van de programmaregisseur;
• De programmaregisseur laat de verschillende bedrijfseenheden en entiteiten binnen groep stad Antwerpen samenwerken aan het ambitieuze project De Grote Verbinding;
• De programmaregisseur bewaakt de voortgang voor en vanuit de stad van de opdracht en afspraken van taskforces;
• De programmaregisseur brengt de coördinatoren van de verschillende taskforces samen;
• De programmaregisseur onderhoudt het contact met de spoc binnen BAM;
• De programmaregisseur bereidt de rapportering van de taskforces aan het college voor en brengt deze naar het college, eventueel met medewerking van de specialisten van de taskforce. Door het college kunnen de nodige beslissingen genomen worden.

Rapportering aan het college

Minstens driemaandelijks wordt door de programmaregisseur gerapporteerd aan het politieke beslissingsniveau, met name het college van burgemeester en schepenen.

In het Bestuursakkoord 2019-2024 wordt bepaald dat dit stadsbestuur voor de komende jaren twee grote ambities heeft in het verlengde van het Toekomstverbond:

1. De Grote Verbinding (DGV) of het sluiten en overkappen van de Antwerpse Ring d.m.v. de Oosterweelverbinding en de uitvoering van de 18 leefbaarheidsprojecten die in een eerste fase geselecteerd werden;
2. Samen Vooruit of de gedeelde ambitie om de mobiliteit in de Antwerpse vervoerregio grondig te hertekenen en te managen als één multimodaal systeem.

Beide processen zijn verankerd in dit bestuursakkoord en worden gebruikt als hefboom om ook op andere beleidsdomeinen – zoals onderwijs, sociaal beleid, economie, werk en sociale economie en woonbeleid – vooruitgang te boeken.

De werkgemeenschap wordt bevestigd als samenwerkingsmodel en het werkplatform wordt versterkt als uitvoeringsvehikel. Samenwerking is essentieel in dit proces. Geen enkele belanghebbende heeft genoeg macht om één welbepaalde oplossing door te duwen, laat staan te realiseren. Het Toekomstverbond is een belangrijk startpunt voor een structurele omslag in de Antwerpse regio.

De Grote Verbinding geeft ons de historische kans om mensen dichter bij elkaar te brengen, barrières te slopen en om stad en regio kansrijker, welvarender, gezonder en slimmer te maken.