Het totale projectbudget wordt geschat op zes miljoen euro. Het projectbudget van de stad Antwerpen op 220.290,00 euro. Het projectvoorstel voor fase 2 wordt uitgewerkt door het consultancy bureau Uniresearch uit Nederland. Dit consultancy bureau werd in fase 1 van de projectoproep volgens de geijkte procedures door het consortium geselecteerd. Unisearch vraagt een fee van 35.000,00 euro waarbij iedere partner bijdraagt volgens het aandeel in het totale budget van het voorstel. Voor Antwerpen wordt het aandeel van het totale budget geschat op 3,7% (afgerond op één cijfer na de komma). De bijdrage van de stad Antwerpen in de fee geschat wordt op 1.295,00 euro (exclusief btw) en wordt conform de dienstnota aankopen en bestellingen voorzien op doelstelling 1HWN010201A00000 /613/ 1900.
Het projectbudget zal in het budget van de dienst Stadsontwikkeling, Energie en Milieu worden opgenomen, onder voorbehoud van goedkeuring door college, de gemeenteraad en de hogere overheid van het meerjarenplan 2020-2025. Door de deelname aan het Horizon 2020-project wordt er een voorafname gemaakt op de besprekingen in het kader van de opmaak van het nieuwe meerjarenplan 2020-2025.
Indien het projectvoorstel wordt goedgekeurd, zullen de ontvangsten en uitgaven die met het project gepaard gaan, met behulp van een subsidiefiche in het meerjarenbudget worden ingeschreven.
Horizon 2020 (H2020) is het onderzoeks- en innovatieprogramma van de Europese Unie. Binnen het werkprogramma ‘Smart, green and integrated transport’ (vrij vertaald ‘Slim, groen en geïntegreerd vervoer’) lanceerde Europa op 05 september 2018 de oproep ‘Upgrading transport infrastructure in order to monitor noise and emissions’ (vrij vertaald: Aanpassen van de vervoersinfrastructuur opdat de geluids- en andere emissies gemonitord kunnen worden).
Vervoer vertegenwoordigt bijna een kwart van de uitstoot van broeikasgassen in Europa en is de belangrijkste oorzaak van lawaai en luchtvervuiling in steden. Geluidshinder en vervoersemissies hebben een ernstige invloed op de gezondheid van mensen en op de milieu-ecosystemen. Daarom is een aanzienlijke vooruitgang in de richting van emissiearme mobiliteit voor de Europese Unie een essentieel onderdeel van de bredere verschuiving naar de koolstofarme economie die Europa nodig heeft.
De snelle technologische ontwikkelingen die de connectiviteit van innovatieve sensoren, aan boord van de voertuigen en aan de kant van de infrastructuur, mogelijk maken, zouden ook van realtime monitoring en controle van transportgeluid en -emissies een haalbare kaart kunnen maken. Europa wenst onderzoek hiernaar te stimuleren en stelt binnen deze oproep per project een budget tot maximaal 7 miljoen euro ter beschikking. Voorwaarden zijn:
De onderzoeks- en innovatieactiviteiten ondersteunen de lange termijn overgang naar nul-emissie en stillere mobiliteit binnen alle vervoersmodi. Dit door een systematische aanpak waarbij, naast technologische innovaties van voertuigen, systemen en infrastructuur, de nadruk wordt gelegd op:
sociaaleconomische en regelgevingsaspecten (een groter publiek bewustzijn, duurzame ruimtelijke planning met aandacht voor nieuwe mobiliteitsvormen)
verbeterde controle- en detectiemechanismen
De projectvoorstellen hebben betrekking op de ontwikkeling van alle volgende aspecten:
Apparatuur, voor integratie in infrastructuur, die in realtime voertuigen die de emmissielimieten voor lawaai (decibels), koolstofdioxide (CO2), stikstofoxiden (NOx) en fijnstof (PM) overschrijden detecteert en identificeert (nummerplaatherkenning)
I2V-systemen die de overtreder informeren over de overschrijding van de emissie/geluidsgrenzen en die de toegang tot afgebakende emissiearme zones voorkomt;
Tijdschema
Het betreft een twee fasen oproep. De eerst fase eindigde op 16 januari 2019. Het project ENDYMO (zie verder) is één van de 22 voorstellen die in deze fase werden aanvaard. Deze voorstellen worden in fase twee verder uitgewerkt en moeten uiterlijk op 12 september 2019 opnieuw worden ingediend.
Eindevaluatie wordt verwacht rond 12 januari 2020 (maximaal vijf maanden na de uiterste indieningsdatum).
Project kan starten na ondertekening van de subsidieovereenkomst. Ondertekening moet plaatsvinden maximaal acht maanden na de uiterste indieningsdatum, dus uiterlijk rond 12 april 2020.
Looptijd van het project: vier jaar.
Projectvoorstel ENDYMO
ENDYMO staat voor ‘Environmental Dynamic Optimization System for transport infrastructures’ vrij vertaald ‘Dynamisch omgevingsoptimalisatiesysteem voor vervoersinfrastructuur’.
Het ENDYMO-systeem analyseert een brede typologie van acties om vervuiling door vervoer te verminderen, met focus op:
identificatie van zeer vervuilende voertuigen;
dynamische verkeersbeheersingsacties gericht op de meeste vervuilende voertuigen;
bewustmaking, het verstrekken van informatie aan de bestuurders/eigenaars van voertuigen om hen tot actie aan te zetten.
Verschillende aspecten van het innovatieve systeem zullen worden getest op diverse locaties. Deze zogenaamde Validering LAB’s vinden plaats in de steden Madrid, Antwerpen en Milaan. Gedurende één jaar verzamelt ENDYMO data en zal op basis hiervan de beste strategieën om vervuiling te verminderen voorstellen. Het ENDYMO-systeem zal uit volgende elementen bestaan:
Een innovatief wegdek dat lawaai en andere emissies aan de bron aanpakt (wordt niet getest in Antwerpen).
Geïntegreerd systeem van teledetectie (remote sensing) voor emissies (geluid en lucht) van elk individueel voertuig in reële verkeersomstandigheden.
Een beslissingsondersteunend softwaresysteem dat:
een set van voertuigemissiecategorieën zal vastleggen en beheren
op dynamische wijze, in specifieke omstandigheden, adequate acties voorstelt om de reductiedoelstellingen te bereiken.
Het consortium rond dit project bestaat uit 17 partners. Coördinator van het project is het onderzoeksinstituut TECHNALIA uit Spanje. Het consortium bestaat uit:
4 onderzoeksinstellingen voor het onderzoeksgedeelte: TECHNALIA, universiteit Gent, Nederlandse Organisatie Voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO), universiteit van Madrid;
2 kennisinstituten voor beleidsmatige en privacy aspecten: Gottfried Wilhelm Leibnitz Universität Hannover (Duitsland), International Council on Clean Transportation Europ (Duitsland);
3 technologiebedrijven: voor sensoren HEAT (Ierland) en ASAsense (België); voor innovatieve wegbedekking BECSA (Spanje);
3 ITS-integratoren: SICE (Spanje), SOFTECO (Italië), TTS (Italië). ITS is het acroniem voor Intelligent TransportSysteem.
3 vervoerbeheersmaatschappijen: EMT (Spanje); AMAT (Italië), SINELEC (Italië);
2 steden: Madrid, Antwerpen.
Rol stad Antwerpen
De stad Antwerpen is door prof. Dick Botteldooren van de universiteit Gent gevraagd om deel te nemen aan het project ENDYMO vanuit de voortrekkersrol in Vlaanderen als eerste stad met een lage emissie zone.
In Antwerpen ligt de focus op de ontwikkeling van een real time monitoringssysteem (‘remote sensing system’) voor geluids- en andere emissies (zie hoger) en de integratie van dit systeem in de bestaande infrastructuur. Doelstelling is om in real time AdBlue fraude en fraude met roetfilters te detecteren. Daarnaast focussen we in Antwerpen algemeen op de detectie van voertuigen met piek-uitstoot (lucht en geluid) en in het bijzonder op de emissies van gemotoriseerde tweewielers omdat hier weinig kennis en geen beleidskader voor bestaat. Voor de ontwikkeling hiervan wordt samengewerkt met universiteit Gent, de UGent spin-off ASAsense, TNO en HEAT. Het Antwerpse budget wordt geschat op 220.280,00 euro voor het aantrekken van nieuw personeel of verlenging van bestaande contracten van personen die vandaag op gesubsidieerde projecten zitten (in beide gevallen voor de duurtijd van het project). 100% gesubsidieerd.
De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, energie en milieu bevestigt dat het project ENDYMO aansluit bij het actieplan luchtkwaliteit en bij het actieplan omgevingslawaai. Dit project geeft de stad Antwerpen de kans om via nieuwe technologie en systemen en op basis van real time data:
AdBlue fraude en de fraude met roetfilters te detecteren;
piekemissies van tweewielers (scooters en motoren) in beeld te brengen;
binnen de lage emissiezone de reële uitstoot van individuele voertuigen te meten;
betere maatregelen te nemen en een efficiënter beleid te voeren naar verkeer gerelateerde milieuhinder.
Indien het project geselecteerd wordt, bedraagt de looptijd van het project maximaal 48 maanden.
Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogeren overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
Het college keurt deelname aan het Horizon 2020-projectvoorstel ENDYMO goed.