2019_CBS_03912 - Onderwijs. Urgentieplan gekwalificeerde uitstroom - Principebeslissing - Goedkeuring

Om ervoor te zorgen dat de voorzichtige daling van de ongekwalificeerde uitstroom zich sneller doorzet dan de afgelopen jaren en de Antwerpse cijfers het Vlaamse gemiddelde meer gaan benaderen, is een urgentieplan nodig. De stad wil via het urgentieplan vanuit haar onderwijsbeleid en in nauwe samenwerking met andere beleidsdomeinen een aantal concrete doelstellingen afbakenen om gericht in te zetten op factoren die de (on)gekwalificeerde uitstroom fundamenteel beïnvloeden.

De Onderwijsraad Antwerpen is de prioritaire partner in de ontwikkeling en de ondersteuning van de uitvoering van het urgentieplan. De Antwerpse onderwijspartners worden op alle niveaus en van bij aanvang betrokken. Zo nemen de stad en de onderwijspartners samen hun verantwoordelijkheden om acties binnen het urgentieplan te ontwikkelen en uit te voeren.

Omdat ongekwalificeerde jongeren een grote maatschappelijke impact hebben, is het noodzakelijk om vanuit verschillende beleidsdomeinen en bedrijfseenheden gecoördineerd in te zetten op het maximaal voorkomen van ongekwalificeerde uitstroom en de gekwalificeerde uitstroom fundamenteel te verhogen.

Om het urgentieplan vorm te geven en uit te voeren worden drie taskforces opgericht:

1. Instroom, schoolbeleid en preventie. Binnen deze taskforce worden acties ondernomen die enerzijds ouders informeren over het Antwerps onderwijs (aanmelden en inschrijven op school, kleuterparticipatie, ...) en anderzijds scholen ondersteunen bij hun schoolorganisatie rekening houdend met een grootstedelijke context (datagedreven schoolbeleid, brede leeromgeving, sociale voordelen, ...). De bedrijfseenheid Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs werkt hiervoor vooral samen met de bedrijfseenheid Sociale Dienstverlening en Atlas.
2. Doorstroom, interventie en curatie. Deze taskforce richt zich voornamelijk op acties die inzetten op het beperken van "voorspellers van ongekwalificeerde uitstroom". Het gaat onder andere over het terugdringen van spijbelen, maar ook over studiekeuzeproces, schoolshoppen, problematische opvoedingssituaties, ... Het Centraal Meldpunt voor Risicojongeren is hierbij een belangrijke draaischijf. Samenwerking met de Antwerpse Centra voor Leerlingbegeleiding is dan ook cruciaal, naast samenwerking vanuit Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs met de bedrijfseenheden Sociale Dienstverlening en Maatschappelijke Veiligheid.
3. Uitstroom, studeren en werk. Deze taskforce omvat acties die zich op de overgang naar hoger onderwijs afspelen en waarin de gekwalificeerde uitstroom cumuleert. Wat betreft de (bij voorkeur) naadloze overgang naar de arbeidsmarkt, in het bijzonder voor jongeren die dreigen uit de boot te vallen, werkt Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs aanvullend nauw samen met de arbeidsmarktregisseur Werk en Sociale Economie van de bedrijfseenheid Ondernemen en Stadsmarketing, die instaat voor de voorbereiding en de coördinatie van enerzijds het samenwerkingsakkoord tussen stad Antwerpen en VDAB, en anderzijds de taskforce Maatschappelijke Meerwaarde in het kader van de samenwerking met Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) voor het tewerkstellingsproject De Grote Verbinding.

Het urgentieplan wordt in opdracht van het college gecoördineerd door de bedrijfsdirecteur Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs die de rol van programmaregisseur opneemt en zorgt voor afstemming tussen taskforces en stakeholders. Samen met de directeur onderwijs en de nog aan te duiden projectleiders van de taskforces, maakt hij het urgentieplan op en monitort de uitvoering. De samenwerking tussen beleidsdomeinen en bedrijfseenheden vormt een uitgangspunt. Deze samenwerking dient zowel de gekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs als ononderbroken leerlijnen (pedagogische taak kinderopvang) en de algemene competentie-ontwikkeling (bijvoorbeeld cultureel, sport, jeugd) van kinderen en jongeren te bevorderen. 

Minstens zesmaandelijks wordt door de programmaregisseur gerapporteerd aan het college van burgemeester en schepenen.

Het bestuursakkoord 2019-2024 staat in het teken van verbinding. De Grote Verbinding gaat niet alleen over het verbinden van twee stadsdelen, maar ook over het verbinden 'in de geesten'.

Het bestuursakkoord beschrijft dat Antwerpen de onderwijshoofdstad van Vlaanderen moet zijn, niet alleen in grootte, maar ook in kwaliteit, innovatie en emancipatorische kracht. Verder specifieert resolutie 370 “Nog te veel jongeren verlaten de schoolbanken zonder diploma. De stad laat geen enkele leerling los. We voorkomen vroegtijdige schooluitval, zetten leerlingen terug op weg naar een succesvolle schoolloopbaan en naar werk. …” en resolutie 376: “Een evidence-based onderwijspraktijk moet de norm worden. Het flankerend onderwijsbeleid van de stad neemt hierin het voortouw”. Dit besluit betekent hiervoor een startpunt

Verder stelt het bestuursakkoord onder Lerende en Werkende Stad dat de stad samen met de onderwijsactoren en het bedrijfsleven drie concrete acties lanceert:

1. Een urgentieplan om de ongekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs terug te dringen in de richting van het Vlaamse gemiddelde.
2. De stad treedt op als matchmaker met alle betrokken partners om de jeugdwerkloosheid aan te pakken.
3. Maatregelen waardoor Antwerpse bedrijven in de stad de juiste werknemers kunnen vinden.

Het bestuursakkoord maakt ook binnen Leefbare en Mobiele Stad onder de titel Kansrijke Stad de verbinding met onderwijs, zo bijvoorbeeld: "De stad en BAM doen er alles aan om de grote nood aan arbeidskrachten voor DGV in te vullen met talent uit Antwerpen en de Antwerpse regio” en legt daarbij de link met ongekwalificeerde uitstroom, duaal leren en werk.

Hoewel de laatste jaren de ongekwalificeerde uitstroom in Antwerpen is gedaald (van 23,0% in 2011 naar 20,7% in 2015), blijft het verschil met het Vlaamse gemiddelde zeer groot (11,7% in 2011 en 10,4% in 2015). Daarenboven verschillen de cijfers uit de Antwerpse onderwijsmonitor 2016-2017 sterk van buurt tot buurt en van school tot school.  

De stad Antwerpen heeft met het Onderwijsnetwerk Antwerpen al een sterk uitgewerkte aanpak op verschillende domeinen (leerling, school, omgeving en stad) om de scholen te ondersteunen in het versterken van de gekwalificeerde uitstroom.

Resolutie 327 van het bestuursakkoord stelt “de stad werkt met alle stakeholders om de gekwalificeerde uitstroom uit ons onderwijs op te drijven en nadien meer Antwerpse jongeren aan een job te helpen”. Dit maakt een urgentieplan gekwalificeerde uitstroom noodzakelijk.

Afgelopen jaren zijn er verschillende acties ontwikkeld door en in opdracht van verschillende bedrijfseenheden. Een gecoördineerde aanpak bleef echter uit. Uit de aanbevelingen in de Basisnota voor het Antwerps leerplichtonderwijs van januari 2018 komt naar voor dat een gestructureerde en gecoördineerde aanpak over de verschillende bedrijfseenheden heen, met één duidelijke focus de impact op de (on)gekwalificeerde uitstroom positief kan beïnvloeden.

Een gedragen domeinoverschrijdende aanpak op het afgebakende gebied moet opgemaakt worden. Die is cruciaal voor het slagen van het urgentieplan. Bovendien biedt dit urgentieplan de unieke kans om in samenwerking met en complementair aan de recent goedkeurde overlegstructuur en procesaanpak voor De Grote Verbinding essentiële invalshoeken van het bestuursakkoord te realiseren en als een hefboom naar andere beleidsdomeinen werken.

Dit besluit heeft momenteel geen financiële gevolgen.

De concrete financiële implicaties van dit programma zullen op een later tijdstip aan het college worden voorgelegd.