Terug
Gepubliceerd op 27/05/2019

2019_CBS_04337 - Cultuur. Musea en Erfgoed Antwerpen - Droogdokkensite. Wijziging programma en collectieprofiel - Goedkeuring

college van burgemeester en schepenen
vr 24/05/2019 - 09:00 Hofstraat
Goedgekeurd

Samenstelling

Aanwezig

Bart De Wever, burgemeester; Koen Kennis, schepen; Jinnih Beels, schepen; Annick De Ridder, schepen; Claude Marinower, schepen; Nabilla Ait Daoud, schepen; Tom Meeuws, schepen; Ludo Van Campenhout, schepen; Fons Duchateau, schepen; Sven Cauwelier, algemeen directeur

Afwezig

Serge Muyters, korpschef

Secretaris

Sven Cauwelier, algemeen directeur

Voorzitter

Bart De Wever, burgemeester
2019_CBS_04337 - Cultuur. Musea en Erfgoed Antwerpen - Droogdokkensite. Wijziging programma en collectieprofiel - Goedkeuring 2019_CBS_04337 - Cultuur. Musea en Erfgoed Antwerpen - Droogdokkensite. Wijziging programma en collectieprofiel - Goedkeuring

Motivering

Gekoppelde besluiten

Argumentatie

Op 15 juni 2018 (jaarnummer 05519) nam het college kennis van de beslissing van het directiecomité van AG VESPA om de volledige studieopdracht voor de herbestemming en uitbreiding van de voormalige gebouwen van het Algemeen Werkhuis Noord inclusief beschermd pomphuis tot een nieuw Maritiem Museum te gunnen aan Atelier Kempe Thill architects and planners onder opschortende voorwaarde van het verkrijgen van de nodige financiële middelen in de stadsbegroting voor deze studieopdracht.

Naast bovengenoemd scenario waarbij de stad inzet op een nieuw Maritiem Museum aan de droogdokken wordt er naar aanleiding van resolutie 478 van het bestuursakkoord een alternatief scenario ontwikkeld voor de invulling van de droogdokkensite als Maritieme site. In dit alternatieve scenario komt er geen nieuw te bouwen Maritiem Museum op de site. Het zuidelijk deel van de site, tot en met droogdok 6, krijgt een inhoudelijk invulling gericht op maritiem erfgoed, havenerfgoed en de havengemeenschap.

 Hiertoe wordt ter plekke een mix aan deze functies gefaciliteerd:

  • Maritiem depot: plek voor behoud en beheer van het maritiem erfgoed van het MAS;
  • Werkplaats erfgoed: plek ook voor externen om te werken aan maritiem erfgoed;
  • Kantoorfunctie: huisvesting van de stedelijke diensten ter plekke, waaronder de stadshavendienst;  
  • Havenbelevingscentrum: na overleg met het provinciebestuur, blijkt dat een alternatieve locatie voor het Havenbelevingscentrum op de AWN-site, bespreekbaar is, bij voorkeur de zones in het rood (inclusief waardevol pand) en lichtgroen als bijlage (AWN 2);
  • Jeugdwerking.

Om de zorg voor het Maritieme erfgoed in bezit van de stad, voor de toekomst te waarborgen is het noodzakelijk een keuze te maken voor een duidelijk collectieprofiel.
Dit collectieprofiel is vervolgens de leidraad binnen de zorg voor het maritieme erfgoed welke vaartuigen behouden worden en met voorrang gerestaureerd. Voor de schepen binnen het voorgestelde collectieprofiel is plaats voorzien binnen het voorgestelde scenario.

In functie van toegankelijkheid publieksfuncties Havenbelevingscentrum en veiligheid site blijft heraanleg van de buitenruimte op basis van een geïntegreerd plan voor gans de site noodzakelijk. Dat plan kan gefaseerd gerealiseerd worden.

Het hier voorgestelde alternatieve scenario gaat er vanuit dat AWN 1 wordt gebruikt door de stad in functie van maritiem erfgoed(beleving) en AWN 2 gedeeltelijk ter beschikking wordt gesteld als locatie voor het Havenbelevingscentrum en verder door de stad wordt ingezet voor maritiem erfgoed (beleving).

Dit besluit formuleert de nodige opdrachten om de haalbaarheid van dit scenario uit te werken.

Aanleiding en context

Overdracht Eilandje: protocol Stad-Havenbedrijf
 
In de zitting van 16 februari 2009 (jaarnummer 197) werd het samenwerkingsprotocol tussen de stad en het Havenbedrijf Antwerpen goedgekeurd door de gemeenteraad. Dit protocol kwam tot stand in het kader van de uitvoering van fase 1 van het Eilandje (het zuidelijk deel bestaande uit de Oude Dokken, Montevideo- en Cadixwijk) die als beleidsdoelstelling was opgenomen in het bestuursakkoord 2007-2012.
 
In dit protocol werden nieuwe afspraken gemaakt tussen de stad Antwerpen en het Havenbedrijf over de gebiedsafbakening van het Eilandje, over de herbestemming en ontwikkeling van het gebied, over de aansturing van de ontwikkeling, over de wijze en de timing van de overdracht van het gebied, over het concessiebeleid op het gebied, over de baten en lasten die met de overdracht en de herontwikkeling gepaard gaan en tenslotte over de overdracht en het beheer van de dokken en de bijbehorende infrastructuur.
 
Een aantal zones werden echter uitgesloten uit het protocol, waaronder het Droogdokkeneiland, waarin de Droogdokkensite is gelegen, ook omschreven als het complex Algemene Werkhuizen Noord (AWN) op de Droogdokkenweg. Hiervoor werden aparte afspraken tussen de stad en het Havenbedrijf gemaakt. Respectievelijk op 27 november 2017 (jaarnummer 739) en 29 januari 2018 (jaarnummer 78) keurde de gemeenteraad goed om een gedeelte van de Droogdokkensite, met name tot en met dok 10, verder over te dragen aan de stad. Deze eigendomsoverdracht werd notarieel gerealiseerd in juni 2018. De resterende overdrachten op het Droogdokkeneiland (noordelijk bouwkader en zone van Droogdokkenpark fase 2) worden vervolledigd na realisatie van de aangepast Royerssluis.
 
De droogdokkensite
 
In 2011 maakte het ontwerpbureau Van Belle & Medina + Vogt, een globale visie op voor het Droogdokkeneiland. Er werd een combinatie voorzien van een parkgedeelte aan de westzijde, het Droogdokkenpark, en een erfgoedsite met een maritiem museum ter hoogte van de droogdokkensite, het complex Algemene Werkhuizen Noord op de Droogdokkenweg.
 
Op basis van deze visie werd een Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) voor het droogdokkeneiland opgemaakt, dat in september 2013 werd goedgekeurd. Het RUP voorziet gemengde functies op de site (groen en stedelijke functies) en er zijn drie bouwkaders afgebakend met stedelijke functies, waarvan één op de AWN-site ter hoogte van de huidige gebouwen, en één ten noorden van de site ter hoogte van de Suez- en Panamaloods.
 
In 2014 werd een haalbaarheidsstudie opgestart voor een maritiem museum op de Droogdokkensite. De studie werd uitgevoerd in opdracht van AG VESPA door Compagnie O architecten en onderzocht beide bouwkaders op de site. Ze toetste de beschikbare oppervlakte af aan het programma, maakte een inventaris van ontwikkelingsmogelijkheden en –beperkingen, onderzocht de faseerbaarheid en schetste een ruwe raming.
 
Op 27 maart 2015 nam het college kennis van de resultaten van de haalbaarheidsstudie en besliste de AWN-site als voorkeurslocatie te weerhouden (jaarnummer 2473).
 
Op 3 april 2015 besliste het college om het project Maritiem Park in te dienen voor de negende oproep Stadsvernieuwing van de Vlaamse overheid en conceptsubsidie aan te vragen (jaarnummer 2740).
 
Op 8 juli 2016 keurde het college het museumconcept voor het Maritiem Museum op de Droogdokkensite goed (jaarnummer 5813).
 
Het Coördinatieoverleg Droogdokken, waarvan de oprichting door het college werd goedgekeurd op 10 juni 2016 (jaarnummer 5094), werkte op basis van het programmatorisch masterplan van de conceptsubsidie een aangepast scenario voor de toekomstige invulling van de Droogdokkensite uit. Het programmatorisch masterplan werd daarvoor als inspiratiebron gebruikt, maar niet op alle punten gevolgd.
 
Op 12 mei 2017 keurde het college het programma voor de Droogdokkensite goed (jaarnummer 4301). Daarin werd een visie uitgewerkt voor de globale invulling van de site, met als vertrekpunt een op te richten Maritiem Museum in de bestaande gebouwen, en het aanbod aan de provincie een Havenbelevingscentrum onder te brengen op de groene vinger. Er werd ook een visie opgenomen omtrent het hergebruik van de historische droogdokken. In afwachting van de toekomstige ontwikkeling werd beslist de site en gebouwen na overdracht meteen in gebruik te nemen, waarbij de mogelijkheid gecreëerd werd om in beperkte mate ter plekke een publieksgerichte werking op te starten in regie van het MAS. Er werd per collegiale brief aan het provinciebestuur Antwerpen voorgesteld verder samen te werken voor de realisatie van het Havenbelevingscentrum op de Droogdokkensite. Op basis van door het college op 30 maart 2018 goedgekeurde randvoorwaarden voor de samenwerking (jaarnummer 2835) sloot AGVESPA een samenwerkingsovereenkomst af met de provincie Antwerpen.
 
Het bestuursakkoord van de stad Antwerpen werd op 28 januari 2019 goedgekeurd door de gemeenteraad (jaarnummer 42). Op basis van resolutie 478 (Als stad koesteren we ons maritiem erfgoed. We onderzoeken of het MAS een satellietwerking rond maritiem erfgoed kan opzetten op de Droogdokkensite, met inbreng van andere overheden, private partners en de havengemeenschap. Daarbij bekijken we synergieën met het nieuwe Havenbelevingscentrum) werd beslist om op korte termijn een alternatieve invulling voor de Droogdokkensite uit te werken. Deze zal verder becijferd worden voor de opmaak van het nieuwe meerjarenplan. Omwille van het huidige gebruik en de noodzakelijke verdere afstemming met de provincie Antwerpen omtrent het Havenbelevingscentrum, wordt de aangepaste visie nu reeds ter goedkeuring voorgelegd aan het college.

De provincie heeft bekendgemaakt dat ze het Havenbelevingscentrum bij voorkeur wil onderbrengen in AWN 2 (zones in rood, inclusief waardevol pand, en lichtgroen als bijlage).

Algemene financiƫle opmerkingen

De kostprijs van het programma is verder te begroten in functie van de opmaak Meerjarenplan 2020-2025, en verdere uitwerking is afhankelijk van de goedkeuring.

Beleidsdoelstellingen

5 - Bruisende stad
1SBR03 - Bewoners en bezoekers beleven cultureel erfgoed in Antwerpen als een gedeelde grondstof en waarderen het verleden als een bron van kennis, inspiratie en genot
1SBR0306 - De Droogdokkensite evolueert tot een plek voor maritieme erfgoedbeleving met een Maritiem Museum

Besluit

Het college van burgemeester en schepenen beslist:

Artikel 1

Het college keurt goed dat het alternatieve scenario van een Maritieme site in de bestaande AWN-gebouwen met de functies maritiem depot, werkplaats erfgoed, kantoorfunctie, jeugd en Havenbelevingscentrum, onderzocht wordt, met name de piste om het Havenbelevingscentrum onder te brengen in AWN 2.

Artikel 2

Het college keurt het voorgestelde collectieprofiel goed.

Artikel 3

Dit besluit heeft in principe geen financiƫle gevolgen.

Artikel 4

Het college geeft opdracht aan:

dienst taak
AG VESPA
  • om de regiefunctie van de verschillende infrastructuurprojecten op de Droogdokkensite op te nemen in samenwerking met de opdrachtgevers en betrokken bedrijfseenheden;
  • om op basis van de beoogde functies het optimale ruimtegebruik van zowel site als gebouwen uit te werken;
  • om gesprekken te voeren met de provincie Antwerpen in functie van het onderzoeken of en hoe het Havenbelevingscentrum. kan worden ondergebracht in AWN 2;
  • om de mogelijkheden en kostprijs van de verhuis van kantoren en het toekomstig vlekkenplan van de hele site uit te werken (eigen collectie/atelier, erfgoedpartners, Stormkop);
  • om de huidige samenwerkingsovereenkomst tussen AG Vespa en de provincie te heronderhandelen;
  • om de mogelijke juridische afspraken tussen stad en provincie in beeld te brengen;
  • om de noodzakelijke aanleg van de buitenruimte van de site te berekenen en samen met SW het toekomstige onderhoud te bekijken.
CS
  • om de inhoudelijke invulling van de maritieme site uit te werken;
  • om de voorwaarden voor het gebruik door derden van zowel faciliteiten als watervlakken uit te werken, in samenwerking met de stadshavendienst;
  • om de verscheidene programmaonderdelen verder in detail te begroten;
  • om de impact van de aanwezige collectie te onderzoeken bij de ontwikkeling van de alternatieve scenario's comform het bijgevoegde voorgestelde collectieprofiel.
AG VESPA en CS
  • om, nadat beleidsmatig beslist is om Stormkop te huisvesten op de Droogdokkensite, gesprekken te voeren met Stormkop over de invulling van de verdere werkzaamheden.
  • om de renovatie van het Pomphuis, alsook een mogelijke invulling ervan, te onderzoeken.

Bijlagen