2020_CBS_02092 - Omgevingsvergunning. Advies hogere overheid. Voorwaardelijk gunstig advies - OMV_2019049910. Ekeren, zone rond spoorlijn 27A vanaf brug Kloosterstraat (KW06) tot en met het vormingsstation Antwerpen Noord (Laarse Beek - A12). District Ekeren - Goedkeuring

Er werd bij de Vlaamse Regering of de gewestelijke omgevingsambtenaar een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend. De aanvraag wordt behandeld volgens de gewone procedure van het Omgevingsvergunningendecreet.

De Vlaamse Regering of de gewestelijke omgevingsambtenaar verzoekt het college of de gemeentelijke omgevingsambtenaar om:

- een openbaar onderzoek te houden;

- advies uit te brengen;

- het dossier aan de gemeenteraad voor te leggen voor beslissing over de zaak van de wegen.

Omschrijving stedenbouwkundige handelingen

Huidige toestand

- de huidige dubbelsporige goederenlijn (A27), vertrekkende vanuit de Antwerpse haven, loopt via een lange bocht doorheen Ekeren;

- deze spoorlijn ligt op een verhoogde berm;

- inkomende en uitgaande treinen kruisen elkaar via wissels;

- onverharde dienstwegen langsheen de spoorweg;

- thv. Prinshoeveweg is er een geïsoleerd landbouwlandschap; 

- oude stalen brug thv. de kruising van L27A met L12;

- smalle onderdoorgang van Prinshoeveweg met de L27A.

Gewenste toestand

-   een verhoogde capaciteit van de huidige goederenspoorlijn met een nieuwe, ongelijkgrondse, vertakking “Schijn” en vernieuwde spoorbruggen;

-  aangelegd natuurpark “Oude Landen”;

- vervolledigen van het fietsnetwerk;

- aanleg van een speelbos;

- tussen de bebouwing en de spoorlijn voorzien van geluidschermen.

Inhoud van de aanvraag

-       aanleggen van bijkomende spoorlijnen, zodat de huidige spoorlijn verhoogt in capaciteit;
-       aanleggen van het natuurpark “Oude Landen”, met nieuwe waterlopen, afwateringsgreppels, vlonderpaden en aanplantingen;
-       bestaande gelijkgrondse vertakking “Schijn” omvormen tot een ongelijkgrondse vertakking Oude Landen;
-       afbreken bestaande spoorbruggen en plaatsen nieuwe bruggen over Statiestraat en Kloosterstraat (viaduct Leugenberg) en verbreden van bestaande spoorbrug Prinshoeveweg;
-       plaatsen van geluidsschermen, aanleggen van nieuwe fietspaden die aansluiten op de fiets-o-strade en het plaatsen van spoortrappen;
-       aanplanten van groenschermen en speelbos;
-       heraanleg van de onderdoorsteek Prinshoeveweg;
-       aanleg van vrijliggend fietspad en parkrand in de Prinshoeveweg.

Omschrijving ingedeelde inrichtingen of activiteiten

Inhoud van de aanvraag
De aanvraag betreft het Vlaamse project “ontsluiting Oude Landen”. Hierbij wordt een vertakkingscomplex op taluds aangelegd in het toekomstige “parkgebied Oude Landen” ter vervanging van het bestaande gelijkgrondse vertakkingscomplex “Schijn” aan de ingang van het vormingsstation aldaar.

Aangevraagde rubrieken

Adviezen

Externe adviezen 

Interne adviezen

Toetsing regelgeving en beleidsrichtlijnen

Plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen en verkavelingen

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening grootstedelijk gebied Antwerpen, goedgekeurd op 19 juni 2009.

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Afbakening zeehavengebied Antwerpen, goedgekeurd op 30 april 2013.

Het eigendom is gelegen binnen de omschrijving van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan GRUP Spoorweginfrastructuur en natuurpark Oude Landen, goedgekeurd op 27 mei 2011.

(Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP) kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘goedgekeurde BPA’s en RUP’s'.)

De aanvraag ligt niet in een verkaveling.

De aanvraag is in overeenstemming met de bepalingen van het gewestplan.

Gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen

-       Bouwcode: de gemeentelijke stedenbouwkundige verordening (verder genoemd bouwcode), definitief vastgesteld door de gemeenteraad in zitting van 28 april 2014 en goedgekeurd bij besluit van de deputatie van de provincie Antwerpen van 9 oktober 2014.
(De bouwcode kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘regelgeving bouwen in Antwerpen’)
De aanvraag is in overeenstemming met de bepalingen van de bouwcode.

Sectorale regelgeving

-       Vlaamse Wooncode: het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode.
(De kwaliteitsnormen voor woningen, die in uitvoering van de Vlaamse Wooncode zijn opgemaakt, kan u raadplegen via www.wonenvlaanderen.be, zoek op ‘kwaliteitsbesluit’)
De aanvraag valt niet onder het toepassingsgebied van de Vlaamse Wooncode.

-       Rooilijndecreet: het decreet van 8 mei 2009 houdende vaststelling en realisatie van de rooilijnen
(Het Rooilijndecreet kan u raadplegen via www.ruimtelijkeordening.be, ga naar WETGEVING > OVERIGE REGELGEVING)
Het Rooilijndecreet is niet van toepassing op de aanvraag.

Beleidsrichtlijnen in het kader van goede ruimtelijke ordening (overeenkomstig artikel 4.3.1, §2, 2° van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening)

-        BGO Wonen: de beleidsmatig gewenste ontwikkeling woninggrootte, woningmix en beschermen van eengezinswoningen (verder genoemd BGO Wonen), goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 24 juni 2019.
(De BGO Wonen kan u raadplegen via www.antwerpen.be, zoek op ‘regelgeving bouwen in Antwerpen’)
De BGO Wonen is niet van toepassing op de aanvraag.

Omgevingstoets

Toetsing van de verenigbaarheid van het aangevraagde met de omgeving en de goede ruimtelijke ordening

Beoordeling afwijkingen van de voorschriften

Dit geheel is gelegen deels binnen een zone voor dagrecreatie, deels binnen het GRUP “Spoorweginfrastructuur en Natuurpark Oude Landen”. Er werden in de aanvraag geen afwijkingen geconstateerd aangaande de geldende voorschriften, noch wat betreft de Antwerpse bouwcode en de richtlijnen van het gewestplan als betreffende de specifieke bepalingen van het van kracht zijnde GRUP.

Functionele inpasbaarheid

De aanvraag beoogt de omvorming van de tweede spoorwegontsluiting naar de haven van Antwerpen door aanpassingen ter hoogte van de bocht “Oude Landen” in het district Ekeren, waarbij voornamelijk een verdubbeling van de spoorwegbundel wordt voorzien, een aanpassing van de gelijkvloerse spoorwegkruising naar een ongelijkgrondse vertakking en de aanleg van het aanpalende natuurpark “Oude Landen”.

Betreffend voorstel is voor elk van vermelde onderdelen geheel in overeenstemming met de specifieke bestemmingsbepalingen van de zonering van het gewestplan, namelijk dagrecreatie, en die van het van kracht zijnde GRUP, dat spoorweg- en parkinfrastructuur voorschrijft.

Er wordt geconcludeerd dat er sprake is van een correcte functionele inpasbaarheid. 

Mobiliteitsimpact (onder andere toetsing parkeerbehoefte)
Er werd advies ingewonnen bij de bevoegde dienst mobiliteit en zij brachten een voorwaardelijk gunstig advies uit. Dit klinkt als volgt:
De dienst mobiliteit geeft advies met volgende voorwaarden:
- de zebra op het kruispunt Prinshoeveweg/Oude Landen ingetekend ter hoogte van de fietsoversteek dient verwijderd te worden gezien dit een foutieve verkeersinrichting is. Een zebrapad is geen fietsoversteek.
- er dient bij het vrijliggend fietspad parallel met de Prinshoeveweg rekening gehouden te worden met eventuele toekomstige opportuniteiten voor lokale aansluitingen op de Poorthoflaan en Leerhoeklaan.

Schaal - ruimtegebruik – bouwdichtheid
De aanvraag voorziet op het gehele terrein geen op te trekken gebouwen of infrastructuur waardoor het advies inzake schaal en ruimtegebruik gunstig is.

Visueel-vormelijke elementen
De enige visueel-vormelijke elementen in het project betreffen de materialisatie voor de verschillende aan te leggen ondergronden en de civieltechnische infrastructuren zoals bruggen/tunnels/geluidschermen/vlonderpad/keermuren enzovoort. In het eerste geval is er sprake van elementen die voldoen aan de algemeen gehanteerde richtlijnen voor de aanleg van gelijkaardige buitenvoorzieningen, een combinatie van hout, beton en staal voor de structurele elementen zoals trappen, vlonderbruggen, zitbanken en perrons, steenslag, kiezel en asfalt voor de verscheidene verharde fiets-, wandel- en onderhoudspaden. Algemeen gezien zijn de gebruikte elementen in overeenstemming met een goede ruimtelijke inpassing en aanvaardbaar vanuit visueel oogpunt. Het advies voor dit deelaspect van de aanvraag is gunstig. 

Hinderaspecten – gezondheid – gebruiksgenot – veiligheid in het algemeen
Zoals voorgeschreven, kijkt het MER inzake geluidsoverlast enkel naar het verschil tussen voor en na het project. Hier wordt duidelijk aangetoond dat hier een positieve impact, geluidsreductie, gerealiseerd wordt door het project.

Door overleg tussen de stad Antwerpen, de initiatiefnemer en het district Ekeren is besloten dat er, niet tegenstaande de conforme geluidsbelasting van het spoorproject, er toch bijkomende geluidschermen moeten geplaatst worden in de nabijheid van de woonwijken. Op datum van 10 mei 2019 besliste het college om een reeks flankerende maatregelen goed te keuren betreffende dit project. (Jaarnummer 2019_CBS_03990). Deze flankerende maatregel geeft een bijkomende geluidsreductie, bovenop de wettelijke verplichtingen vanuit het MER. Het MER heeft deze ook berekend en inzichtelijk gemaakt wat de winsten zijn.

Echter lijkt het aangewezen een verdere optimalisering van de geluidschermen door te voeren bij de aanlegwerken. Zo was er gevraagd geluidschermen te voorzien langsheen de huizenkant. Er wordt opgemerkt dat aan de oostzijde niet alle sporen een geluidscherm gekregen hebben, het bovenste spoor dient ook een scherm te krijgen om zo te voldoen aan het concept van de flankerende maatregelen. Het is aangewezen om het geluidscherm aan de Prinshoeveweg, langs de westzijde, minstens over een 200 m door te trekken.

Er kan verder ook worden opgemerkt dat een geluidsreductie bekomen kan worden, bovenop de noodzakelijke ingrepen van het MER, in de spoorbocht zelf, tussen Prinshoeveweg en Bist. Hier zijn reeds 2 schermen voorzien aan beide zijden van de 4 sporen, echter zou een laag tussenscherm tussen de 2 x 2 sporen het uitdragen van geluid overheen de buitenste schermen sterk kunnen verminderen. Dit zal vooral effect hebben voor de iets verder gelegen woningen in de woonwijken van Ekeren. Algemeen geven we ook mee dat de transparante geluidschermen op de verschillende bruggen naadloos moeten aansluiten op de geluidschermen op de verhoogde spoorbeddingen. Dit om geluidslekken te voorkomen. Deze vaststellingen zullen als voorwaarden worden meegenomen in het advies.

Voor het advies over het deelaspect geluid geldt dan ook “gunstig met aanbevelingen”:

1. bijkomende geluidsafscherming langs de hoger gelegen L27G in het segment ten zuiden van de kruising van de spoorlijnen in de spoorbundel Oude Landen;
2. maatregelen om de geluidsverhoging teniet te doen die aan de westzijde ontstaat door reflectie van het oostelijke scherm (meer absorberend maken verkeerszijde oostelijk geluidsscherm tussen Prinshoeveweg en Hertogenlaan; of verlengen westelijke scherm tot voorbij de brug over de Prinshoeveweg over een afstand van minstens 200 m);
3. overwegen van optimalisering van de bestaande geluidsschermen;
4. een naadloze connectie te voorzien tussen de vaste geluidschermen op de spoorbedding, met de transparante geluidschermen op alle spoorbruggen die voorzien worden in het project.

De aanvraag werd onderworpen aan 2 openbare onderzoeken.

Wegens laattijdig verschijnen van de bekendmaking van het eerste openbaar onderzoek in de krant werd een tweede openbaar onderzoek opgestart.

Ingediende bezwaarschriften en petitielijsten

Bespreking van de bezwaren

Er werden 30 bezwaren ingediend. Een gedeelte hiervan is stedenbouwkundig van aard, zoals onvoldoende aansluitingen op de fiets-o-strade, hinder door de keuze van de ligging van de werfwegen, aanleg van een park in plaats van een bos, te lage vegetatie aanplantingen op de bermen enzovoort. Dit gaat eerder om technische bezwaren. De beoordeling hiervan kan worden overgelaten aan de vergunningverlenende overheid.

Verder werd er één bezwaar ingediend dat de meerwaarde van het project in vraag stelt. Dit bezwaar is gestoeld op volgende redeneringen:

• het project is een politieke keuze;
• het project is een makkelijke keuze;
• dit project maakt onderdeel uit van een groter geheel en mag niet los gezien worden van dit grotere geheel;
• door het uitvoeren van dit project worden belangrijke alternatieven onmogelijk gemaakt;
• door dit project uit te voeren worden de schaarse financiële middelen opgemaakt ten koste van kleinere projecten die een belangrijke bijdrage kunnen leveren om het goederenspoorvervoer te optimaliseren.

De milieutechnische aspecten van de ingediende bezwaren omvatten vooral de geluidshinder, het vervoer van gevaarlijke producten doorheen een woonzone en de uitstoot ten gevolge van diesel. In het project-MER wordt gesteld dat ondanks het groeiend aandeel in spoortrafiek er toch een verminderde geluidsbelasting zal ontstaan ten gevolge van de geplande situatie ten opzichte van de referentiesituatie aangezien de verminderde emissie van het rollend materieel een groter (positief) effect heeft dan de vermeerderde emissie door toename in aantal treinpassages.

Voor het vervoer van gevaarlijke producten per spoor wordt verwezen naar het KB (Koninklijk Besluit) van 28 juni 2009 betreffende het vervoer van gevaarlijke stoffen via de weg of per spoor. Dit KB zorgt voor de omzetting van de richtlijn 2008/68/CE van de Europese Raad van 24 september 2008 betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen over land in Belgisch Recht.

In het project-MER wordt bij de discipline “Mens – ruimte, hinder en gezondheid” het effect van de uitstoot ten gevolge van het gebruik van diesel besproken. Er wordt gesteld dat “Door de toename van het treinverkeer, inclusief dieseltreinen, wordt echter ook een beperkt negatieve impact op de luchtkwaliteit (NO₂) verwacht. Als flankerende maatregel wordt voorgesteld om in te zetten op de elektrificatie van de (goederen)treinen.” Dit is een positieve impact in de ruimere omgeving gezien er minder vrachtwagens zullen zijn.

Informatievergadering
Een informatievergadering werd gehouden op 14 februari 2020 in Den Bell, Francis Wellesplein 1 te 2020 Antwerpen. Het verslag zal worden opgeladen via het omgevingsloket.

Wegenwerken

Artikel 31 van het Omgevingsvergunningendecreet stelt dat indien de vergunningsaanvraag de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van een gemeenteweg omvat, de gemeenteraad een beslissing over de zaak van de wegen neemt, alvorens de bevoegde overheid een beslissing neemt over de vergunningsaanvraag.

De gemeenteraad zal op 30 maart 2020 een beslissing nemen over de zaak van de wegen. Deze beslissing zal worden overgemaakt aan de vergunningverlenende overheid.