2020_CBS_09831 - Business en Innovatie - The Beacon vzw - Jaarrapportering 2019/2020 - Kennisneming

Innovatiehub The Beacon bestaat nu twee jaar en heeft exact één jaar geleden zijn eigen juridische structuur gekregen, The Beacon vzw. Dit collegebesluit kadert in de jaarlijkse rapportering over de werking en de realisaties van The Beacon. Met The Beacon wil Antwerpen zich positioneren als een trekpleister voor innovatieve startups en scale-ups die werkten rond digitale innovatie (meer specifiek Internet of Things en Artificiële Intelligentie). Recent werden cijfers bekendgemaakt die aantonen dat het aantal startups in Antwerpen sinds 2018 is toegenomen, van 400 naar 500 bedrijven, en dat het opgehaalde kapitaal is gestegen tot 200,00 miljoen EUR, een stijging van 50%. The Beacon heeft zeker mee een rol gespeeld om de stad Antwerpen op de kaart te zetten als een aantrekkelijke locatie voor digitale bedrijven. 

Sinds deze opening twee jaar geleden in september 2018 heeft The Beacon als organisatie een hele transformatie ondergaan. Deze kwam in een stroomversnelling eind vorig jaar met de oprichting van The Beacon vzw op 5 december 2019. De oprichting ging gepaard met een aantal belangrijke wijzigingen op vlak van governance, team, operaties en financiën die we in dit jaarrapport van The Beacon verder in detail behandelen. 

1. Governance: 

The Beacon heeft nieuwe performante overlegstructuren opgezet. De vzw wordt aangestuurd door een bestuursorgaan dat bestaat uit vertegenwoordigers van de zes  stichtende leden, zijnde Agoria, Havenbedrijf Antwerpen, imec, Lantis, de stad Antwerpen en Universiteit Antwerpen, aangevuld met drie  onafhankelijke bestuurders, zijnde Wim Dewaele, Anneleen Vander Elstraeten en Koen Matthijs. Het bestuursorgaan staat in voor het uitzetten van de strategische lijnen van de vzw. De community en residenten van The Beacon worden betrokken bij de dagelijkse werking van de innovatiehub door middel van een klankbordgroep. Daarnaast is er voor elk van de focussectoren, zijnde smart city, smart port en logistics, smart industry, smart mobility en smart building een adviesorgaan opgericht, bestaande uit de belangrijkste stakeholders voor dit domein uit de community, aangevuld met beleidsmensen, kennis- en onderzoeksinstellingen. Dit adviesorgaan definieert de lijnen voor de uitwerking van een programma voor elke focussector.  

Ook de interne bedrijfsprocessen zijn verder geoptimaliseerd. Er zijn contracten afgesloten met dienstverleners (juridisch, boekhouding, sociaal secretariaat, vastgoedbeheerder) om de vzw hierin bij te staan. Leverancierscontracten (koffie, poets, …) werden opnieuw onderhandeld door de vzw en er werd een ruling gesloten over het btw statuut van de vzw die nu als een dienstencentrum kan beschouwd worden. 

2. Team: 

Voordien was het management van The Beacon uitbesteed aan Co.Station. Deze overeenkomst werd stopgezet per eind december 2019. Het team van The Beacon dat instaat voor de dagelijkse werking van de vzw staat nu op payroll van de vzw en bestaat momenteel uit vijf personen, zijnde Michaël Geelhand de Merxem als zakelijk directeur, Ronald Hermans als innovatiedirecteur (uitfasering tegen eind december 2020), Katia Krivoruchko als community manager, Eliane Duval als administratief medewerker en Abdenbi Mastour als facility medewerker. Daarnaast ontvangt uitvoerend voorzitter van het bestuursorgaan Wim Dewaele ook een vergoeding.  

3. Operaties: 

Naar aanleiding van de oprichting van de vzw werden ook de visie, de missie en de kerntaken van The Beacon scherp gesteld: 

• Visie: The Beacon wil een dynamische community zijn van innovatieve bedrijven en kennisinstellingen die samenwerken aan digitale oplossingen voor de grote uitdagingen van stad, haven en industrie;
• Missie: Het team van The Beacon stimuleert de samenwerking binnen de community, om zo tot collaboratieve innovatie te komen;
• Kerntaken: Het team van The Beacon wil de drempel voor samenwerking verlagen, door haar leden actief met elkaar te verbinden, en de basis verbreden door nieuwe, relevante en dynamische bedrijven aan te trekken. 

Deze kerntaken vertalen zich concreet in drie pijlers die de structurele werking van The Beacon vzw uitmaken: Work, Connect en Act. Het activiteitenverslag wordt opgesplitst volgens deze drie pijlers.   

WORK – Het vastgoedluik van de innovatiehub, namelijk het verhuren van kantoorruimtes, flexwerkplekken en vergader- en evenementruimte. 

In februari 2020 sloot The Beacon vzw een nieuw huurcontract af met de gebouweigenaar Immogra NV voor een periode van negen jaar. Het oorspronkelijke huurcontract van vijf jaar tussen de eigenaar en AG VESPA werd stopgezet. Alle huurovereenkomsten met de residenten van The Beacon zijn overgedragen van AG VESPA naar The Beacon vzw. 

Dit engagement van de vzw op langere termijn, bood de gebouweigenaar de mogelijkheid om extra investeringen in het gebouw te doen. Zo werden in de loop van 2020 de liften, de inkomhal en de HVAC vernieuwd. The Beacon vzw heeft zelf ook een aantal ruimtes opnieuw ingericht beter afgestemd op de noden van de communitywerking (vijfde en achtste verdieping). Daarnaast is langetermijnhuurder start it @KBC verhuisd van de derde naar de vierde verdieping en heeft The Beacon de vrijgekomen ruimte op de derde verdieping ingenomen met een aantal nieuwe kantoren en vergaderzalen. De stad Antwerpen maakte een investeringstoelage van 79.332,59 EUR vrij om deze aanpassingen en bijkomende verdieping mede te financieren. The Beacon huurt momenteel 9.351 m², goed voor 34 kantoren. De residenten zijn vier corporates, zes scale-ups, zeven start-ups, 16 bedrijven in de open office en vier langetermijnhuurders, namelijk Universiteit Antwerpen, imec, start it @KBC en codeerschool BeCode. The Beacon heeft momenteel een bezettingsgraad van 90 %. De doelstelling voor volgend jaar is om deze bezettingsgraad opnieuw te behalen, met ook de bijkomende kantoren op de derde verdieping. 

Andere spelers die ook in het gebouw huisvesten zijn mobiliteitsbedrijf Lantis, de Makerspace van Anthony Liekens en zodra de nodige vergunningen verkregen zijn, ook de Skybar (geplande opening voorjaar 2021). Elk van deze spelers dragen bij tot de levendige community van de innovatiehub. 

CONNECT – De communitywerking, matchmakingactiviteiten en evenementen georganiseerd door The Beacon vzw.

The Beacon is meer dan een gewone netwerkorganisatie, het is een community die intussen 79 leden telt. Op allerlei manieren brengen we de community met elkaar in contact en wordt samenwerking gestimuleerd: maandelijkse virtuele introductiesessies voor nieuwe leden, speeddate sessies en innovation briefings, waar de stichtende partners, zoals de stad Antwerpen, hun innovatie-activiteiten en samenwerking met de bedrijfswereld toelichten aan de community. En uiteraard is er een uitgebreide eventwerking. In 2019 werden er 106 evenementen georganiseerd die in totaal 3.700 deelnemers trokken en waren er negen officiële bezoeken. In 2020 heeft COVID-19 een serieuze impact gehad op de activiteiten van The Beacon. Alle fysieke events werden gecanceld, maar al snel is overgeschakeld op een dynamische online communitywerking (o.a. nieuwsbrief, sociale media, speeddate,…) en virtuele events.  Er waren 14 webinars met meer dan 400 deelnemers rond topics zoals financiering, juridische aspecten van COVID-19.

Ondanks deze moeilijke omstandigheden is er een mooie nieuwe instroom van leden geweest: 25 nieuwe leden (o.a. Microsoft, Cegeka, Deloitte Legal, Skyebase,…) en zeven nieuwe residenten. 

ACT – Focusteams, activiteiten, collaboratieve innovatieprojecten

Zoals bij de governance structuur al aangehaald, is er voor elk van de focusdomeinen van The Beacon vzw een focusgroep opgericht, die mee de lijnen uitzet voor het programma van het komende jaar: smart port & logistics, smart industry, smart city, smart building, smart mobility. Deze focusgroepen zijn in de zomer 2020 opgestart en hebben hun eerste voorstellen geformuleerd. In deze focusgroepen zit ook steeds een afvaardiging vanuit de stad Antwerpen zodat de technologische know-how van The Beacon community een inspiratie kan zijn voor innovatie in de stad en kan ingezet worden in functie van de stedelijke doelstellingen en projecten. Een eerste concreet project dat de focusgroep smart cities opneemt in opdracht van de stad Antwerpen is een innovatietraject ter voorbereiding van  de implementatie van slimme straatverlichting en wachthuisjes. De focusgroep smart port & logistics publiceerde een whitepaper over het physical internet en heeft een webinar ingepland over het heruitvinden van de toeleveringsketen voor de chemische sector. Ook de smart mobility focusgroep heeft een infosessie gepland over de impact van Covid-19 op mobiliteit.

Binnen de focusgroep smart building is er een concreet eerste project uitgerold in het kader van Covid-19, namelijk New Work. Een twintigtal bedrijven die oplossingen hebben om de werkplek gezond, veilig en productief te maken in coronatijden, kunnen hun technologie twee maanden lang proefdraaien in de kantoren van The Beacon. Het project wordt gedragen door acht partners: zes vastgoedspelers, preventiedienst Mensura en woonzorgcentrumgroep Amate. Onder de voorgestelde technologieën zitten een aantal producten die waken over sociale afstand, maar ook slimme camera's die de drukte in alle kantoorruimtes meten of een bedrijf dat met elleboogklinken volledig aanraakloos sanitair aanbiedt.

Dit is tevens ook het eerste gezamenlijke project van The Beacon en de voormalige partners van Antwerp Headquarters, de vzw die bij zijn liquidatie eind 2019 het resterende netto-actief  (134.000,00 EUR) heeft overgedragen aan The Beacon vzw voor de uitbouw van een smart building consortium en om innovatieve technologische projecten rond smart building in de vastgoedsector op de rails te zetten. Overige projecten in voorbereiding  zijn een traject innovatieve technologie & retrofit.

The Beacon bouwt intussen ook aan een portfolio van projecten met een langere tijdshorizon, zowel in Vlaanderen als in Europa. 

• EIT Digital, de Europese organisatie voor educatie, innovatie, ondernemerschap en scale-up acceleratie, vestigde zijn eerste Belgische satellietkantoor in Antwerpen, in The Beacon. Deze hub geeft toegang tot Europese innovatiemiddelen en een netwerk van meer dan 270 partners.
• The Beacon diende samen met een consortium van 14 partners, waaronder VIL, een dossier in voor een European Digital Innovation Hub (EDIH). Deze Europese middelen zullen aangewend worden om de digitalisatie van KMO’s en overheden te stimuleren door een uitgebreid programma van dienstverlening. 
• The Beacon werkt mee aan het recent goedgekeurde project COOCK Smart Port 2025 (Collectief O&O en Collectief Kennisverspreiding), dat de operationele efficiëntie binnen de context van de haven en zijn KMO’s wil verbeteren, door toepassing van intelligente technologieën.

 4. Financieel

Ondanks de uitdagende conjunctuur en de moeilijkheden door werkzaamheden in het gebouw, is The Beacon vzw in 2020 gegroeid, is de EBITDA op koers voor een positief resultaat en is de cash flow positief. Hieronder wordt het budget 2020 weergegeven, dat in juni herzien is met de meest recente input en actuals.

De financiële bijdrage van de stad Antwerpen over de voorbije jaren wordt hieronder weergegeven. De meeste van deze bijdrages waren éénmalig voor de opstart van het project. De recurrente bijdrages deze legislatuur zijn de jaarlijkse werkingstoelage en de ledenbijdrage. 

Om de omslag te kunnen maken naar een  organisatie die minimaal afhangt van subsidies, zal The Beacon in 2021 werk maken van ambitieuze commerciële activiteiten voor inkomstengeneratie (bv. werkplekken, events, audiovisuele studio, ondersteunende diensten …), een aanpassing van het personeelskader en verdere kostenbesparingen.

5. Ambities

The Beacon heeft voor elk van zijn activiteiten een duidelijke ambitie naar voor geschoven: 

Work: 

• succesvol afronden van alle aanpassingswerken in het gebouw;
• streven naar een bezettingsgraad van 90% van de kantoorruimtes, ook voor nieuwe derde verdieping;
• structureel huurdersoverleg om problemen snel aan te pakken;
• meer flexibel systeem voor de verhuur van kantoren promoten;
• een financieel gezonde innovatiehub zijn.

Connect: 

• samenwerking en matchmaking als USP en brandstof voor de groei van de community tot maximun 150 leden;
• versterken van de eventwerking om een levendige innovatiehub te zijn;
• blijvend inzetten op interactieve communitywerking via infosessies, webinars, pitchsessies, innovatiebriefings.

Act: 

• samenwerking met competentiecentra voor inhoudelijke expertise zoals bijvoorbeeld VIL op vlak van logistiek;
• uitwerking van concrete (innovatie)projecten met elk van de stichtende partners;
• uitwerking van initiatieven die gelanceerd worden vanuit  elk van de focusgroepen;
• valorisatie van de werking van EIT Digital voor de communityleden om deel te nemen in Europese innovatieconsortia.              

Daarnaast wil The Beacon voortbouwen op het geleverde werk en Antwerpen op de kaart zetten als Europese referentie (via internationale projecten zoals EDIH en EIT Digital) op vlak van Internet of Things en artificiële intelligentie.

Op 23 juni 2017 (jaarnummer 5698) keurde het college de intentieverklaring Capital of Things tussen de stad Antwerpen, Havenbedrijf Antwerpen, Universiteit Antwerpen en imec goed. Dit partnerschap heeft als doel de stad Antwerpen op de kaart te zetten als de grootste IoT-proeftuin van Europa, en een internationaal ecosysteem rond IoT te faciliteren met een anker in de stad Antwerpen. 

Een belangrijk onderdeel van dit partnerschap is “The Beacon”, een innovatiehub voor start-ups, scale-ups, corporates en onderzoekers rond IoT en Artificiële Intelligentie (hierna genoemd “AI”) gericht op het valoriseren van onderzoek en van nieuwe technologische doorbraken. Op 16 maart 2018 (jaarnummer 2484) keurde het college het concept IoT House en de samenwerkingsprincipes met AG VESPA goed en op 30 maart 2018 (jaarnummer 2991) keurde het college de bekendmaking van de locatie, de huurvoorwaarden tussen AG VESPA en de gebouwbeheerder en de naam van het IoT House goed, met name “The Beacon”.

Ter realisatie van The Beacon huurt AG VESPA in opdracht van de stad Antwerpen (een deel van) het Tolhuis, gelegen te Antwerpen, Sint-Pietersvliet 7. Hiervoor betaalt de stad Antwerpen een investerings- en exploitatietoelage aan AG VESPA (goedgekeurd door het college op 14 december 2018, jaarnummer 11137). 

Naast louter een fysieke locatie, is The Beacon ook de spil van een internationaal vraaggestuurd ecosysteem rond IoT en AI. Een brede community van dienstverleners en stakeholders wordt daarvoor aangetrokken. The Beacon richt zich op business development en productontwikkeling in de domeinen smart city, logistiek, mobiliteit en industrie. De doelstelling van het initiatief is bij te dragen tot de economische groei van de ganse regio in deze domeinen.

De initiële governance-structuur kon ertoe leiden dat The Beacon beschouwd werd als een feitelijke vereniging, met alle gevolgen vandien inzake hoofdelijke aansprakelijkheid van de betrokkenen. Gezien het groot aantal betrokken partners, de ambitieuze doelstelling van The Beacon en de risicospreiding over de partners, werd geopteerd om The Beacon een eigen rechtspersoonlijkheid te geven.

Op 5 juli 2019 (jaarnummer 5652) keurde het college de principes voor het oprichten van The Beacon vzw goed.

Op 21 oktober 2019 (jaarnummer 635) keurde de gemeenteraad de oprichting van The Beacon vzw goed. Bij deze oprichting werd afgesproken dat Ondernemen en Stadsmarketing/Business en Innovatie jaarlijks rapporteert aan het college over de werking van The Beacon vzw.

De gemeenteraad keurde op 17 december 2019 (jaarnummer 710) de opmaak van het meerjarenplan 2020-2025 goed.

De gemeenteraad keurde op 18 mei 2020 (jaarnummer 288) aanpassing 1 van het meerjarenplan 2020-2025 goed, waardoor de exploitatietoelage budgetperiode 2020 van 120.000,00 EUR en de investeringstoelage budgetperiode 2020 van 79.332,56 EUR aan The Beacon vzw nominatief werden vastgelegd.

Op 19 juni 2020 (jaarnummer 5405) keurt het college de uitbetaling van de jaarlijkse ledenbijdrage, de investerings- en werkingstoelage 2020 goed. 

Op 28 september 2020 (jaarnummer 561) keurt de gemeenteraad de nominatieve toekenning van de toelage ten bedrage van 100.000,00 EUR voor de uitvoering van het innovatietraject “slimme verlichting” en “slimme wachthuisjes” aan The Beacon vzw goed.