2020_CBS_04129 - Afbouw verkeerslichten - Start uitschakelprocedure K635 - Goedkeuring

Verkeerslichten Karel Oomsstraat / Doornelei / Korte Lozanastraat (K635)

Sinds eind oktober 2019 staan de verkeerslichten op dit kruispunt op oranjegeel knipperlicht wegens een ernstig technisch defect. Om de verkeerslichten terug operationeel te krijgen, moet de gehele installatie volledig worden vernieuwd, hetgeen gepaard zou gaan met een aanzienlijke kostprijs.

Het district Antwerpen voorziet echter tegen het einde van deze legislatuur een volledige heraanleg van de Karel Oomsstraat, inclusief voornoemd kruispunt.

Het kruispunt werd in de vorige legislatuur ook opgenomen in de lijst van stadskruispunten die in aanmerking kwamen om de haalbaarheid en wenselijkheid te onderzoeken met betrekking tot een mogelijke afbouw van de verkeerslichten. Gezien de urgentie (wegens het plots uitvallen van deze verkeerslichten) en het toenemend aantal klachten van burgers en weggebruikers over de ontstane verkeersonveilige situatie op het kruispunt, werd door de bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling mobiliteit een quick scan gemaakt van de huidige verkeerssituatie.

Conform de procedure werd het kruispunt in de quick scan getoetst aan de vooropgestelde criteria voor het afschakelen en verwijderen van verkeerslichten. Met betrekking tot het item ‘verkeersveiligheid’ zijn er een aantal knelpunten gedetecteerd die, zonder beveiliging door middel van verkeerslichten, aanleiding kunnen geven tot een verhoogde verkeersonveiligheid. Zonder infrastructurele aanpassingen aan de huidige kruispuntvorm en een afname van de huidige verkeersdruk en/of het hoge aantal potentiële conflictpunten, is het vanuit verkeersveiligheidsoogpunt dan ook sterk aangewezen om de verkeerslichten opnieuw operationeel te maken.

Gezien echter:

• de hoge kostprijs voor het opnieuw operationeel maken van de verkeerslichten;
• de ligging van het kruispunt in een zone 30-verblijfsgebied;
• de huidige verouderde inrichting van het kruispunt en zijn oncomfortabele fiets- en oversteekinfrastructuur;
• de beleidsvoornemens uit het bestuursakkoord om verkeerslichten waar mogelijk verder af te bouwen in zones 30 (§23), zones 30 verder volwaardig in te richten (§10), binnen zones 30 sluipverkeer, overdreven snelheid en gevaarlijke punten aan te pakken en ervoor te zorgen dat het doorgaand verkeer verwezen wordt naar wegen met een hogere hiërarchie (stedelijke ontsluitingswegen) (§10);

is er een opportuniteit om nu, in afwachting van de geplande herinrichting van het kruispunt op middellange termijn, versneld in te zetten op korte termijn maatregelen die de verkeerssituatie zonder een verkeerslichtenregeling zo veilig en comfortabel mogelijk maken voor alle weggebruikers. De focus dient daarbij te liggen op maatregelen die:

• de zichtbaarheid op het kruispuntvlak en de oversteekplaatsen verbeteren;
• het kruispunt compacter maken en de complexiteit van en het aantal toegestane verkeersbewegingen reduceren;
• de effectieve rijsnelheden bij het oprijden van het kruispunt doen dalen.

Concreet worden volgende maatregelen weerhouden:

1. het aanbrengen van verdrijvingsvlakken en plaatsen van plooibakens zodat het parkeren tot vlak vóór het kruispunt fysiek onmogelijk wordt gemaakt;
2. het compacter maken van het kruispunt en versmallen van te brede rijbanen door middel van wegmarkering en plooibakens;
3. het herleiden van de twee voorsorteerstroken ter hoogte van de zuidelijke tak van de Karel Oomsstraat naar één rijstrook;
4. het fysiek afdwingen van het linksafverbod vanaf de Korte Lozanastraat naar de Markgravelei door middel van wegmarkering en jerseys;
5. het plaatsen van een prefab rijbaankussens op alle toekomende kruispunttakken (met uitzondering van de bypass die reeds voorzien is van een verhoogde inrichting);
6. het faciliteren van dubbelrichtingsfietsverkeer op het stukje fietspad tussen de Markgravelei en de Karel Oomsstraat.

Bovenstaande maatregelen zullen conform de procedure als proefopstelling worden ingevoerd, gemonitord en na enkele maanden geëvalueerd. De gebruikelijke, stedelijke (media)kanalen zullen worden ingezet om zowel de bovenlokale doelgroepen (alle Antwerpenaren, weggebruikers, enzovoort) als lokale doelgroepen (passanten, bewoners in onmiddellijke omgeving, enzovoort) te informeren over de uitschakelproef.

De stapsgewijze uitschakeling van de verkeerslichten en de flankerende (infrastructurele) ingrepen werden besproken op het informeel districtscollege van het district Antwerpen op 23 maart 2020. Het district Antwerpen gaf een gunstig advies mits het afsluiten/verwijderen van de bypass, die zinloos is geworden bij een niet-lichtengeregeld kruispunt. De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling, afdeling mobiliteit merkt hierbij op dat de bypass nooit vervat zat in de lichtenregeling en dat hier dus niets gewijzigd is. Zowel uit de observaties ter plaatse, als uit de ongevallengegevens blijkt er geen veiligheidsissue te zijn ter hoogte van de bypass. Bovendien is het afsluiten van de bypass momenteel niet mogelijk gezien de bochtstralen op het kruispunt zelf, rechtsafslaand verkeer fysiek niet mogelijk maken zonder grondige aanpassing van de infrastructuur. 

In zitting van 22 augustus 2014 (jaarnummer 8549) keurde het college de nota "Naar minder verkeerslichten in 't Stad" goed. Hierin werden onder meer de uitgangspunten en criteria vastgelegd voor het verwijderen van verkeerslichten op stadskruispunten.

In zitting van 28 januari 2019 (jaarnummer 42) keurde de gemeenteraad het bestuursakkoord 2019-2024 goed. Daarin is opgenomen dat de afbouw van verkeerslichten, zeker in de zones 30, verder gaat. Op plaatsen waar deze niet noodzakelijk zijn en waar het veilig is om ze te verwijderen, worden ze uitgeschakeld.

Heel wat verkeerslichten in de stad zijn of moeten binnenkort worden vernieuwd. Deze investering is noodzakelijk om de verkeerslichten op termijn te kunnen aansluiten op de supercomputer, dewelke alle verkeerslichten in de stad Antwerpen in de toekomst zal gaan aansturen. De noodzakelijke vernieuwing van de verkeerslichten biedt nu een ideale gelegenheid om na te gaan of het behouden van de lichten nog noodzakelijk en/of wenselijk is.

Het voor deze opdrachten vereist budget is voorzien op doelstelling 2LMS010303A00000/5151000000/225.