Terug
Gepubliceerd op 11/05/2020

2020_CBS_03265 - Oproep Citizen Science projecten - Samenwerking stadsarchief met universiteiten Antwerpen en Gent - Goedkeuring

college van burgemeester en schepenen
vr 10/04/2020 - 09:00 digitaal
Goedgekeurd

Samenstelling

Aanwezig

Bart De Wever, burgemeester; Koen Kennis, schepen; Jinnih Beels, schepen; Annick De Ridder, schepen; Claude Marinower, schepen; Nabilla Ait Daoud, schepen; Fons Duchateau, schepen; Karim Bachar, schepen; Peter Wouters, schepen; Tom Meeuws, schepen; Sven Cauwelier, algemeen directeur

Afwezig

Serge Muyters, korpschef

Secretaris

Sven Cauwelier, algemeen directeur

Voorzitter

Bart De Wever, burgemeester
2020_CBS_03265 - Oproep Citizen Science projecten - Samenwerking stadsarchief met universiteiten Antwerpen en Gent - Goedkeuring 2020_CBS_03265 - Oproep Citizen Science projecten - Samenwerking stadsarchief met universiteiten Antwerpen en Gent - Goedkeuring

Motivering

Gekoppelde besluiten

Argumentatie

De Universiteit Antwerpen neemt de kost op zich om 136 registers uit het stadsarchief te digitaliseren en te ontsluiten. Het stadsarchief verkrijgt gratis de scans en de databanken en mag deze op haar website publiceren. Deze databanken van 5 miljoen gegevens zullen zeer nuttig zijn voor de klanten van het stadsarchief en vooral ook voor de opmaak van de namenlijsten voor het monument van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.

Deze historische data zullen ook gebruikt worden in het project 'Time Machine Antwerp'.

Het stadsarchief wordt ook vermeld als erkende projectpartner in communicatie.

De inzet van het stadsarchief bestaat uit technisch advies, het ondersteunen van de projectcommunicatie, het uiteindelijk opladen en permanent bewaren van de scans en de databanken in het digitaal depot (circa 600 GB) en het ter beschikking stellen van een ruimte voor 4 à 5 deelnemersbijeenkomsten per jaar en voor het slotevent.

Juridische grond

Het Decreet lokaal bestuur artikel 56 §3 1° bepaalt dat het college van burgemeester en schepenen bevoegd is voor de daden van beheer over de gemeentelijke inrichtingen en eigendommen, in voorkomend geval binnen de door de gemeenteraad vastgestelde algemene regels.

Aanleiding en context

Sinds 1855 is elke Belgische gemeente verplicht om de doodsoorzaken van alle sterfgevallen op zijn grondgebied te registreren; in de meeste gemeenten gebeurde dat pas vanaf de jaren 1860. Antwerpen liep echter ver voorop. Zo was Antwerpen de eerste stad in België die al sinds 1820 de doodsoorzaken van de overledenen bijhield. Tussen 1820 en 1946, de einddatum van het Antwerpse doodsoorzakenregister, zijn zo de gegevens van ongeveer 500.000 overledenen in Antwerpen geregistreerd. Antwerpen is niet alleen uniek omdat het doodsoorzakenregister zo’n lange termijn bestrijkt, maar het is ook de enige Belgische stad waarvoor het register voor een ononderbroken periode tot op vandaag bewaard is gebleven. Dit register bestaat uit 136 delen die in het stadsarchief bewaard worden, maar omdat ze niet gedigitaliseerd zijn worden ze weinig gebruikt.

Op 13 december 2016 attendeerde prof. dr. Isabelle Devos het stadsarchief op het uitzonderlijk belang van het Antwerpse doodsoorzakenregister, naast dat van Amsterdam, Glasgow, Ipswich, Rostock, Tromso, Bergen, Venetië, Dubrovnik, Palma de Mallorca, Kopenhagen en Stockholm.

Op 2 februari 2018 (jaarnummer 893) keurde het college de toetreding van de stad als geassocieerde partner van de Universiteit Antwerpen voor het project 'Antwerp Time Machine' goed.  Ook dit project zal bijdragen tot het 'Antwerp Time Machine'.

Op 9 december 2019 diende prof. dr. Isabelle Devos namens de Universiteit Gent bij het Vlaamse Departement economie, wetenschap en innovatie het project 'Burgers & Sociale ongelijkheid in sterfte te Antwerpen (1820-1946). Waar gingen Antwerpenaren aan dood?' in. Partners in dit project zijn:

  • Centrum voor Stadsgeschiedenis, Universiteit Antwerpen;
  • Stadsarchief Antwerpen;
  • Histories vzw;
  • Interuniversitair Instituut voor Publieksgeschiedenis, Universiteit Gent.

Binnen dit project zullen onderzoekers van de universiteiten van Antwerpen en Gent met hulp van bereidwillige burgers alle persoonsgegevens uit de doodsoorzaken digitaliseren en in een grote elektronische databank verzamelen om zo de gezondheidsontwikkelingen doorheen de tijd te bestuderen. Burgers kunnen deelnemen aan elke fase van dat wetenschappelijk onderzoek, van de invoer van gegevens in de databank tot de analyse en de communicatie ervan. Zoveel gegevens over de gehele bevolking over zo'n lange tijd in een cruciale periode waarin de levensstandaard en de geneeskunde enorm verbeterden en de doodsoorzaken sterk veranderden, is immers uniek, niet alleen voor België, maar ook internationaal.
Aan de hand van de databank zullen onderzoekers en burgers in kaart kunnen brengen wat de gezondheidsverschillen waren tussen jong en oud, man en vrouw, gehuwd en ongehuwd, arm en rijk, maar ook tussen migranten en autochtonen, en tussen bewoners van het centrum van Antwerpen en de buitenwijken. Hoe evolueerden die verschillen in de tijd? Wie profiteerde het eerst van de economische en medische vooruitgang? Welke sociale groepen waren het kwetsbaarst, en bleven dat het langste? Waar teisterden cholera en pokken het meest? Wie waren de slachtoffers van kanker? En welke inwoners stierven ten gevolge van geweld, moord of doodslag? De databank wordt een goudmijn voor een brede waaier aan wetenschappers, maar ook voor genealogen, heemkundigen en alle geïnteresseerden in gezondheid en sterfte vandaag en in het verleden.

Op 19 november 2019 meldde de Vlaamse overheid dat het project was goedgekeurd. Het kreeg van de jury de score 'uitstekend' omdat het een perfect voorbeeld van een sterk crowd sourcing project is. De thematiek kan brede lagen van de bevolking interesseren. De deelnemende burgers worden sterk ondersteund, de kwaliteit van de data gegarandeerd. Het project heeft het potentieel om nog heel lang na afloop tot interessante resultaten te leiden.

Beleidsdoelstellingen

8 - Sterk bestuurde stad
2SBS01 - Bestuurszaken
2SBS0101 - Reguliere taken bestuurszaken
2SBS010105 - Informatiebeheer en archief

Besluit

Het college van burgemeester en schepenen beslist:

Artikel 1

Het college neemt kennis van het project 'Burgers & Sociale ongelijkheid in sterfte te Antwerpen (1820-1946). Waar gingen Antwerpenaren aan dood?'.

Artikel 2

Het college keurt goed dat het stadsarchief technisch advies verleent, de projectcommunicatie ondersteunt, de scans en de databanken in het digitaal depot opneemt, deze publiceert op de website van de stad Antwerpen en ruimtes ter beschikking stelt voor 4 à 5 deelnemersbijeenkomsten per jaar en het slotevent.

Artikel 3

Dit besluit heeft in principe geen financiƫle gevolgen.