2020_CBS_02752 - Duurzame stad - Evaluatie en eindrapport van pilootproject Hitteverklikker - Kennisneming

Het doel van het eindrapport is het evalueren van het pilootproject “Hitteverklikker” en nagaan hoe een opschaling ervan vorm zou moeten krijgen. Uit de evaluatie kunnen een aantal leerlessen getrokken worden die hieronder kort worden samengevat:

Inhoudelijke leerlessen:

• de hittevoorspelling was correct. Het feit dat deze voorspelling gebaseerd is op een definitie van een warmteperiode waarin alleen een maximumtemperatuur zit gevat, verhindert echter om het stedelijk hitte-eilandeffect voldoende te bevatten. Het is nodig om een stedelijke hitteperiode te baseren op zowel een maximum- als een minimumtemperatuur;
• de getoonde informatie (objectieve weerdata) op de website was te complex voor de meeste gebruikers. Een doorgedreven “vertaling” op maat van gebruikers naar effect van hitte op het gevoel en activiteiten is aangewezen;
• de tips en voorzorgsmaatregelen werden over het algemeen positief onthaald, er is wel optimalisatie mogelijk op vlak van inhoud en coherentie;
• de interactieve kaart met koele plekken werd niet goed onthaald, het gebruik was te moeilijk voor de doelgroep en er was verwarring over de inhoud en de betekenis van de koele plekken.

Organisatorische leerlessen:

• voor pilootprojecten als de Hitteverklikker is een onderzoeksprotocol nodig (net zoals dat in een wetenschappelijk fysiek lab gebeurt). Op deze manier wordt een raamwerk gecreëerd waarbinnen het pilootproject wordt uitgewerkt. Het aflijnen van de doelstellingen, timing en verwachtingen maken deel uit van dit protocol;
• de opzet van een technologisch complexe toepassing waarbij verschillende technische partners zijn betrokken vereist een strakke coördinatie met duidelijke aanspreekpunten en een duidelijke procesflow in geval van problemen of defecten;
• er moet voldoende tijd voorzien worden om de technische aspecten van een tool zoals de Hitteverklikker te testen/valideren. Deze validatie moet ook opgenomen worden in de projectplanning.

Strategische leerles:

• de Hitteverklikker kan moeilijk wedijveren met de courante weerberichtgeving via tv, radio en krant. Het is dus allicht beter om de boodschap van de Hitteverklikker te integreren in de gekende kanalen zoals de mobiele app van het KMI, Be-Alert,… .

Conclusie: het gebruik en zelfs de impact van een tool als de Hitteverklikker staat of valt met de meerwaarde die het biedt voor de gebruikers en met het bereik ervan. In zijn huidige vorm biedt de Hitteverklikker voorlopig te weinig meerwaarde t.o.v. de gangbare landelijke weerberichtgeving omdat:

• de boodschap “in de stad is het warmer omwille van het stedelijk hitte-eilandeffect” onvoldoende tot uitdrukking is gekomen in de voorspellingen;
• de boodschap van de Hitteverklikker niet kan wedijveren met de gekende kanalen zoals het weerbericht op tv, radio en andere mediakanalen.

In plaats van de Hitteverklikker in de huidige vorm op te schalen tot een stadsbrede tool, wordt voorgesteld om de hittewaarschuwingen los te koppelen van het bestaande platform en de boodschap via andere kanalen tot bij de doelgroepen te brengen. Deze aanpak leidt tot een aantal beleidsaanbevelingen:

• wetenschappelijk fundament van de stedelijke hittevoorspelling verder onderbouwen. Verwarring omtrent definities en bevoegdheden over hitte aankaarten bij hogere overheden;
• verdiepen en verbeteren van aspecten van de bestaande hitteverklikker;
• de hittevoorspelling en -waarschuwing inbedden in bestaande communicatiekanalen en op een brede manier toegankelijk maken.

Op 31 januari 2014 (jaarnummer 1019) keurde het college het rapport ‘Opmaak van een hittekaart en studie van het stedelijk hitte-eilandeffect voor Antwerpen’ goed. Hierin werden de uitdagingen van de stedelijke opwarming op het Antwerpse grondgebied onderzocht. Uit deze studie bleek dat het temperatuurverschil tussen de stad en het platteland in de zomermaanden kan oplopen tot 8 à 9 graden Celsius. De studie voorspelde ook dat dit temperatuurverschil in de stad nog met 50% kan toenemen ten gevolge van de klimaatverandering. Dit fenomeen is toe te schrijven aan de de beperkte afkoelingscapaciteit van een bebouwde en verharde omgeving tijdens de nacht. Dit heet het stedelijk hitte-eilandeffect. Hittegolven kunnen in een stad dus méér voorkomen óf langer duren dan voorspeld wordt door het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) in Ukkel.