2020_GR_00218 - Gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Rubens’ - District Antwerpen. Voorlopige vaststelling - Goedkeuring

Het Team Externe Veiligheid verwacht geen aanzienlijke effecten op het vlak van de externe veiligheid en beslist daarom dat bij het RUP ‘Rubens’ geen ruimtelijk veiligheidsrapport moet opgemaakt worden.

Voor de Kolveniersite vraagt de GECORO om de positieve elementen uit het masterplan te verankeren in het RUP. Dit wil zeggen dat de onbebouwde ruimte voorzien moet worden grenzend aan de zone voor groen (de Rubenstuin). Deze wordt niet aangeduid met een contour maar met een % onbebouwde ruimte dat binnen de marges van het masterplan past.
In de voorschriften is opgenomen dat de onbebouwde ruimte voorzien wordt grenzend aan de zone voor Groen.
In overeenstemming met het masterplan moet minsten 40% van het maaiveld onbebouwd blijven bij nieuwbouw en herbouw.

Voor de toekomstige nieuwbouw op de plek van het huidige Rubenianum vraagt de GECORO om de afstandsregels en beperkingen die het agentschap Onroerend Erfgoed voorschrijft te verankeren.
Sectorale wetgeving wordt niet opgenomen in het RUP.

Daarnaast moet het groen dat verdwijnt door de bebouwing op Hopland 13 gecompenseerd worden met groen op een andere plek in de stad. Dit kan bijvoorbeeld vlakbij op de Wapper wanneer het paviljoen verdwijnt en de Wapper heringericht wordt.
Het groen dat verdwijnt door de bebouwing op Hopland 13 wordt gecompenseerd met onbebouwde ruimte binnen het RUP zelf.

De districtsraad beslist advies te verlenen over het voorontwerp gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) 'Rubens' met planID RUP_11002_214_10031_00001, district Antwerpen op voorwaarde dat: 

Het aantal vierkante meter “zone voor groen (GR)” van het bestaande RUP Binnenstad, wordt minimaal behouden of gecompenseerd door “zone voor groen (GR)” binnen het RUP zelf (Kolvenierssite). Dit kan door een exacte afbakening voor “zone voor groen (GR)” of door een overdruk.
De groenoppervlakte die verdwijnt door de bouw van Hopland 13 wordt gecompenseerd door onbebouwde ruimte op de Kolvenierssite.
Er wordt niet gekozen om deze onbebouwde ruimte exact af te bakenen. Dit hypothekeert immers toekomstige ontwikkelingen op de Kolvenierssite. Er wordt geopteerd om dit via een overdruk te doen.

Er vanuit Hopland doorzicht en doorwaadbaarheid is richting de Rubenstuin (minimaal 50% van de gevel) en de Rubenstuin ook effectief vanuit Hopland overdag (vrij) toegankelijk is.
Bij de architecturale uitwerking van het nieuwbouwvolume op Hopland 13 zal er op gelet worden dat het gebouw een open en toegankelijk karakter heeft. Een vrije toegankelijkheid is in onderzoek.

Het paviljoen op de Wapper wordt permanent verwijderd om zo de gevel van het Rubenshuis vrij zichtbaar te maken en de Wapper mogelijk de nodige uitstraling te geven bij de volgende heraanleg.
Deze opmerking overschrijdt de reikwijdte van het RUP. 

In de nieuwbouw aan Hopland en in de latere nieuwbouw in de Kolveniersstraat mag enkel een horecafunctie komen mits dit verloopt via een marktconforme concessie.
Deze opmerking heeft geen betrekking op het RUP maar zal wel worden meegenomen in de verdere uitwerking van de site.

Elia vraagt rekening te houden met de aanwezigheid van de ondergrondse hoogspanningsleidingen gelegen langsheen Hopland.

'Wat betreft de planopties ondersteunen wij de vraag tot uitbreiding van de gebouwen of beter tot vernieuwing van de bestaande infrastructuur voor het Rubenianum. Wij ondersteunen  dan ook de vraag om de bestemming van deze zone te wijzigen van zone voor groen naar ‘zone voor centrumfuncties – publieksgerichte  gebouwen’. De vraag om de bestemming  van het hoveniershuisje  van ‘zone voor wonen’ te wijzigen naar ‘zone voor centrumfuncties – publieksgerichte  gebouwen’, adviseren we ook gunstig voor wat het huidige bebouwde gedeelte betreft.

We hebben volgende opmerkingen:

2.1 Artikel 1. Zone voor centrumfuncties

Artikel 2.1.2.

Inrichting: Het betreft hier een historische private tuin, een visuele relatie tussen Hopland en de Rubenstuin gaat hier diametraal tegenin. Het is juist aangewezen die beslotenheid te bewaren.
Een visuele relatie tussen Hopland en de Rubenstuin wordt niet opgenomen in de voorschriften.

Bouwdiepte: De Kolvenierssite  is volledig mee ingekleurd als zone voor centrumfuncties, ze kan volgens dit artikel dus volledig volgebouwd worden op het gelijkvloers, dit moet echter zeker vermeden worden.
De overdruk legt op dat minstens 40% van het maaiveld onbebouwd zal blijven bij nieuwbouw en herbouw. Een volledige bebouwing van de bestemmingszone is dus niet mogelijk.

Bouwhoogte: Er wordt enkel verwezen naar ‘harmonische samenhang’, dit wordt  beter strikt omschreven.
Er wordt best ook een uitspraak over de afwerking van de zijgevels gedaan, dit kunnen geen wachtgevels zijn.
In de algemene voorschriften van het RUP is een voorschrift duurzame stedenbouw opgenomen dat uitspraken doet over: opbouw en afwerking, inplanting, relatie met de omgeving, oriëntatie en opvatting van de gebouwen.
Sowieso is voor handelingen aan of in beschermde goederen  het advies van het Agentschap Onroerend Erfgoed verplicht.

2.2 Artikel 2. Zone  voor groen

Artikel 2.2.1

Bestemming: de binnenkoer is ook aangeduid als tuin, terwijl deze een historische  verharding heeft? Zijn verhardingen hier wel toegestaan, zie 2.2.2, waar men over waterdoorlatende materialen spreekt?
Het voorschrift wordt verduidelijkt met: Integraal te bewaren open en groene ruimte. De historische verhardingen van de Rubenstuin maken hier deel van uit. Bijkomende verhardingen in waterdoorlatende materialen die toegang geven tot de gebouwen zijn toegelaten. 

2.3 Artikel 3. Overdruk  - Kolvenierssite

Artikel 2.3.1

Bestemming: deze wordt zeer vaag omschreven. Er zou een duidelijke vertaling van het masterplan naar dit RUP moeten komen. Dat was immers het oorspronkelijke opzet en de aanzet tot dit RUP. Dat uitgangspunt heeft immers het initiële advies van het Agentschap Onroerend Erfgoed beïnvloed er ervoor gezorgd dat we akkoord gaan met een nieuwbouw op het deel Hopland. Indien hiervan afgeweken wordt, dienen wij terug te komen op dit advies. Enkel op basis van een uitgekiende strategie kan een duurzame aanpak van deze totaalsite gegarandeerd worden. Er moet dus een terugkoppeling komen met de visie die de stad vooropstelt voor de totale site als Rubenscampus met internationale uitstraling.

De overdruk legt extra voorschriften op naast de voorschriften van de bestemmingszone die blijven gelden. Als er tegenstrijdigheden zijn tussen de voorschriften van de bestemmingszone en deze van de overdruk, primeren de voorschriften van de overdruk.
De overdruk laat volgende functies niet toe: detailhandel, reca en hotel.

In de toelichtingsnota wordt het masterplan uitgebreid opgenomen.

Een oplossing zou zijn om een deel van de toekomstige tuin van de Kolvenierssite nu reeds als tuin in te kleuren. Op die manier wordt het huidige gebouw zonevreemd en kan dit in de toekomst ook niet bestendigd worden. Bij nieuwbouw/herbouw wordt men dan sowieso gedwongen op terug te vallen op de kleinere bouwzone en zijn ook verbouwingen aan het zonevreemde stuk niet meer vergunbaar.
Er wordt niet gekozen om deze onbebouwde ruimte exact af te bakenen en als tuin of groen in te kleuren. Er is garantie dat er onbebouwde ruimte wordt voorzien bij nieuwbouw en herbouw  via een overdruk. Een exacte afbakening hypothekeert immers toekomstige ontwikkelingen op de Kolvenierssite.

Een ander mogelijkheid is met een uitdoofscenario te werken, waarbij de verhuis van de functie Rubenianum en dus de ingebruikname van het nieuwe Rubenianum als startdatum kan tellen om het oude gebouw af te breken. Het samengaan van beide gebouwen werpt een nieuw licht op de milieu-impact op de historische tuin, die dan veel groter zal zijn en dus opnieuw moet geëvalueerd worden.
Een fasering van ontwikkeling kan niet opgenomen worden in een RUP. Deze opmerking overschrijdt de reikwijdte van het RUP.

Daarnaast lijkt het noodzakelijk de open ruimte op 50% te voorzien en een zone af te bakenen, iets ruimer dan het voorzien plan van het architectenbureau (er is immers al een schetsontwerp voor dit gebouw), voor de tentoonstellingsruimte, zodat we zeker zijn van een kwalitatieve invulling. De voorziene 20% is wat de bouwcode vooropstelt, maar dat is weinig ambitieus in dit geval.

Er wordt niet gekozen om deze onbebouwde ruimte exact af te bakenen. Dit gebeurt via een overdruk. Een exacte afbakening hypothekeert immers toekomstige ontwikkelingen op de Kolvenierssite.

In overeenstemming met het masterplan zal minstens 40% van het maaiveld onbebouwd blijven bij nieuwbouw en herbouw. Een open ruimte van 50%  en het feit dat het beschermde Kolveniershof zich op dit perceel bevindt zorgen ervoor dat er een kleinere footprint over blijft voor een toekomstig gebouw. Deze beperkte mogelijkheden zorgen ervoor dat de nieuwbouw  functioneel moeilijker in te vullen is. 

Bijkomend is in de voorschriften opgenomen dat de onbebouwde ruimte voorzien wordt grenzend aan de zone voor Groen.

Voor handelingen aan of in beschermde goederen is het advies van het Agentschap Onroerend Erfgoed verplicht.

Gebouwen worden best ook met een intensief groendak voorzien, zoals wij eerder vooropstelden.
De bouwcode schrijft extensieve groendaken voor. In de algemene voorschriften wordt toegevoegd: waar mogelijk worden daken voorzien van een intensief groendak.

Artikel 2.3.2

Inrichting: er wordt gesteld: een terras is toegestaan, maar we zitten hier in een beschermde site.
Eerder dan deze weinigzeggende zin toe te voegen, zou er in het volledige RUP meer aandacht moeten gaan naar een inrichting die afgestemd is op de historische aanleg.

In het voorschrift wordt toegevoegd:
Nieuwbouw en herbouw moet in harmonie zijn met het beschermd monument en het bouwkundig erfgoed.
De onbebouwde ruimte moet zoveel mogelijk als onverharde ruimte ingericht worden en als groene ruimte aangeplant worden.

De inrichting van de open ruimte en de afwerking van de tuinmuren moet afgestemd worden op de historische aanleg.
Alle verhardingen worden uitgevoerd in waterdoorlatende materialen.

2.4 Artikel 4. Overdruk –  detailhandel

De gevel van het Rubenshuis aan de Wapper is ook ingekleurd als detailhandel. Het zou echter net de bedoeling moeten zijn dit RUP aan te grijpen om een goede ruimtelijke visie uit te bouwen, waarbij het streefdoel van de stad is zoals eerder gesteld is ‘de Rubenssite een internationale uitstraling als Museumsite’ te geven, reden waarvoor dit RUP wordt opgesteld. Wij stellen daarom voor deze overdruk aan de Wapper te schrappen, omdat dit niet past binnen deze visie, bovendien laat de bestemming ‘zone voor centrumfuncties’ al de functie ‘Reca gekoppeld aan de museumfunctie en gerelateerde functies’ toe .

De overdruk ter hoogte van de Wapper wordt verwijderd.
De opmerkingen betreffende de toelichtingnota worden aangepast.

Fluxys bezit geen aardgasvervoerinstallaties die beïnvloed worden door deze aanvraag, heeft bijgevolg geen bezwaar tegen de aflevering van de bovenvermelde vergunning(en) en danken de stad hen geraadpleegd te hebben in het kader van het onderzoek de commodo et incommodo.

Het RUP is in overeenstemming met het RSPA.
Het RUP is in overeenstemming met het GRS.

Het departement Omgeving brengt geen advies uit over het voorontwerp RUP Rubens.