Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
Het bestuursakkoord stelt dat de stad de overgang stimuleert van onze economie naar een duurzame, circulaire en digitale welvaartsmotor. Bovendien zet het bestuursakkoord sterk in op werk om uit de armoedespiraal te geraken en wenst de stad de horeca in onze stad te ondersteunen.
In de huidige Covid 19-crisis wordt de horeca sector hard getroffen en ook geconfronteerd met moeilijk voorspelbare tijden. De voorgestelde hub wil via het ondersteunen van nieuwe flexibele oplossingen ook zorgen dat de sector veerkrachtiger kan worden naar de toekomst toe. Denk daarbij niet alleen aan horecazaken die met tijdelijke sluitingen en dus overschotten geconfronteerd worden, maar ook landbouwers die met seizoensoverschotten zitten of die bepaalde afzetmarkten zien wegvallen en daardoor kampen met overproductie. Door betere matchmaking te krijgen tussen vraag en aanbod en potentieel voor verwerking en verdeling, kan er nog veel efficiëntie gewonnen worden en gaan er minder kostbare grondstoffen verloren.
De sector van de sociale economie gaat bovendien reeds een aantal jaren actief aan de slag met voedseloverschotten en ziet het potentieel van sociale tewerkstellingstrajecten gelinkt aan ophaling, herverdeling en/of verwerking van voedsel. Er ligt voor deze sector nog heel wat potentieel om deze activiteiten verder op te schalen en te diversifiëren maar ook om doorstroming naar tewerkstelling bij reguliere economie te versterken. Door in dit project actoren uit zowel sociale als reguliere economie samen te brengen in één consortium, willen we ook inzetten op synergiën tussen beide sectoren, waaronder doorstroming van tewerkstelling.
Dit project zal een netwerk vormen van stakeholders die binnen de hele voedselketen het potentieel van preventie (via technieken als artificiële intelligentie, machine learning en menu engineering), inzameling, bewerking in functie van hergebruik en scheiding in functie van hoogwaardige recyclage van afvalstromen, verkennen en maximaal ontplooien. Het richt zich op de dienstverlening voor de horecasector maar tegelijkertijd op tal van actoren die andere schakels in het voedselsysteem verbinden, van producent tot burgers én tot afvalverwerkers, van sociale economische actoren over sociale ondernemers en sociale restaurants tot startups, scale-ups en reguliere economische spelers. Het ondersteuningsaanbod van de hub wil zo verschillende sectoren groeikansen bieden.
De stad Antwerpen wenst toe te treden tot het partnerschap en zal daarbij een verbindende rol opnemen door in te zetten op het bereiken van lokale horecaspelers, grootkeukens (onder meer binnen de groep stad en het onderwijs), sociale economie en ondernemers uit Antwerpen. De stad kan haar brede netwerk inbrengen maar ook synergiën creëren met het horecabeleid van de stad, het sociale beleid en klimaatbeleid. De stad zal mee de synergiën bewaken met sociale economie en tewerkstellingstrajecten, zowel binnen de werking van de stadsorganisatie als erbuiten.
Het operationeel programma Europees Sociaal Fonds (ESF) van het Vlaamse departement Werk en Sociale Economie lanceerde op 1 september 2020 oproep 520: “Circulair werk(t)!”. De oproep kadert in prioriteit 4: partnerschapsontwikkeling en mensgericht ondernemen van het operationeel programma. De doelstelling van oproep 520 is om de transitie naar een meer circulaire economie in Vlaanderen te stimuleren met een bijzondere aandacht voor de meerwaarde van sociale economie ondernemingen in dit proces.
Lokale besturen, sociale economie ondernemingen en reguliere ondernemingen worden opgeroepen om zich te verenigen in circulaire hubs. Deze hubs zetten in op netwerken waar stakeholders elkaar treffen en concrete samenwerking aftoetsen. Dit moet resulteren in nieuwe circulaire diensten of opdrachten voor erkende sociale economie bedrijven, of nieuw circulair ondernemerschap met sociale impact. De hub gaat op zoek naar economische opportuniteiten of lokale noden en toetst oplossingen af binnen het netwerk.
De oproep verloopt in 2 fasen. Fase 1 is de verkennende fase (31 december 2020 tot 30 april 2021), fase 2 is de implementatiefase (1 mei 2021 tot 31 december 2022). Maximaal twintig projectvoorstellen kunnen geselecteerd worden voor fase 1. Vanuit deze groep worden op basis van een inhoudelijk rapport en een mondelinge presentatie in april 2021 tien projecten geselecteerd voor fase 2. Deadline voor indiening van projectvoorstellen voor fase 1 is 30 oktober 2020.
Op het college van 23 oktober 2020 (jaarnummer 8798) werd een collegebesluit goedgekeurd voor de deelname aan deze oproep in een projectvoorstel onder leiding van vzw Werminval en in samenwerking met Buurman vzw. Het voorstel is gericht op de opstart van een generieke hub die in verschillende sectoren circulaire economie tracht te stimuleren en sociale economie bedrijven daar een plaats in wil geven.
Daarnaast ontving stad Antwerpen de vraag om toe te treden tot een projectvoorstel onder leiding van het European Institute of Innovation & Technology (EIT) Food ‘Get wasted! – Let’s go circular’. Dit voorstel is specifiek gericht op circulariteit in de voedselketen. De hub zal onderzoeken hoe tijdelijke overschotten in land- en tuinbouw vlotter hun weg kunnen vinden naar een afzetmarkt in de horeca en welke rol daarin weggelegd is voor sociale economie ondernemingen. Ook de verwerking van organische afvalstromen komt aan bod.
EIT Food treedt als netwerkorganisatie op als de promotor en coördinator van dit project. Ze hebben ruime ervaring in het samenbrengen van verschillende actoren en het faciliteren van innovatieprocessen en werken op Europese schaal rond innovatie voor een meer circulair voedselsysteem. EIT Food begeleidt ook tal van startups en scaleups in hun opstart of groeiproces rond circulaire voeding. In dit traject wordt ingezet op een divers netwerk dat daardoor nieuwe verbindingen kan maken en innovatieve trajecten kan doen opstarten.
Andere mogelijke partners die (mits goedkeuring) tijdens fase 1 zullen worden aangesproken zijn onder meer Growzer (een online bestel- en managementsysteem voor horeca), Gomad (sociale onderneming die werkzaam is in de verwerking van land- en tuinbouwproducten), Sense en Kunnig (erkende maatwerkbedrijven) en Glimps (circulaire bio-economie).
ESF- Vlaanderen vraagt aan alle projectpartners om een verklaring 'niet-economisch voordeel' te ondertekenen. Deze verklaring stelt dat de output van het project vrij beschikbaar gesteld zal worden aan derden, zodat de subsidies niet als staatssteun gekwalificeerd worden.
Het maximale projectbudget bedraagt 175.000,00 euro per project. Voor fase 1 bedraagt het maximale projectbudget 15.000,00 euro. Voor fase 2 is het maximale projectbudget 160.000,00 euro. Het projectbudget bestaat uit personeelsmiddelen en een forfait (40% van de personeelskost) die eventuele andere kosten dekt. Het projectbudget wordt voor 40% gesubsidieerd door ESF en 40% door Vlaanderen circulair. Er is 20% cofinanciering vereist door private of publieke financiering.
Mits goedkeuring wordt tegen 30 oktober 2020 fase 1 van het projectvoorstel ingediend. Het geraamde projectbudget bedraagt circa 15.000,00 euro, het projectbudget voor stad Antwerpen wordt geraamd op 3.000,00 euro. De co-financiering wordt volledig gedekt door eigen uitgaven voor het opmaken van een stedelijke voedselstrategie (externe dienstverlening, reeds gebudgetteerd personeel binnen SW/EMA) en is voorzien op 5152500000/613/2LMS020301A00000/2100/SUB_NR/SA020350. Indien het project geselecteerd wordt voor financiering, zal een subsidiefiche opgemaakt worden.
Gegeven dat het partnerschap en het project verder vorm krijgt gedurende fase 1, is de verdeling van projectbudget voor fase 2 momenteel nog niet bekend. Indien het projectvoorstel geselecteerd wordt voor fase 2, zal het projectbudget ingeschreven worden in de reguliere budgetten van de betrokken bedrijven. Het gedetailleerde budget zal dan samen met de ondertekening van de partnerschapsovereenkomst opnieuw voorgelegd worden aan het college.
Het college keurt de deelname goed aan het projectvoorstel ‘Get wasted! – Let’s go circular’ voor ESF-oproep 520 'Circulair werk(t)!' en ondertekent de verklaring niet-economisch voordeel in bijlage.