In 2019 startte Eurocities, het koepelnetwerk van Europese steden, een campagne om aan te tonen hoe steden bijdragen aan de realisatie van de Europese Pijler van Sociale Rechten. Deze Pijler bestaat uit twintig beginselen waarin sociale rechten voor de burger omschreven staan, rond onder meer gelijke kansen, toegang tot de arbeidsmarkt, sociale bescherming en inclusie. De campagne van Eurocities benadrukt dat de implementatie van deze rechten vooral ook op het lokale niveau gebeurt en steden bijgevolg sleutelactoren zijn om hierbij te betrekken.
In de campagne die Eurocities heeft opgezet verklaren steden hoe ze via lokale beleidsmaatregelen welbepaalde beginselen uit de Sociale Pijler realiseren. Intussen ondertekenden reeds 27 steden een dergelijke verklaring waarin ze hun bestaande engagement of toekomstige ambities binnen één van de 20 beginselen omschrijven.
Op 30 september 2020 organiseert Eurocities een high level evenement met deelname van leden van het Europees Parlement, de Europese Commissie en burgemeesters en schepenen van Europese steden om de campagne opnieuw onder de aandacht te brengen. Naar aanleiding van deze conferentie werd de stad uitgenodigd om een verklaring op te stellen en voor te stellen tijdens dit evenement.
Stad Antwerpen wil een verklaring ondertekenen waarin het belang van het lokale niveau in het detecteren en aanpakken van energie-armoede wordt belicht. Het is een illustratie van hoe steden bijdragen aan de uitvoering van Principe 20 van de Pijler van Sociale Rechten rond toegang tot essentiële diensten: 'Iedereen heeft recht op toegang tot essentiële diensten van goede kwaliteit, waaronder water, sanitaire voorzieningen, energie, vervoer, financiële diensten en digitale communicatie. Hulp bij de toegang tot deze diensten is beschikbaar voor personen die daar behoefte aan hebben.'
Het bestuursakkoord spreekt de ambitie uit om zowel in te zetten op meer energiezuinigheid als het aanpakken van energie-armoede. Zo wordt in de opwaardering van de woonkwaliteit ook de energiezuinigheid verbeterd met het oog op het behalen van de klimaatdoelstellingen en het verlagen van de maandelijkse energie-kosten. De advieswerking en coördinatie van renovatiepremies van het Ecohuis/Woonkantoor maakt dit mee mogelijk. Anderzijds blijft de stad inzetten op preventie en bemiddeling inzake energieschulden om betalingsproblemen en afsluitingen te vermijden.
Deze werking, die de afgelopen jaren ook ondersteund werd door verschillende Europees gesubsidieerde projecten vanuit het Interreg (Triple A en ACE retrofitting), Life (BE-REEL!) en Horizon (SONNET) programma, positioneert stad Antwerpen zich als een voorloper in de aanpak van energie-armoede in Europa.
In de Verklaring wordt de huidige werking rond preventie van energie-armoede en de ondersteuningsmaatregelen voor energetische renovatie bij kwetsbare groepen toegelicht. De stad verklaart deze werking te willen verderzetten en zo beginsel 20 van de Pijler van Sociale Rechten lokaal te realiseren met een pleidooi om Europese middelen hiertoe ook lokaal te blijven inzetten.
Het onderschrijven van deze campagne biedt een aantal opportuniteiten:
Aan deze verklaring zijn geen concrete engagementen verbonden, noch financieel, noch qua inzet van personeel.
Het college machtigt schepen Meeuws, bevoegd voor (onder meer) sociale zaken, armoedebestrijding en leefmilieu, de Verklaring omtrent de lokale uitvoering van de Pijler van Sociale Rechten namens de stad Antwerpen te ondertekenen (zie bijlage).