Met de collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges vastgelegd. Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor lokale straten en pleinen. De Kiosk- en Lelieplaats en de Van Amstelstraat zijn lokale pleinen en straten.
Inleiding
Het projectgebied omvat het deel van de Kioskplaats tussen de Kapelstraat en de Elststraat, de Lelieplaats en de aansluiting op de keerlus van de trams in de Van Amstelstraat.
Planningscontext
Het project kadert in het Masterplan Hoboken centrum uit 2012.
Analyse
Op basis van de ingewonnen adviezen van de deskundigen werd de bestaande toestand grondig geanalyseerd en werden de knelpunten en potenties in beeld gebracht.
Het projectgebied is veel langer dan breed. Deze lengte wordt vandaag extra versterkt door de inrichting met lineaire elementen: de rijweg met tramsporen, de bomenrij, het diagonale parkeren op het plein en de tramhaltes
Historisch waren hier andere ruimtelijke verhoudingen. De langwerpige ruimte werd meer opgedeeld door middel van een kiosk en een gemeentehuis.
Dit is het centrum van Hoboken. Langs het projectgebied zijn verschillende winkels, vier horecazaken en een aantal diensten gesitueerd.
Er gaat een markt door met 110 kavels op maandag en 72 op zaterdag. De jaarmarkt gaat door in september en er is een kermis in mei en september.
Er is een toegang naar een kleuterschool langs de oostzijde van de Kioskplaats. Vanaf hier en vanuit de d’Urselstraat zijn er geregeld rijen van schoolkinderen op weg naar de bibliotheek (Kapelstraat) en het zwembad (Sorgvliedt via Broydenborgpark). Op de Lelieplaats is ook een moskee.
Het merendeel van het huidige straatgroen is te verwijderen. De bomen langs de gevels zijn vaak beschadigd en hebben geringe groeikansen omwille van hun beperkt plantvak en positie te dicht bij de gevels. De bomen op het plein (platanen) kunnen indien mogelijk behouden blijven. Twee van de platanen langs weerszijden van de Lelieplaats worden best behouden.
De drie bomen die bij de heraanleg van Kioskplaats deel 1 zijn aangeplant nabij de Kapelstraat moeten een nieuwe plek krijgen in het nieuwe ontwerp.
Het projectgebied ligt in de vallei van de Hollebeek. Het waterplan schrijft voor om hemelwater lokaal op te vangen en indien nodig vertraagd af te voeren. Grote structuren dienen lineair onthard om hemelwater te laten infiltreren.
Historisch was er een waterloop ‘De Reet’ die langs de Lelie- en Kioskplaats richting Kapelstraat liep met een waterpomp nabij het vroegere gemeentehuis.
Voetgangers
Voor voetgangers zijn er langs de gevels brede voetpaden maar met tal van plaatselijke versmallingen. De pleinruimte vandaag is langwerpig, weinig aantrekkelijk en met weinig zitgelegenheid.
Om de Lelieplaats te bereiken moet je de straat oversteken en naar Broydenborgpark toe ontbreekt een logische doorsteek langs de keerlus van het spoor. Hier ontbreekt een aansluiting naar de geplande wandelboulevard die Sorgvliedtpark met Groen Zuid verbindt.
Fietsers
Het projectgebied is een zone 30, hier geldt dus gemengd verkeer. Vandaag is de rijweg te smal voor fietsverkeer naast de tramsporen. Fietsers wijken daarom liever uit naar het langwerpige plein maar er ontbreekt een logische verbinding naar het zuiden toe. Net als voor de voetgangers is de zone ter hoogte van de keerlus een grote barrière. Er zijn ook te weinig fietsenstallingen.
Openbaar vervoer
Aan de Lelieplaats zijn de eindhaltes voor tramlijn 2 en 4. Ten zuiden van de Lelieplaats bevindt zich een dienstlokaal. De inplanting hiervan hindert wel de logische looplijn voor voetgangers. De keerlus in het park vormt een barrière voor de zachte weggebruikers.
Op de as Walstraat - Antverpiastraat loopt buslijn 33 met een halte aan de kop van de Antverpiastraat.
Privé vervoer
De rijweg is te smal voor gemengd verkeer (fietsers) en er is maar één laad- en loszone ter hoogte van Kioskplaats nr. 2 (frituur).
Op de Kioskplaats is er diagonaal parkeren langs de rand van het plein. Op de Lelieplaats is zowel langs- als dwarsparkeren met enkele plaatsen voor mindervaliden.
Zowel de riolering als de verlichting worden vernieuwd.
Algemene randvoorwaarden
Randvoorwaarden groen
Mobiliteitsvoorwaarden
Ambitie
Een bruisend centrumplein met ruimte voor de markt (en andere evenementen), terrassen, spel en verblijven. Een ontmoetingsplek voor jong en oud.
Een bundeling van parkeerplaatsen om het centrumplein te vrijwaren.
Betere noord-zuidverbinding voor voetgangers die aansluiting maakt op de geplande wandelboulevard langs Broydenborgpark.
Verkeersveilige oversteekplaatsen verspreid over het projectgebied.
Integraal toegankelijke halte-infrastructuur voor trams en bussen.
Scenario
Na ontwerpend onderzoek werden een aantal scenario's weerhouden waarbij de ambitie maximaal wordt gerealiseerd, rekening houdend met de randvoorwaarden. De verschillende scenario's worden hier opgesomd:
Circulatie
De Kioskplaats tussen de Kapelstraat en de Elststraat wordt voor het gemotoriseerd verkeer zuidwaarts enkelrichting. De rijrichting in de Elststraat wordt omgedraaid om deze straat te ontlasten van parkeerplaatszoekers. Gemotoriseerd verkeer dat naar het noorden wil kan via de Oudestraat gaan.
Zuidwaarts fietsverkeer kan langs een vrijliggend fietspad aansluiting maken. Noordwaarts kan fietsverkeer mee op de rijweg (gemengd verkeer) en over het plein heen aansluiting maken met het fietspad van Kioskplaats deel 1.
Voor voetgangers biedt het verkeersvrije plein een mooie aanwinst. Dit plein zal ook langs alle kanten vlot bereikbaar zijn. De dwarse verbindingen ter hoogte van het plein verbeteren als er gemakkelijk kan worden overgestoken (enkelrichtingsverkeer). De aansluiting met de geplande wandelboulevard tussen de Van Amstelstraat en Broydenborgpark wordt gemaakt langs de keerlus van de tram.
De tramsporen zullen opschuiven verder van de gevels. Het noordwaartse tramspoor krijgt een groene bedding.
De keerlus in het park blijft behouden, er wordt met de nieuwe sporen op aangesloten. De 2 tramhaltes blijven voorlopig en zullen worden vernieuwd. Of beide haltes blijven, staat momenteel ter discussie. Indien nodig zal dit in een volgende fase worden aangepast.
Deze tramhaltes worden samen met de bushalte op de kop van de Antverpiastraat integraal toegankelijk ingericht. Hun locatie vlakbij het kruispunt maakt het overstappen tussen de verschillende vervoersmodi gemakkelijker.
Drie kamers
Het centrumplein wordt opgedeeld in 3 verschillende kamers met een eigen sfeer:
De tuinkamer wordt getypeerd door de talrijk aanwezige bomen en beplanting. Hier vind je een beschutte vertoefplek onder de schaduw van het bladerdek. De bestaande horeca krijgt hier ruimte voor terrassen.
Naast een informele wandeling tussen de bomen door blijft een functionele doorgang vrij voor zachte weggebruikers en brandweer. De plantvakken met schaduwplanten en varens vormen een infiltratiezone voor regenwater en er wordt onderzocht of hier ook een waterpomp mogelijk is als referentie naar de historische pomp bij het 1ste gemeentehuis.
De leefruimte wordt een open plek voor activiteiten (markten, foren, enz...).
De bestaande horecaterrassen krijgen hier een volwaardige plek en hieraan gekoppeld komt een bespeelbaar waterelement dat jong en oud verkoeling biedt op warme dagen.
Er komt een informele opdeling van deze ruimte door brede verhoogde plantvakken die zitgelegenheid en beschutting bieden.
Deze zone moet goed bereikbaar zijn vanaf alle zijden, ook de dwarse verbindingen. Zachte weggebruikers kunnen langs de oostzijde een snellere doorsteek maken. Marktwagens en hulpdiensten daarentegen bereiken de verschillende ruimtes vanaf de rijweg. (over trambedding heen).
Het koetshuis krijgt met zijn parkeerpocket, fietsenstalling en tramhaltes een overwegend functionele invulling. Deze ruimte wordt in eerste instantie ingezet voor de verschillende markten en foren, maar moet hiernaast ook goed bereikbaar zijn voor haar gebruikers en een verbinding maken voor zachte weggebruikers van noord naar zuid (en omgekeerd).
De groenstructuur in deze zone beperkt zich dan wel tot formele boomvakken, strak in de maat van de parkeerplaatsen, maar worden ondergronds voorzien van een optimale groeiplaatsconstructie zodat deze bomen volwaardig kunnen uitgroeien.
Groen & water
De groenstructuur vormt een groene leidraad die het centrumplein met zijn omgeving verbindt (Groen Zuid, Gravenhof, Kerktuin, Broydenborgpark…). Deze groenstructuur hangt nauw samen met de waterhuishouding en krijgt in elke kamer een ander karakter:
1. De tuinkamer
Hier komt een bomengroep met semi-transparante kruin, schaduwminnende vaste planten, varens en siergrassen. In deze groenzone kan regenwater infiltreren en er wordt onderzocht of een waterpomp kan worden gekoppeld aan een ondergronds buffervat met regenwater van het openbaar domein en de omliggende daken. Deze waterpomp vormt een speelse aanleiding om via een gotensysteem de naburige plantvakken terug te bevloeien.
2. De Leefruimte
In de verhoogde plantvakken met zitrand komen een aantal solitaire bomen (optie meerstammig) in een bloemrijk perk, mix met siergrassen (prairiebeplanting). Hier wordt onderzocht of deze plantvakken, samen met het bespeelbaar waterelement, in verbinding kunnen worden gebracht met de ondergrondse regenwaterbuffer.
3. Het koetshuis
Hier komt best een boomsoort die hoog kan worden opgekruind in functie van markwagens in combinatie met een robuuste onderbeplanting. Om deze bomen volwaardig te laten uitgroeien, dient een voldoende ruime ondergrondse wortelplaatsvoorziening te worden geïnstalleerd.
Naast deze 3 kamers wordt de parkeerstrook tussen rijweg en fietspad ook op regelmatige afstand voorzien van een boomvak met boomrooster en bomengranulaat, conform het eerste deel van de Kioskplaats.
Generiek zullen ook alle parkeerstroken en parkeervakken worden aangelegd in kasseien met waterdoorlatende voegen zodat regenwater hier kan infiltreren.
Parkeerbalans
Het concept resulteert in een parkeerbalans van 89 plaatsen in de bestaande toestand naar 72 plaatsen in de nieuwe toestand.
Naast een langsparkeerstrook tussen rijweg en fietspad wordt het merendeel van de parkeerplaatsen gebundeld op de Lelieplaats (‘het koetshuis’) om de overige 2 kamers te vrijwaren voor groen en verblijven. Dit resulteert in een beter overzichtelijk en leesbaar centrumplein en een meer veilige schoolomgeving.
Bomenbalans
Het concept resulteert in een bomenbalans van 86 bomen in de bestaande toestand naar een geschatte 55 bomen in de nieuwe toestand.
Bij de aanplanting van de nieuwe bomen wordt ingezet op grotere doorwortelbare ruimtes om betere groeikansen te creëren. Zo wordt gestreefd, naarmate de bomen groeien, naar een positieve balans in groenvolume. Meer kwaliteit in plaats van kwantiteit.
Hemelwaterplan
Op 19 januari 2018 (jaarnummer 501) keurde het college het hemelwaterplan goed.
De Vlaamse wetgeving en het hemelwaterplan van de stad Antwerpen stellen dat maximaal moet worden gestreefd naar bronmaatregelen om hemelwater op te vangen en te verwerken.
De Kiosk- en Lelieplaats liggen in een zone waar het rioleringsstelsel gescheiden aangelegd moet worden. Voor deze zone wordt een gescheiden systeem met waar mogelijk bronmaatregelen (hergebruik, infiltratie, buffering ) voorgesteld.
| fase | actie | datum | jaarnummer |
| adviezen | info/ hoorzitting bewoners | 25 september 2019 | -- |
| Coördinatieoverleg Openbaar Domein | 29 juni 2020 | -- |
Het districtscollege Hoboken wenst de Kiosk- & Lelieplaats heraan te leggen om zo de tweede fase van het centrum herop te waarderen.
De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling heeft de zone onderzocht en gekeken naar alternatieven voor de huidige inrichting. Dit is vertaald in een projectdefinitie en werd voor advies aan de betrokken diensten voorgelegd.
De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling legt de projectdefinitie ter goedkeuring voor.
Het voor deze opdracht vereist budget is voorzien op 2400/5062500000/224/2HOB010501A00000/2HO090610.
Het coördinatieoverleg openbaar domein geeft gunstig advies op de projectdefinitie en concept goed op voorwaarde dat:
Het districtscollege keurt de projectdefinitie (13 oktober 2020) voor wegeniswerken aan de Kioskplaats, Lelieplaats en Van Amstelstraat, district Hoboken, goed op voorwaarde dat:
Het districtscollege neemt kennis van de mobiliteitsvoorwaarden, maar maakt in afwachting van de mobiliteitsstudie voorbehoud betreffende :
Het districtscollege geeft opdracht aan:
Dienst | taak |
SW/PR/ONT | projectdefinitie uit te werken tot een concept |
SW/PR/ADM | mobiliteitsvoorwaarden ter goedkeuring voorleggen aan het college |
bestuurscoördinator district | communicatie en participatietraject organiseren |