2020_DCME_00203 - Catershoflaan. Wegeniswerken. SWOU11900 - projectdefinitie en concept - Goedkeuring

Met de collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges gecoördineerd.
Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor lokale straten en pleinen.
De Catershoflaan is een lokale straat.

Inleiding
Het projectgebied omvat de volledige Catershoflaan van het Kroonplein tot de Lange Bremstraat, inclusief de kruispunten met het Kroonplein, de Rerum Novarumlaan, de Meereigen, de Melgesdreef en de Lange Bremstraat.

Analyse
Op basis van de ingewonnen adviezen van de deskundigen werd de bestaande toestand grondig geanalyseerd en werden de knelpunten en potenties in beeld gebracht.

• Karakter
  • Er is hoofdzakelijk gesloten bebouwing aanwezig, van 1 tot 3 bouwlagen.
  • Er zijn veel (verharde) voortuinen en garages, hoofdzakelijk in het deel gelegen tussen de Rerum Novarumlaan en de Melgesdreef.
  • In de straat zijn twee erfgoedobjecten aanwezig: het “Domein Catershof” (bouwkundig erfgoed) en de “Catershoeve” (bouwkundig erfgoed, beschermd monument).
• Groen 
  • De huidige straat heeft een groene middenberm, waar hoofdzakelijk lindes en meidoorns zijn aangeplant. Een groot deel van deze bomen bevindt zich in slechte of matige toestand. De oude lindes zijn bovendien allemaal gekandelaberd, waardoor deze nooit meer kunnen uitgroeien tot bomen met een natuurlijke kroon. De kwaliteit van de bodem in de huidige middenberm is ontoereikend, de bomen staan dicht tegen de rand van de rijweg en de grond is op bepaalde plaatsen erg verdicht. De toekomstverwachting van de bomen is dan ook niet hoog. De afgelopen jaren zijn er reeds meerdere bomen afgestorven. Bij eventueel behoud van de bomen is het verbeteren van de bodem absoluut noodzakelijk, doch het vervangen door nieuwe bomen (een nieuwe groenstructuur) geniet de voorkeur.
  • In het gedeelte tussen de Ringlaan en de Lange Bremstraat bevonden zich tot voor 2020 vier beeldbepalende ceders, die ondanks hun slechte tot matige toestand beschouwd werden als “bij voorkeur te behouden”, mits de nodige maatregelen tijdens en na de werken (geen beschadiging wortels of kruin, verbeteren bodem, groeiplaatsuitbreiding). Twee van de vier ceders zijn evenwel intussen afgestorven en gerooid.
• Mobiliteit 
  • Stappers
    De voetpaden langs de huizenkant zijn vrij breed. Ter hoogte van de kruispunten zijn zebrapaden aanwezig. De kruispunten zijn breed, waardoor de oversteekplaatsen niet overal even veilig zijn.
  • Trappers
    Aan beide zijden van de straat liggen enkelrichtingsfietspaden. Deze zijn smal en de belijning is niet overal meer goed zichtbaar. In het functioneel fietsroutenetwerk en fietsbeleidsplan doet deze straat dienst als wijkroute. Er is slechts een zeer beperkt aantal fietsenstallingen aanwezig in de straat.
  • Openbaar vervoer en dienstvervoer
    Er is openbaar vervoer aanwezig met hoge frequentie. Er is ook een bushalte ter hoogte van de Lange Bremstraat. Door de nabijheid van het ziekenhuis Jan Palfijn wordt het deel tussen de Ringlaan en de Lange Bremstraat vaak gebruikt door ziekenwagens.
  • Privé vervoer
    De Catershoflaan is een dubbelrichtingsstraat (twee enkelrichtingsstraten aan weerszijden van de centrale middenberm) en er geldt zone 30, die echter niet altijd wordt gerespecteerd. De straat wordt in het mobiliteitsplan gecategoriseerd als hoofdstraat tussen het Kroonplein en de Ringlaan, en als woonstraat tussen de Ringlaan en de Lange Bremstraat. Het kruispunt met de Ringlaan is lichtengeregeld, aan de andere kruispunten geldt voorrang van rechts.
• Techniek
  • De riolering en wegenis zijn in slechte staat. 

Algemene randvoorwaarden

• Weginrichting voorzien conform zone 30 met bijhorende verkeersremmende maatregelen.
• De straat maximaal vergroenen.
• Riolering vernieuwen en regenwater zoveel als mogelijk ter plaatse infiltreren.
• Parkeerbalans zoveel als mogelijk in evenwicht houden.

Mobiliteitsvoorwaarden

• markeringen (zebrapaden): behoud van zebrapaden ter hoogte van Ringlaan en Lange Bremstraat
• snelheidsregime: 30 km/u
• snelheidsremmers: verhoogde kruispunten en snelheidsremmers tussen Ringlaan en Melgesdreef, en tussen Kroonplein en Meereigen
• voorrangsregeling: op de kruispunten met de Lange Bremstraat, Melgesdreef, Meereigen en Rerum Novarumlaan voorrang van rechts. De Ringlaan is een voorrangsbaan dus op dit kruispunt moet er voorrang verleend worden.   
• verkeerssamenstelling: gemotoriseerd verkeer en fietsverkeer gescheiden
• parkeerorganisatie: behoud van langsparkeren
• rijrichting: dubbelrichting

 Ambitie
De Catershoflaan wordt heringericht als een verkeersveilige en groene leefomgeving waarbij rekening gehouden wordt met het belang als verkeersas. Het straatgroen, gecombineerd met verschillende systemen voor regenwaterinfiltratie, verhoogt de leefbaarheid van de straat en maakt ze klimaatbestendig.

Concept
Het concept voorziet in de aanleg van:

• voetpaden aan de zijde van de bebouwing, 2m breed;
• enkelrichtingsfietspaden aan de zijde van de bebouwing, 2m breed;
• parkeerstroken aan de zijde van de bebouwing, 2m breed;
• een rijweg aan weerszijden van de middenberm, 3m50 breed;
• een centrale groene middenberm, 9m60 breed.

Een aantal maatregelen verhogen de verkeersveiligheid in de straat. Snelheidsremmers, in de vorm van verkeersplateaus ter hoogte van de kruispunten (met uitzondering van het lichtengeregeld kruispunt met de Ringlaan) en in de straat om de 100m, vertragen het verkeer.

Er komt meer groen in de straat. Het principe van een middenberm blijft behouden, maar de middenberm wordt breder ten opzichte van de huidige situatie en er wordt een volledig nieuwe groenstructuur (nieuwe bomen) voorzien. In de parkeerstroken worden eveneens bomen voorzien.

Ook water krijgt een zichtbare plaats in de middenberm, in de vorm van een gracht of wadi, waar het gebufferd kan worden of infiltreren in de ondergrond. 

Parkeerbalans

Het concept resulteert in een parkeerbalans van 94 plaatsen in de bestaande toestand naar ongeveer 74 plaatsen in de nieuwe toestand, omwille van het verbeteren van de verkeersveiligheid (uitbuiging fietspad ter hoogte van kruispunten, voetpaduitstulpingen, snelheidsremmers).

Bomenbalans
Het exacte aantal bomen is in deze fase nog niet gekend aangezien dit sterk afhangt van het uiteindelijke ontwerp van de middenberm, waar ook ruimte moet worden voorzien voor regenwateropvang en/of –infiltratie. Er wordt gestreefd naar een zo maximaal mogelijke vergroening door zowel bomen te voorzien in de middenberm als in de parkeerstrook aan de zijde van de bebouwing.

Hemelwaterplan
Op 19 januari 2018 (jaarnummer 501) keurde het college het hemelwaterplan goed.
De Vlaamse wetgeving en het hemelwaterplan van de stad Antwerpen stellen dat maximaal moet worden gestreefd naar bronmaatregelen om hemelwater op te vangen en te verwerken.

De Catershoflaan ligt in een zone waar het rioleringsstelsel gescheiden aangelegd moet worden. Voor deze zone wordt een gescheiden systeem met waar mogelijk bronmaatregelen (hergebruik, infiltratie, buffering ) voorgesteld. 

Er zal vooral worden ingezet op het opvangen/infiltreren van regenwater in de groene middenberm (gracht, wadi) en waar mogelijk verharding in waterdoorlatende materialen (bijvoorbeeld parkeerstroken met open voegen).

In een volgende fase zullen de concrete ontwerpmaatregelen opgenomen worden die nodig zijn om de infiltratie en buffering toe te passen die noodzakelijk is volgens de berekeningen en regels zoals beschreven in het hemelwaterplan. 

• workshops bewoners en adviesraden
  • 25 en 27 januari 2020
  • Bewoners en adviesraden kregen tijdens de eerste inspraakronde in eerste instantie de kans om de knelpunten en kansen van en voor de Catershoflaan te benoemen. Daarna konden ze zelf hun droomontwerp in elkaar knutselen op basis van een blanco plan en verschillende bouwstenen.
  • Volgende zaken kwamen in het algemeen duidelijk naar voor:
    • groen is belangrijk
    • wel verschillende meningen over de waarde van kijkgroen versus verblijfsgroen versus gebruiksgroen 
    • wel verschillende meningen over het al dan niet behouden van de bestaande bomen
    • er wordt te snel gereden in de straat
    • de fietspaden zijn te smal
    • de kruispunten worden als onveilig ervaren
    • de straat is in slechte staat
    • parkeerplaatsen zijn belangrijk
  • Uit de verschillende droomontwerpen konden drie basisconcepten worden gehaald:
    • basisconcept 1: behoud van het principe van een groene middenberm
    • basisconcept 2: groen aan beide zijden van de straat
    • basisconcept 3: groen aan één zijde van de straat
      
      
•  bevraging met onder andere infomoment en workshops bewoners
  • 9 tot 25 juni 2020
  • Tijdens de tweede inspraakronde werd verder gewerkt rond de drie basisconcepten uit de eerste inspraakronde. Bewoners konden hun mening geven over de voor- en nadelen van elk concept om tenslotte hun voorkeursconcept te benoemen.
  • Volgende zaken kwamen in het algemeen duidelijk naar voor:
    • jammer dat de bestaande bomen gerooid moeten worden, bewoners wensen betrokken te worden bij de keuze van de nieuwe bomen/groen en vragen nieuwe bomen die direct al enige grootte hebben
    • parkeerplaatsen zijn belangrijk, er wordt aandacht gevraagd voor de parkeerdruk in de omgeving
    • er is bezorgdheid rond het principe van verkeersplateaus (combinatie bus en ambulance, geluidsoverlast,…)
  • Het grootste deel van de bewoners gaf aan het concept met behoud van het principe van een groene middenberm te verkiezen. De bewoners die voor dit concept kozen, gaven onder andere aan dat:
    • bij dit concept het karakter van de straat blijft behouden (laan);
    • de lusten en lasten op vlak van groen/overlast voor iedereen gelijk zijn;
    • iedereen de mogelijkheid heeft om voor de eigen garage of inrit te parkeren.

Het districtscollege van Merksem wil de Catershoflaan heraanleggen omdat er nood is aan een fraaiere en veiligere straat en omdat de riolering dient te worden vernieuwd.

Het districtscollege koos ervoor om voor en tijdens het ontwerpproces een uitgebreid en intensief participatietraject te doorlopen met de bewoners van de straat.

Op 25 januari 2020 en 27 januari 2020 vonden twee workshops plaats. Bewoners en adviesraden brachten de sterke en zwakke punten van de Catershoflaan in kaart en werkten hun droomontwerp uit. De diverse droomontwerpen konden worden samengebracht in drie verschillende basisconcepten.

Voor elk basisconcept werden de mogelijkheden en gevolgen onderzocht en in beeld gebracht op vlak van groen, water, mobiliteit en verkeersveiligheid, parkeren, verblijven en ontmoeten.

Van 8 juni 2020 tot en met 25 juni 2020 vond een tweede inspraakronde plaats, met onder andere een digitaal infomoment op 18 juni 2020 en digitale workshops op 23 juni 2020. 

Bewoners formuleerden vragen en opmerkingen over de drie basisconcepten en spraken tot slot hun voorkeur uit over welk concept zij verder uitgewerkt willen zien. 

Het districtscollege besliste in de zitting van 9 juli 2020 (jaarnummer 160) dat voor de heraanleg van de Catershoflaan het concept wordt uitgewerkt dat vertrekt vanuit het principe van een groene middenberm en dat bij de heraanleg de bestaande bomen worden verwijderd zodat deze plaats kunnen maken voor een nieuwe groenstructuur.

De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling heeft de zone onderzocht en gekeken naar alternatieven voor de huidige inrichting. Deze zijn vertaald in een projectdefinitie en een concept en werden voor advies aan de betrokken diensten voorgelegd.

De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling legt de projectdefinitie en het concept ter goedkeuring voor.

Het voor deze opdracht vereist budget is voorzien op doelstelling SUB_NR/INTERN/2200/5072500000/224/2MER010102M01646/2ME090200.