2020_VB_00181 - Vlaamse projectoproep Noodkoopfonds voor OCMW's - Deelname - Goedkeuring

De raad voor maatschappelijk welzijn besliste op 25 maart 2019 (jaarnummer 27) om de beslissingsbevoegdheid om in te tekenen namens het OCMW-Antwerpen op projectoproepen georganiseerd door een hogere overheid en om daarover overeenkomsten te sluiten met diezelfde overheid, over te dragen aan het vast bureau.

Deze oproep van het Noodkoopfonds vormt een cruciaal bijkomend instrument om kwetsbare noodkopers te ondersteunen. Aangezien de oproep geen werkingsmiddelen of personeelsmiddelen voorziet, zal dit project worden opgezet als een pilootproject, maximaal onderbouwd vanuit de reguliere werking en samenwerking van stadsdiensten.

De rolverdeling binnen deze samenwerking wordt als volgt voorgesteld:

Projectsturing en rapportering

• Het OCMW tekent in op de oproep als projectpromotor (verplicht door de oproep)
• Er wordt een stuurgroep/renovatiecommissie opgericht met vertegenwoordiging vanuit de samenwerkende stedelijke diensten die hieronder vermeld worden. Deze zal verantwoordelijk zijn voor de verdere uitwerking van het algemeen kader bij opstart van het project en informatiedoorstroming over het fonds;
• AG Energiebesparingsfonds zal instaan voor de halfjaarlijkse financiële rapportage van de kredieten en opnames. Het EcoHuis zal instaan voor de rapportage van de renovaties.

Kredietverstrekking

• OCMW/Financiën is kredietverstrekker en hypotheeknemer (verplicht door de oproep);
• AG Energiebesparingsfonds beheert de leningen volgens de reguliere werking: het verzorgt, bij delegatie, de fysieke ondertekening van het leningscontract, uitbetalingen van de werken, ondersteuning bij opvolging op de lange termijn;
• SD/MH/Energieteam en AG Energiebesparingsfonds voeren de persoonlijke en financiële screenings van de voorgestelde kandidaat-noodeigenaars uit, in lijn met de reguliere werking energielening.

Renovatiebegeleiding/bouwverantwoordelijke

• AG Energiebesparingsfonds en EcoHuis zijn verantwoordelijk voor de organisatie, coördinatie, praktische uitvoering, opvolging en nazorg van de renovatiewerken, vanuit reguliere diensten en projecten (Energiescans, BE-REEL!, renovatiebegeleiding…);
• SD/WO/Woonkantoren zorgen voor ondersteuning via hun reguliere werking, bijvoorbeeld voor het vaststellen van gebreken aan de woning of indien nodig specifiek technisch advies;
• Reguliere werking zoals Energiescans, BE-REEL!, de woonkantoren, zijn verantwoordelijk voor de detectie en selectie van de panden/noodeigenaars;
• MV/ST/Pandtoezicht kan de eindcontrole voor de conformiteitsattesten doen (afwijking van reguliere werking waar dit enkel voor verhuurders is).

Artikel 5 van het decreet van 15 juli 1997 van de Vlaamse Wooncode, dat vermelding maakt van de elementaire vereisten van veiligheid, gezondheid en woningkwaliteit.

Artikels 7.2.21 tot en met 7.2.28 van het Energiebesluit van 19 november 2010.

Ministerieel besluit van 31 januari 2020 tot uitvoering van diverse bepalingen van afdeling IV van titel VII, hoofdstuk II van het Energiebesluit van 19 november 2010 betreffende de toekenning van steun voor energetische renovatieprojecten van noodkoopwoningen.

Het besluit van de Vlaamse Regering van 14 februari 2020 tot organisatie van een oproep om voorstellen in te dienen voor de toekenning van steun voor energetische renovatieprojecten van noodkoopwoningen.

De verplichtingen als partner aangegaan in de partnerschapsovereenkomst BE-REEL!, met name het ondersteunen van investeringen voor kwetsbare doelgroepen.

Op 4 maart 2016 keurde de Vlaamse Regering het Energiearmoedeprogramma goed. Dit programma heeft onder meer als doel om het energieverbruik in woningen van kwetsbare gezinnen structureel te verlagen. In dit kader besliste de Vlaamse regering op 14 februari 2020 tot organisatie van een oproep om voorstellen in te dienen voor de toekenning van steun voor energetische renovatieprojecten van noodkoopwoningen. Deze oproep is gericht aan de OCMW’s die in samenwerking met hun Energiehuis financiële ondersteuning kunnen bieden aan noodkopers. Noodkoopwoningen hebben structurele problemen op vlak van veiligheid en gezondheid en kampen met structurele energetische tekortkomingen. Met de ondersteuning uit het fonds kunnen deze gezinnen de renovatiegraad van hun woning doen beantwoorden aan de minimale vereisten uit de Vlaamse Wooncode en aan de energetische doelstellingen van het Vlaamse renovatiepact. Enkel OCMW’s kunnen intekenen op deze oproep, uiterlijk 26 juni 2020.

Noodkopers zijn huishoudens die uit noodzaak een kwalitatief ondermaatse woning moeten kopen omdat ze op de huurmarkt geen betaalbare en degelijke woning vinden. De doelgroep bevat ook eigenaars die door persoonlijke of economische omstandigheden in financiële moeilijkheden zijn terechtgekomen. Zij kunnen geen noodzakelijk onderhoud of herstelwerken uitvoeren, of de woning renoveren naar de huidige energetische normen. Verkopen en huren is evenmin een optie door lange wachttijden op de sociale huurmarkt, waar ze zich niet kunnen inschrijven als woningeigenaar. Noodkopers zijn te weinig zelfredzaam en komen door hun gebrek aan eigen financiering niet in aanmerking voor allerlei premies en steunmaatregelen, of zijn er niet van op de hoogte. De doelgroep van de noodkopers is in de grootstedelijke context veel groter dan vermoed wordt.

De oproep voorziet geen werkingsmiddelen of personeelsmiddelen. Het Vlaamse noodkoopfonds voorziet een renteloze kredietlijn van maximum 900.000,00 euro aan het OCMW voor het verstrekken van uitgestelde renteloze leningen aan noodkopers voor de energetische renovatie van hun noodkoopwoning. Deze renteloze lening mag maximaal 25.000,00 euro bedragen, waardoor bij een succesvolle aanvraag minimaal 36 noodkoopwoningen gerenoveerd kunnen worden, gespreid over 3 jaar om de reguliere dienstverlening niet te zwaar te belasten. Deze uitgestelde lening wordt teruggeëist bij eigendomsoverdracht door verkoop van het pand, bij overlijden van de eigenaar of na 20 jaar omgezet in een renteloze lening op afbetaling. Als waarborg wordt een hypotheek genomen op het te renoveren pand. Na renovatie moet de woning energiezuiniger zijn en beantwoorden aan de elementaire vereisten van veiligheid, gezondheid en woningkwaliteit, vermeld in artikel 5 van het decreet van 15 juli 1997 van de Vlaamse Wooncode.

Behoudens goedkeuring van het dossier in de oproep, stelt de Vlaamse overheid via het Noodkoopfonds een renteloze kredietlijn van maximum 900.000,00 euro ter beschikking aan het OCMW. Het OCMW verstrekt daarmee aan de noodkoper de financiële tussenkomst (bulletkrediet conform energiebesluit, niet onderworpen aan FSMA regulering). De bancaire verwerking van deze kredieten verloopt niet via de rekeningen van OCMW maar via Participatiemaatschappij Vlaanderen, via het beheer door het Energiebesparingsfonds (conform het energiebesluit, zoals bij de Vlaamse energielening). De projectoproep bevat geen werkings- of personeelsmiddelen.

Er zijn noodzakelijke bijkomende kosten, waarvan de totalen hieronder zijn weergegeven, volgens het principe 12 dossiers per jaar gedurende 3 jaar:

• Hypotheekname OCMW: 500 euro per dossier, maximum 18.000 euro op 3 jaar (6.000 euro per jaar);
• Schattingskosten woning voor/na renovatiewerken (indien nodig, case per case te bepalen): 350 euro per dossier, maximum 12.600 euro op 3 jaar (4.200 euro per jaar);
• EPC opmaak (indien nodig, case per case te bepalen): 150 euro per dossier, maximum 5.400 euro op 3 jaar (1.800 euro per jaar).

Totaal jaarlijks te financieren: minimum 6.000 euro en maximum 12.000 euro per jaar, via regulier budget renovatiebegeleiding kwetsbare doelgroep. Indien het ingediende dossier door de Vlaamse overheid goedgekeurd wordt, zal dit budget in de eerstvolgende aanpassing van het meerjarenplan 2020-2025 voorzien worden.