Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Artikel §4.4 bepaalt dat AG Vespa publiek domein kan (laten) realiseren. De opdracht aan AG Vespa betreft het plaatsen en uitvoeren van de overheidsopdrachten in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen. De beleidsbeslissing omtrent het realiseren van het publiek domein ligt bij de stad Antwerpen. De stad Antwerpen legt hierbij tevens het projectbudget vast.
Artikel 56 §3, 4° van het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017 bepaalt dat het college bevoegd is voor het voeren van de plaatsingsprocedure, de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten.
De omgevingsvergunning voor de Oosterweelwerken is afgeleverd op 20 november 2020 en bijgevolg zullen op korte termijn de werken op rechteroever van start gaan. De woningen langs Ten Eekhovelei zijn zeer kort bij de toekomstige werfzone van de grootste werf in Europa en het tracé van de nieuwe tijdelijke R1 gelegen. Deze grootschalige werken en het snelwegverkeer op de tijdelijke R1 zullen zorgen voor tijdelijke overlast en hinder in de panden gelegen in de Ten Eekhovelei. Vanuit het co-creatief proces Over de Ring werden reeds een aantal signalen opgevangen van eigenaars in de huizenrij langs Ten Eekhovelei die hun pand wensen te verkopen.
Bovendien vormen de achterkanten van de huidige panden in Ten Eekhovelei geen aantrekkelijke, levendige en veilige parkrand. Vanuit maatschappelijke veiligheid (sociale controle, ogen en oren op het park en dergelijke) is het aangewezen dat de bestaande panden op termijn en stelselmatig worden omgevormd naar een typologie met een levendige gevel aan zowel de straatzijde als de parkzijde. Daarnaast is het noodzakelijk voor de vlotte bereikbaarheid en toegankelijkheid van het toekomstige Ringpark Het Schijn dat een aantal nieuwe openingen in de gesloten rand aan het park worden gemaakt en dat deze openingen worden omgevormd tot aantrekkelijke toegangen naar het toekomstige nieuwe park.
Omwille van deze beide argumenten (de tijdelijke overlast en hinder door de grootschalige werken en de realisatie van een sterke en levendige rand voor het Ringpark Het Schijn) wil de stad Antwerpen de eigenaars van panden in de Ten Eekhovelei, aan de onpare zijde van de straat met de rug naar de Ring, de mogelijkheid geven om hun pand vrijwillig te verkopen.
In dit collegebesluit worden een aantal principes hiertoe vastgelegd.
Het aanbod is geldig voor alle eigenaars van panden gelegen in Ten Eekhovelei aan de onpare zijde langs de Ring. Het aanbod geldt vanaf huisnummer Ten Eekhovelei 69 (naast het speelterreintje en de toegang naar de Jumbo supermarkt) tot en met huisnummer Ten Eekhovelei 361. Het aanbod geldt eveneens voor de hoekpanden in Bisschoppenhoflaan (huisnummers 34 en 36).
Het betreft een aanbod aan alle eigenaars binnen deze perimeter die haar of zijn pand vrijwillig wensen te verkopen. De verkoop zal gebeuren aan identieke voorwaarden zoals in geval van een onteigening.
Alle bewoners van panden binnen de perimeter (ook niet-eigenaars) kunnen binnen de reguliere werking van het woonkantoor advies en informatie krijgen bij het zoeken naar een gepaste vervangwoning.
De aangekochte panden zullen tijdens de looptijd van de werken een tijdelijke invulling krijgen. Tegen het einde van de werken (aan Oosterweel en het Ringpark Het Schijn) zal de door deze operatie verworven grondpositie worden ingezet voor de realisatie van nieuwe en aantrekkelijke toegangen tot het toekomstige Ringpark Het Schijn en voor de realisatie van tweezijdige panden met een levendige gevel aan zowel de straatzijde als de parkzijde.
Het aanbod blijft behouden tot eind 2024.
Om dit proces in goede banen te leiden zullen verschillende stadsdiensten samenwerken.
AG Vespa
AG Vespa vormt het eerste aanspreekpunt voor de operatie, staat in voor het verkooptraject, de tussentijdse invulling en de toekomstige herontwikkeling van de grondpositie.
1) Eerste aanspreekpunt
AG Vespa zal optreden als eerste aanspreekpunt voor de aankoopoperatie. Er wordt binnen AG Vespa een medewerker aangesteld die ruim beschikbaar en aanspreekbaar is voor individuele vragen en opmerkingen vanuit de buurtbewoners en eigenaars, in het bijzonder de eerste weken na de aankondiging van de actie.
AG Vespa zal met kandidaat-verkopers een verkooptraject opstarten. Andere vragen, opmerkingen en bezorgdheden van de buurtbewoners worden naar andere stadsdiensten en/of Lantis doorgeven.
2) Organisatie van de verkoopprocedure
AG Vespa organiseert de volledige verkoopprocedure. De verkoopprocedure start bij een plaatsbezoek en een onafhankelijke schatting over het uitbrengen van een bod op het pand en de eventueel bijhorende onderhandelingen tot de administratief-juridische afhandeling van de aankoop. Voor de uitvoering van bepaalde taken zoals de opmaak van schattingsverslag, en dergelijke kan door AG Vespa een beroep gedaan worden op dienstverlening door derde partijen.
Met eigenaar-bewoners die nog een bepaalde periode in de woning willen blijven wonen, kan een aankoopbelofte afgesloten worden.
Een concreet bod zal bestaan uit onderstaande onderdelen (de vergoeding is identiek aan de vergoeding die zou worden betaald ingeval van een onteigening) :
AG Vespa zal instaan voor het toezicht op de juiste berekening van het bod en op de correcte communicatie van het bod samen met de eventuele verdere toelichting over de inhoud van het bod.
De aankopen gebeuren in naam van en voor rekening van de stad Antwerpen en zullen ter goedkeuring voorgelegd worden aan de gemeenteraad.
3) Organisatie van de tussentijdse invulling
In functie van de sociale en maatschappelijke veiligheid in de Ten Eekhovelei en om verkrotting en oneigenlijk gebruik (zoals kraken) van de aangekochte panden tegen te gaan, zal AG Vespa op zoek gaan naar een tussentijdse invulling van de aangekochte panden. De mogelijke tussentijdse invulling en het partnerschap zal afgestemd worden op de staat en het soort pand dat wordt aangekocht.
Mogelijke partners voor deze tijdelijke invulling zijn:
4) Herontwikkeling van de verworven grondpositie
De toekomstige herontwikkeling van de verworven grondpositie tot een levendige en aantrekkelijke stedelijke rand van het toekomstige Ringpark Het Schijn wordt door AG Vespa opgenomen binnen de hoederentiteit. De herontwikkeling zal inzetten op de realisatie van tweezijdige woontypologieën en wordt afgestemd op het realisatietraject van het Ringpark. De ambitie en de opzet is om de nodige stappen te nemen zodat de randbebouwing klaar zal zijn op het moment van oplevering van het Ringpark Het Schijn (voorzien in 2030). De optimale afstemming tussen de beide projecten is een continu aandachtspunt zodat kansen en opportuniteiten worden benut om deelprojecten versneld te realiseren. Een bijkomend aandachtspunt voor de ontwikkeling van de rand is de integratie van de stedelijke voorzieningen van belang voor het goed functioneren van het stedelijke weefsel.
Maatschappelijke veiligheid/toezicht (hierna : MV)
Vanuit MV wordt de operatie ondersteund in tweede lijn en wordt ingestaan voor de opvolging van alle vragen met betrekking tot maatschappelijke veiligheid, overlast, hinder,...
Sociale Dienstverlening (Wonen) (hierna : SD/Wonen)
Vanuit het woonkantoor wordt de operatie via de reguliere werking ondersteund. Het woonkantoor biedt informatie en advies voor eigenaars-bewoners en huurders bij het zoeken van een nieuwe woning.
Hieronder wordt een eerste ruwe financiële oefening uitgewerkt om de budgettaire impact van de aankoopoperatie op korte en lange termijn in grote lijnen te kunnen bepalen en inschatten. Het is noodzakelijk bij aanvang van de aankoopoperatie voldoende budget beschikbaar te hebben. Het is immers niet in te schatten hoeveel eigenaars tot verkoop zullen wensen over te gaan en bovendien is de spreiding van het aantal verkopen over de komende jaren onmogelijk vooraf in te schatten.
De raming van het totale vereiste budget wordt hieronder op basis van een aantal aannames toegelicht.
In het financiële plaatje voor dit project worden de toekomstige opbrengsten uit de herontwikkeling van de verworven grondpositie, de verwervingssubsidie van de Vlaamse overheid en de toekomstige inkomsten uit de ontwikkeling van de terreinen van “Den IJzer” gelegen aan de toekomstige kap Dam mee in rekening gebracht.
Raming van het budget voor de aankoopoperatie
Voor de eerste ruwe, benaderende en voorlopige inschatting van het vereiste budget wordt uitgegaan van een totaal budget van 35 mio euro. Binnen dit budget worden de kosten voor AG Vespa voor het projectmanagement (kosten aankoopprocedure, beheerskosten, kosten tijdelijke invulling, kosten instandhoudingswerken, kosten voor noodzakelijke sloopwerken, en dergelijke) en de bijkomende personeelskost voorzien.
AG Vespa zal instaan voor het beheer van de aangekochte panden tot 2030 en dus voorbij de tijdshorizon van de aankoopoperatie (eind 2024). De totale beheerskost (exclusief onverwacht en abnormaal hoge beheerskosten) voor de volledige periode wordt gedragen via de projectmanagementvergoeding voor AG Vespa.
Het stedelijke budget voor deze aankoopoperatie wordt aanzien als een prefinaniering op lange termijn.
De herontwikkeling van de verworven grondpositie in functie van de realisatie van een levendige en stedelijke rand voor het toekomstige Ringpark Het Schijn zal immers op termijn zorgen voor inkomsten uit de grondexploitatie binnen de hoederentiteit. Om de gewenste typologie voor de residentiële ontwikkeling (met voorkanten aan Ten Eekhovelei en aan parkzijde) en een kwalitatieve ontwikkeling van de parkrand te kunnen verzekeren, is de opmaak van een ruimtelijke uitvoeringsplan (hierna: RUP) noodzakelijk. Aan dit RUP kan een onteigeningsplan gekoppeld worden. De potentiële toekomstige opbrengsten uit de herontwikkeling van deze gronden worden verder onderzocht .
Daarnaast kunnen ook de toekomstige opbrengsten uit de herontwikkeling van de terreinen van 'Den IJzer' ingezet worden als gedeeltelijke compensatie voor het budget voor de strategische aankoopoperatie in Ten Eekhovelei. Lantis heeft in functie van de realisatie van de Oosterweelverbinding een aantal strategische grondposities verworven. De meeste van deze gronden zijn belast met een teruggaveclausule waarbij de gronden en/of panden, zodra ze niet meer nodig zijn voor de werken voor de realisatie van de Oosterweelverbinding, aan dezelfde voorwaarden opnieuw dienen te worden aangeboden aan de oorspronkelijke eigenaar. Deze teruggaveclausule is niet van toepassing op de gronden van “Den IJzer” langs de toekomstige kap Dam. De terreinen van "Den IJzer" kunnen dus, als onderdeel uit van het stadsproject kap Dam, binnen de hoederentiteit ontwikkeld worden en op termijn zorgen voor nieuwe inkomsten. De overdracht van de gronden van “Den IJzer” door Lantis aan de stad Antwerpen, aan dezelfde voorwaarden waarop de stad haar gronden heeft overgedragen aan Lantis (symbolische euro) wordt verder onderzocht en afgestemd met Lantis. Lantis heeft aangegeven dat deze piste principieel bespreekbaar is en de potentiële toekomstige opbrengsten uit de ontwikkeling van deze gronden worden verder onderzocht.
De Vlaamse overheid heeft, in het kader van het strategisch project Stad Maken over de Ring, aan de stad een verwervingssubsidie toegekend voor een bedrag van 500.000,00 euro voor strategische aankopen in de rand van Ringpark Het Schijn. De Vlaamse subsidie voorziet in een financiering van 40% van de aankopen voor de realisatie van publieke ruimte. De overige 60% dient door de stad Antwerpen voorzien te worden. De aankopen dienen binnen de drie jaar te gebeuren.
De communicatieaanpak en -strategie is een cruciale succesfactor voor de volledige aankoopoperatie.
Hieronder worden de principes opgesomd voor de communicatiestrategie :
Boodschap
De boodschap zal helder en duidelijk zijn over :
Communicatiemiddelen
Afstemming lopende trajecten
Taakverdeling communicatiestrategie
Volgende taakverdeling wordt voorgesteld wat betreft de communicatie-aanpak.
AG Vespa zorgt, in samenwerking met de dienst Stadsontwikkeling/communicatie (hierna : SW/Communicatie) volgens de geldende afspraken, voor de opmaak van het persbericht en bewonersbrieven, zorgt voor de afstemming met het traject van intendant met verspreiding van informatie naar een aantal sleutelfiguren en presentatie en toelichting op de projectwerkbank van Ringpark het Schijn.
De bestaande thematische en project gerelateerde aanspreekpunten worden blijvend ingezet in de communicatiemix:
Met ‘De Grote Verbinding’ bouwt Antwerpen aan haar internationale reputatie als stad en regio waar het goed is om te wonen, te werken, te ondernemen en op bezoek te komen. De Oosterweelverbinding maakt de Antwerpse Ring rond en de overkapping stuurt de auto’s onder de grond. Zo zorgt de stad Antwerpen voor een betere mobiliteit voor Vlaanderen en wordt de stad weer één geheel met meer groen en schonere lucht.
De afgelopen jaren hebben de stad Antwerpen, het Havenbedrijf Antwerpen nv van publiek recht, de burgerbewegingen, Lantis en andere Vlaamse partners, samen met de intendant voor de Oosterweelverbinding, de plannen vormgegeven. Tijdens de uitvoering zetten zij samen zoveel mogelijk lokaal talent aan het werk.
Van januari 2016 tot juni 2018 werd, onder leiding van intendant Alexander D’Hooghe, een traject doorlopen om te komen tot concrete en realiseerbare overkappingen en leefbaarheidsprojecten voor de Antwerpse Ring met als ambitie een overkapping van de volledige ring. In maart 2017 is het “Toekomstverbond voor de bereikbaarheid en leefbaarheid – Een ring rond de stad en een ring voor de stad” tussen het Vlaams Gewest, de stad Antwerpen en de burgerbewegingen stRaten-generaal, Ademloos en Ringland tot stand gekomen. In het kader van de eerste grote fase in de leefbaarheidsmaatregelen voorzien de Vlaamse Regering, de stad Antwerpen en het Havenbedrijf Antwerpen nv van publiek recht een bedrag van 1,250 miljard euro dat ingezet wordt op basis van de uitkomst van het selectiedossier van de intendant.
Op 29 juni 2018 (jaarnummer 6145) bekrachtigde het college de selectie van 18 projecten en vier reserveprojecten als eindresultaat van het proces “Over de Ring” onder leiding van intendant Alexander D’Hooghe. Naast deze ringprojecten is 10,5 miljoen euro voorzien voor verder studiewerk rond onder andere het verkeerskundig systeem op de zuidoostelijke ring, tunnelveiligheid, multimodale knopen en overkappingskansen voor de volgende fasen.
Sinds 9 november 2018 is Alexander D’Hooghe door de Vlaamse Regering opnieuw aangesteld als intendant voor de coördinatie en kwaliteitsborging van de verdere uitwerking van de ringprojecten en studies. De intendant staat voor een periode van maximaal acht jaar in voor de organisatie van de overlegstructuur (onder andere in werkbanken) zowel van het geheel als van de deelopdrachten, voor de organisatie van de communicatie en participatie over het geheel en voor de afstemming tussen de communicatie en participatie over de verschillende deelopdrachten.
Op 6 maart 2020 (jaarnummer 2227) keurde het college de afsprakennota goed tussen Lantis, de stad Antwerpen en de intendant. Hierin worden de krijtlijnen bepaald van de samenwerking tussen deze partijen voor de noordelijke Ringparken die bovenop en naast de Oosterweelverbinding zullen aangelegd worden.
Op 18 mei 2020 (jaarnummer 326) keurde gemeenteraad de samenwerkingsovereenkomst tussen de stad Antwerpen en Lantis over de uitvoering van de Oosterweelverbinding goed.
Op 20 november 2020 heeft de Vlaamse regering aan Lantis de vergunning verleend voor de Oosterweelverbinding waarmee de Antwerpse Ring gesloten wordt met een derde tunnel onder de Schelde en de eerste overkappingsprojecten gerealiseerd worden.
Met de selectie van de twee laatste bouwconsortia maakt Lantis zich klaar om de werken aan de Oosterweelverbinding, die in 2018 al van start gingen op Linkeroever en in Zwijndrecht, vanaf 2021 ook te starten op Rechteroever. De werken aan de Oosterweelverbinding zijn van een zelden geziene omvang. Het deelproject Rechteroever is wellicht de grootste opdracht voor openbare werken die ooit gegund werd in Vlaanderen, en de uitdagingen zijn complex en velerlei.
Op 17 december 2018 (jaarnummer 788) keurde de gemeenteraad de samenwerkingsovereenkomst goed die tussen de stad Antwerpen en AG Vespa wordt gesloten voor vier projectclusters in het noorden die direct gerelateerd zijn aan de Oosterweelverbinding.
Op 21 februari 2020 (jaarnummer 1754) keurde het college de projectdefinitie en het bestek voor de deelopdrachten 'Ringpark Noordkasteel, Ringpark Groenendaal, Ringpark Lobroekdok en Ringpark Het Schijn' goed en keurde goed om een minicompetitie tussen de vijf ontwerpteams uit te schrijven op basis van de raamovereenkomst ontwerpen over de ring (JD/A/015399).
Op 4 september 2020 (jaarnummer 7402) keurde het college de gunning goed voor het afsluiten van een overeenkomst voor een ontwerpopdracht (vaste en variabele delen) voor Ringpark Het Schijn, als deelopdracht binnen de raamovereenkomst Ontwerpen Over de Ring (JD/A/015399), aan COBE OMGEVING De Urbanisten, Uitbreidingstraat 390 te Antwerpen, tijdelijke vereniging zonder ondernemingsnummer, tegen een bedrag van 553.884,75 euro(inclusief btw) voor de vaste delen van de opdracht.
Op 15 december 2017 beslist de Vlaamse Regering een subsidie toe te kennen aan AG Vespa voor de coördinatie van de hoederentiteit. Deze coördinatieopdracht is op 1 oktober 2018 formeel gestart.
In uitvoering van haar opdracht als coördinator van de hoederentiteit heeft AG Vespa op 5 april 2019 (jaarnummer 3077) aan het college de principes voor de hoederentiteit voorgelegd. Daarmee werd een formele start gemaakt van de hoederentiteit als instrument in functie van stad maken over de Ring. De rand van Ringpark Het Schijn wordt geselecteerd als één van de negen projecten die deel kunnen uitmaken van de hoederentiteit. In de meerjarenbegroting van de stad Antwerpen wordt een startkapitaal voor de hoederentiteit voorzien.
Op 30 oktober 2019 diende AG Vespa een aanvraag tot verwervingssubsidie in voor strategische aankopen in functie van de toegang tot het Ringpark Het Schijn. Op 30 november 2020 besliste de Vlaamse regering de verwervingssubsidie in het kader van het lopend strategisch project in de Ringzone toe te kennen aan AG Vespa.
Het toekomstige Ringpark Het Schijn bevindt zich vanaf het Cogelsplein tot de Bisschoppenhoflaan tussen de Ring en de achterkanten van de huizenrij aan de Ten Eekhovelei en Lakborslei vormen de rand van dit Ringpark. Deze randbebouwing bestaat voornamelijk uit kleine en middelgrote woningen met een kleine stadstuin, afgewisseld met een aantal grotere woningen en appartementsgebouwen. Een aantal eengezinswoningen is opgedeeld in kleinere wooneenheden. In de randbebouwing bevinden zich ook lokale detailhandel, publieke voorzieningen, waaronder buurtwerk Dinamo en de Masjid Gazi Husrev-beg moskee. De aanwezigheid van deze voorzieningen is van belang voor het goed functioneren van het stedelijke weefsel en deze voorzieningen zullen ook meegenomen worden in de ontwikkeling van een sterke levendige stadsrand langs het Ringpark.
Het totale vereiste budget wordt geraamd op 35 mio euro.
De vereiste kredieten zullen ongecompenseerd voorzien worden in het meerjarenplan 2020-2025, aanpassing 3.
Het college keurt de aanpak van de aankoop- en herontwikkelingsoperatie voor Ten Eekhovelei principieel goed.
Het college keurt goed dat de vereiste kredieten, geraamd op 35 miljoen euro, ongecompenseerd worden voorzien in het meerjarenplan 2020-2025, aanpassing 3.
Het college geeft opdracht aan:
| Dienst | Taak |
| AG Vespa |
|
| MV | Zorgen voor tweedelijns ondersteuning van de aankoopoperatie met betrekking tot alle vragen en opmerkingen van betrokkenen over maatschappelijke veiligheid, hinder, overlast, en dergelijke meer. |
| SD/Wonen/Woonkantoor | Zorgt, binnen de reguliere werking, voor informatie en advies voor eigenaars-bewoners en huurders bij het zoeken naar een nieuwe woning.
|