2021_CBS_00343 - Stedelijk patrimonium. Stadsbeheer. Den Bell, Francis Wellesplein 1, 2018 Antwerpen - Restauratie gevels. Aanstelling architect. Studieopdracht. Gunning. Vastlegging krediet. Ondertekening - Goedkeuring

Artikel 56 §3, 4° van het Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017 stelt dat het college van burgemeester en schepenen bevoegd is voor het voeren van de plaatsingsprocedure, de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten.

Gevolgen voor de studieopdracht bij herijkte restauratieaanpak

De herijkte aanpak voor restauratie van de gevels van de toren van Den Bell brengt een geheel nieuwe bouwopdracht met zich mee. Na een afronding van de eerder opgestarte werken voor lokaal herstel, wordt met oog op de integrale restauratieaanpak een nieuwe uitvoerder gezocht. Binnen het studietraject zullen dan ook volgende projectfases volledig opnieuw doorlopen moeten worden:

• fase 4: uitvoeringsdossier met volledig bestek, meetstaat, samenvattende meetstaat, gedetailleerde raming,…; 
• fase 5: procedure tot aanstelling aannemers, nazien van offertes en opmaak gunningsverslag;
• fase 6: werfopvolging;
• fase 7: opleveringen en waarborgperiode.

De voorgaande ontwerpfases (fase 1: schetsontwerp en fase 2: definitief voorontwerp) dienen niet opnieuw doorlopen te worden, vanwege de mogelijkheid tot grotendeels recupereren van eerder materiaal uit de oorspronkelijke opdracht. Fase 3: stedenbouwkundige vergunning is niet van toepassing voor dit project.

Door een herijking van de restauratieaanpak voor de gevelwerkzaamheden aan de toren van Den Bell is het bedrag van de werken volgens deze nieuwe aanpak toegenomen van 905.557,33 EUR, exclusief 21% btw naar  4.726.967,61 EUR, exclusief 21% btw. 

Evenwel door de toename van deze bouwkost staat het bij aanvang van de opdracht bepaalde ereloon percentage niet langer in correlatie met de verwachte bouwkost. Het ereloon voor de begeleiding van de herijkte opdracht zal door deze wijziging eveneens aanzienlijk toenemen (met meer dan 50%). Een wijziging of herziening binnen de bestaande opdracht van de architect lijkt in die zin niet mogelijk, gelet op de beperkingen vanuit de overheidsopdrachtenreglementering. 

Gelet op het voorgaande, adviseert de dienst AG Vespa/Bouwprojecten stad om de bestaande architectenopdracht tot een einde te laten komen en gelijktijdig een nieuwe overeenkomst met de geactualiseerde bouwkost en daarop afgestemd ereloonpercentage af te sluiten voor een beperkte studieopdracht van de opnieuw te doorlopen projectfases. 

Studieopdracht toe te wijzen aan unieke dienstverlener

De gevelwerkzaamheden aan de toren van Den Bell worden gekenmerkt door een zeer langlopend en intensief voorafgaand studietraject. Architectenbureau LMS Vermeersch begeleidt sinds diens aanstelling op 16 september 2016 het dossier, voerde het materiaal-technisch onderzoek uit, maakte een concrete restauratiestrategie en bijhorend uitvoeringsdossier op. Zij verzorgde de opvolging van de werken van M.R.T. nv, deed diverse gespecialiseerde onderzoeken en begeleidde de recente en zeer grondige herijking van de restauratieaanpak. 

Het dossier heeft dus een lang voortraject gekend en kent een aanzienlijke technische complexiteit. Niet alleen zijn de toekomstige restauratiewerken an sich complex, maar is er ook sprake van een niet te voorziene complexiteit die ontstaan is vanuit de noodzaak om een bouwdossier uit te werken op basis van reeds aangevangen, maar onvoltooide werkzaamheden. De specifieke technische kennis die architectenbureau LMS Vermeersch hierin heeft opgebouwd, geeft haar een unieke positie als dienstverlener nu de nieuwe studieopdracht volledig moet aansluiten op en interoperabel moet zijn met het eerdere studietraject. Het inzetten van een andere, derde partij zou nefast zijn voor de continuïteit in de opvolging van het dossier. Het risico op leemtes in kennisoverdracht is in dat geval zeer reëel.

Bovendien zou de tijd en arbeid die nodig zou zijn voor een derde partij om zich vertrouwd te maken met het door LMS Vermeersch afgelegde studietraject en die nodig is om een bijgesteld uitvoeringsdossier uit te werken en op te volgen tijdens uitvoering zich vertalen in disproportioneel hoge studiekosten. Onverminderd dit economische aspect, zou ook de aanstelling en inwerkingsperiode van een derde partij een aanzienlijke tijdspanne behoeven, tijd die, door de bouwkundige situatie waarin de toren van Den Bell zich momenteel bevindt, ontdaan van haar gevelbekleding aan één zijde en in stelling gehouden als bewarende maatregel, de stad Antwerpen ontbreekt met het oog op maximale beperking van risico’s op schade.

Gelet op voorgaande is de meest opportune piste de beëindiging van de huidige studieopdracht van LMS Vermeersch en dit studiebureau opnieuw rechtstreeks aanstellen op grond van ‘unieke dienstverlener’ omwille van technische redenen.

Geïntegreerde studieopdracht stabiliteit

In het oorspronkelijke restauratiedossier voor de gevelwerken aan Den Bell was, gelet op de bij aanvang verwachte relatief beperkte complexiteit, geen specifieke opdracht opgenomen voor uitvoeren van stabiliteitsstudies. Naargelang de noodzaak zich stelde werd advies ingewonnen via de raamovereenkomst voor stabiliteitsstudies van de stad Antwerpen (GAC_2018_00485).

Door de aanzienlijke vergroting van de projectomvang is het een bezorgdheid om zeker geen verantwoordelijkheidsleemte te laten bestaan tussen architect en ingenieur stabiliteit wanneer deze als ‘neven-dienstverleners’ werken. Vandaar de expliciete keuze om in de nieuwe studieopdracht het deel stabiliteit wél op te nemen binnen het contract met LMS Vermeersch.

Evenwel door de specifieke aard van de werken (geen grote betonstudies die als een percentage op de bouwkost vergoed kunnen worden, maar controles en interventies op afroep) voorziet de nieuwe overeenkomst om deze prestaties te laten aanrekenen tegen regietarief. 

Voor deze geïntegreerde studieopdracht wordt een nieuwe architectenovereenkomst opgemaakt. Er wordt eveneens een aangepaste projectdefinitie toegevoegd welke bijgestuurd werd op basis van de herijkte restauratieaanpak.

In toepassing van artikel 42, §1, 1°, d, II  van de wet van 17 juni 2016 betreffende de overheidsopdrachten zal deze opdracht gegund worden volgens de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking in geval van een overheidsopdracht voor werken, leveringen of diensten wanneer de mededinging ontbreekt om technische redenen.

In zitting van 16 september 2016 (jaarnummer 8062) keurde het college de gunning goed van de deelopdracht P06857 voor de gevelherstellingswerken aan Den Bell aan het architectenbureau LMS Vermeersch bvba, Beenhouwersstraat 51, 8000 Brugge, met als ondernemingsnummer BE0864.033.735, op basis van de raamovereenkomst GAC/2014/1889.

In zitting van 27 april 2018 (jaarnummer 3899) besloot het college, ten gevolge van een aanzienlijke toename van het geraamde bedrag der werken, deze studieopdracht te verbreken en opnieuw af te sluiten. Immers, door de aanzienlijke toename van het ramingsbedrag en omdat het ereloonpercentage afhankelijk is van de bouwkost (gradueel omgekeerd evenredig), diende een bijstelling te gebeuren van het eerder geforfaitiseerde ereloon.

In zitting van 6 september 2019 (jaarnummer 7151) nam het college kennis van de vaststellingen van de betonschade aan de toren van Den Bell en de aanbeveling tot een herijking van de initiële projectscope. Naar aanleiding van deze gewijzigde projectscope keurde de gemeenteraad in zitting van 25 november 2019 (jaarnummer 659) de selectieleidraad GAC_2019_01014 voor de restauratie van de gevels van Den Bell goed en keurde zij eveneens goed dat hiervoor een mededingingsprocedure met onderhandeling werd uitgeschreven.

In zitting van 13 november 2020 (jaarnummer 9435) keurde het college de gunning goed voor de restauratie van de gevels van Den Bell, op basis van bestek GAC_2019_01014, aan Denys nv, Industrieweg 124, 9032 Gent, met als ondernemingsnummer BE0416.585.801, tegen een bedrag van 5.719.630,81 EUR inclusief 21% btw.

Erelonen studieopdracht

Het ereloon wordt forfaitair vastgelegd op basis van het gunningsbedrag van het bestek horende bij de herijkte restauratieaanpak (berekend als percentage op de bouwkost volgens de rekentabel welke deel uitmaakte van de oorspronkelijke raamovereenkomst en die ook voor de nieuwe overeenkomst met de unieke dienstverlener gehanteerd wordt).

De erelonen voor de toegewezen studiefases (fase 4 tot en met 7) worden berekend als een degressief percentage op de totale bouwkost. Bij een herberekening van het ereloonpercentage volgens de ereloontabel op basis van het gunningsbedrag voor het herijkte bestek bedraagt dit bijgestelde percentage 5,89%.  

Voor de verdeling over de loten wordt op basis van de inhoud van de door de architect opgestelde meetstaat de volledige kost ondergebracht in het lot bouwwerken.

De fasen 1 en 2 voor schetsontwerp en voorontwerp kunnen gerecupereerd worden uit het vorige dossier en werden daar reeds afgerekend op basis van de vorige overeenkomst. Fase 3 voor opmaak van de bouwvergunning wordt in de nieuwe overeenkomst niet toegewezen wegens niet van toepassing in dit dossier.

Het ereloon voor fase 4 tot en met 7 bedraagt volgens de nieuwe modelovereenkomst 194.892,87 EUR + 40.927,50 EUR (21% btw) = 235.820,37 EUR, inclusief 21% btw.

Erelonen geïntegreerde studie stabiliteit

Voor stabiliteitsadvies op afroep wordt een aanrekening van prestaties tegen regietarief voorzien binnen de overeenkomst. Het aantal te presteren uren doorheen het bouwtraject wordt daarbij geraamd op 50 werkuren. Aan het uurtarief van 85,00 EUR, exclusief 21% btw, komt dit overeen met een bedrag van 4.250,00 EUR, exclusief 21% btw.

Om de continuïteit van de betalingen te verzekeren dienen bij een toewijzing van de studieopdracht bijkomende kredieten vastgelegd te worden. 

Vastlegging krediet

Gelet op bovenstaande berekening dient 199.142,87 EUR + 41.820,00 EUR (21% btw) = 240.962,87 EUR, inclusief 21% btw bijkomend vastgelegd te worden voor de opvolging van de studieopdracht vermeld in titel. De uitgave voor dit werk zal verrekend worden op het investeringsbudget 2021,2022 en 2023.