2021_CBS_02348 - Stedelijk patrimonium. Droogdokkensite. Droogdokkenweg 4, 2030 Antwerpen - Maritieme belevingssite. Herontwikkeling. Algemeen kader. Opdrachthouderschap. Niet verlengen verhuurcontract. Vastlegging budget. Collegiale brief. Ondertekening - Goedkeuring

Het projectbudget is het totale budget ingeschreven voor de periode 2020-2025 op het respectieve projectnummer. Dit stedelijk projectbudget omvat alle uitgaven die AG Vespa in het kader van de opdracht aan het project zal spenderen en als gedelegeerd bouwheer zal doorfactureren aan de stad Antwerpen en alle ontvangsten die met betrekking tot dit project gerealiseerd zullen worden. AG Vespa realiseert dit project  binnen de limieten van deze kredieten (uitgaven en ontvangsten) en rekent daarop alle onderdelen van het project af (bouwkost, studiekosten, begeleiding, verzekering, nutsvoorzieningen,…). De begeleidingskost voor dit project, maakt deel uit van dit totaalbudget.

Het voorziene investeringskrediet voor het project Droogdokkensite, maritieme belevingssite is 10.523.030,00 euro inclusief btw en 10% onvoorziene omstandigheden.

In het meerjarenplan 2020-2025 van de stad Antwerpen is 9.043.030,00 euro inclusief btw beschikbaar voor het
project Droogdokkensite, maritieme belevingssite op volgende boekingsadressen:

•  3.201.000,00 euro op SUB_NR/INTERN/2000/2100/2200/2300/5291610000/226/2WNS020201PA3705/2SA050610 voor de buitenruimte;
•  3.092.030,00 euro op SUB_NR/INTERN/2000/2100/2300/2500/5322600000/221/2BRS010112PA3705/2SA070729 voor de gebouwen waarvan 92.030,00 euro werd vastgelegd via bestelbon 4005428946 met de derde aanpassing van het meerjarenplan 2020-2025 zal 1.000.000,00 euro van het krediet van 2023 worden verschoven naar 2021 en 2022;
• 2.500.000,00 euro op SUB_NR/INTERN/2100/2200/2300/5322600000/221/2BRS040302PA3705/2SA070750 voor de gebouwen;
• 250.000,00 euro op SUB_NR/INTERN/2400/2500/5112000000/221/2BRS010112PA3705/2SA070729 voor de gebouwen met de derde aanpassing van het meerjarenplan 2020-2025 zal het krediet worden verschoven naar SUB_NR/INTERN/2300/5322600000/221/2BRS010112PA3705/2SA070729. 

Daarnaast is er in het meerjarenplan 2020-2025 van de stad Antwerpen 2.916.482,66 euro beschikbaar voor het project Droogdokkenpark op het boekingsadres: SUB_NR/INTERN/5291610000/220/2WNS020201P07228/2SA050610.

In het project Droogdokkenpark wordt van het deel groene vinger enkel de groene ruimte uitgevoerd. De aanleg van het grijze minerale gedeelte van de groene vinger is niet langer prioritair gezien de herlocatie van het Havenbelevingscentrum van dit deel naar AWN 02. Het budget van het grijze deel van de groene vinger wordt zuidelijker ingezet om de buitenruimte rond de gebouwencluster AWN01 en AWN02 aan te leggen en zal worden toegevoegd aan het project Droogdokkensite. Het investeringsbudget van 1.480.000,00 euro wordt met de derde wijziging van het meerjarenplan 2020-2025 van de stad Antwerpen verschoven van het boekingsadres SUB_NR/INTERN/2100/2200/2400/5291610000/220/2WNS020201P07228/2SA050610 naar het project Droogdokkensite op het boekingsadres SUB_NR/INTERN2/2200/5291610000/226/2WNS020201PA3705/2SA050610.

Er wordt onderzocht of er voor het project een subsidie bekomen kan worden via Onroerend Erfgoed Vlaanderen. 

Artikel 56 §3, 4° van het Decreet Lokaal Bestuur bepaalt dat het college bevoegd is voor het voeren van de plaatsingsprocedure, de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten. 

Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Specifiek met betrekking tot realisatie van bouw- en onderhoudsprojecten van het stedelijk patrimonium zijn onder andere volgende artikels van toepassing:

• in artikel 6 §3 wordt de opdracht aan AG Vespa voor het patrimoniumbeheer van het stedelijk patrimonium omschreven. De beleidsbeslissing tot het realiseren van bouw- en onderhoudsprojecten ligt bij de stad Antwerpen. De stad legt tevens het projectbudget vast. 
• artikel 6 §3.4 bepaalt dat AG Vespa instaat voor de realisatie van bouw- en onderhoudsprojecten van het stedelijk patrimonium en dat deze opdracht de beslissingsbevoegdheid inzake het plaatsen en uitvoeren van overheidsopdrachten omvat, in eigen naam en voor rekening van de stad. De stad dient hiervoor de beleidsbeslissing tot realisatie van het project te nemen en het projectbudget vast te leggen.
• in artikel 7, Lastgeving stedelijk patrimonium, verleent de stad een volmacht aan AG Vespa om in de realisatie van bouw-, onderhouds- en publieke domein projecten alle daden van beschikking en beheer te stellen in eigen naam en voor rekening van de stad voor wat betreft het stedelijk patrimonium. Onder deze lastgeving valt expliciet ook de bevoegdheid tot het nemen van alle beslissingen in het kader van overheidsopdrachten met betrekking tot het stedelijk patrimonium;
• in artikel 11 §2 staat dat in uitvoering van de beheersovereenkomst, de stad alle kosten die AG Vespa opneemt, ten laste neemt.

In zitting van 30 maart 2018 (jaarnummer 2835) keurde het college de voorgestelde alternatieve opzet van samenwerking met de provincie voor het Havenbelevingscentrum en de daarbij geformuleerde randvoorwaarden, goed.
In zitting van 24 mei 2019 (jaarnummer 4337) keurde het college goed dat het alternatief scenario van een maritieme site in de bestaande AWN-gebouwen met de functies maritiem depot, werkplaats erfgoed, kantoorfunctie, jeugd en Havenbelevingscentrum onderzocht wordt.
In zitting van 23 augustus 2019 (jaarnummer 6832) keurde het college het afsprakenkader met de erfgoedpartners Droogdokkensite goed.
In zitting van 8 november 2019 (jaarnummer 9112) keurde het college goed dat het beschermd Pomphuis 1 ter beschikking gesteld wordt aan de Vrienden van het Nationaal Scheepvaartmuseum vzw, onder de opschortende voorwaarde dat de vzw de nodige middelen voorziet voor een restauratie van het Pomphuis die desgevallend in overleg met de stad Antwerpen vormgegeven zal worden en gaf het college opdracht aan AG Vespa om de juridische modaliteiten van de terbeschikkingstelling verder uit te werken.
In zitting van 7 februari 2020 (jaarnummer 9787) keurde het college een collegiale brief aan de Vlaams minister van Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed goed waarin werd meegedeeld dat in het alternatief scenario voor de Droogdokkensite, zonder Maritiem Museum, gelet op de ruimtelijke en financiële beperkingen binnen de site geen haalbaar alternatief kon worden gevonden voor de huisvesting van de Doelse Koggen.
In zitting van 3 april 2020 (jaarnummer 3084) keurde het college, in overeenstemming met de beheersovereenkomst, de opdracht aan AG Vespa goed voor de begeleiding van het stadsproject Droogdokkensite goed.
In zitting van 8 mei 2020 (jaarnummer 4015) bekrachtigde het college de opdracht aan AG Vespa om in een voortraject de budgettaire en ruimtelijke onderzoeksvragen te beantwoorden en binnen een taakstellend budget een totaalproject te ontwikkelen.
In zitting van 24 juli 2020 (jaarnummer 6315) keurde het college de collegiale brief aan de Vlaams minister van Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed goed waarin een opheffing van de monumentale status van het walenschip “Céphée” werd gevraagd met het oog op haar verplaatsing naar de Droogdokkensite.
In zitting van 18 december 2020 (jaarnummer 10486) keurde het college de vastlegging van het krediet 2020 voor AG Vespa goed voor de projectbegeleiding en studiekosten van Droogdokkensite.

Haalbaarheidsstudie
AG Vespa onderzocht in een voortraject de haalbaarheid van de inpassing van de verschillende partners op de site en de impact op de buitenruimte, rekening houdende met de beschikbare budgetten. Dit vertaalde zich in een voorkeursscenario met een erfgoedcluster in het gebouw AWN01 en een publieke cluster in AWN02. Daarnaast werden er bepaalde standpunten ingenomen omtrent de buitenruimte, het gebruik en de maritieme collectie. Het voortraject legt de grenzen vast waarbinnen de projectdefinitie geschreven wordt. De besluitvorming omtrent eigendom en zakelijk recht sluit zo snel mogelijk aan op de goedkeuring van huidig algemeen kader.

Projectorganisatie
De Droogdokkensite wordt ontwikkeld als maritieme belevingssite door verschillende bouwheren:

• AG Vespa, als gedelegeerd bouwheer voor:
  • de stad Antwerpen, bedrijfseenheid Talentontwikkeling en Vrijetijdsbeleving (TV), Cultuur (MAS) en Jeugd (programmadeel 1, 2, 3, 5 en 8);
  • de stad Antwerpen, bedrijfseenheid Maatschappelijke Veiligheid (MV), Stadshavendienst. De mogelijkheid bestaat dat dit programmadeel nog wordt geschrapt (programmadeel 4 en 5);
  • de stad Antwerpen, beleidsdomein Stadsontwikkeling (programmadeel 9);

• provincie Antwerpen, als bouwheer voor het gedeelte van het Havenbelevingscentrum. De bestaande samenwerkingsovereenkomst voor een Havenbelevingscentrum op de groene vinger wordt vervangen (programmadeel 5 en 6);
• bijkomende partner voor de ontwikkeling van het pomphuis. In een latere fase zal bekeken worden hoe het bouwheerschap voor dit deel opgenomen wordt. Dit wordt in toekomstige besluitvorming verder gespecifieerd. Voorlopig wordt het bouwheerschap opgenomen door AG Vespa (programmadeel 5 en 7).

Projectomschrijving
1. INHOUDELIJKE VISIE
De inhoudelijke visie van het project Droogdokken werd gecoördineerd door TV/Cultuur (MAS). Deze legt de centrale opdracht van de site vast. Het vermeldt welke historische verhaallijnen er in het kader van erfgoed verteld worden en de vertaling ervan in de beleving van de site. Verder worden de verschillende partnerschappen, de toegankelijkheid en het beheer en onderhoud toegelicht. Het project wordt gerealiseerd binnen de uitgangspunten van deze visie. 

2. UNIEKE SITE ALS VERTREKPUNT
De Droogdokkensite is een uniek totaallandschap met bijzonder industrieel en bouwkundig erfgoed. Naast de negen historische droogdokken, beschermd als monument, onderscheiden we twee grote gebouwenclusters AWN01 en AWN02, enkele kleinere verspreide bijgebouwen en twee pomphuizen. Het oudste pomphuis is beschermd als monument en buiten werking. De loodsen in het toekomstige Droogdokkenpark worden betrokken in de ontwikkeling van de site. Niet alleen de materiële restanten van de industriële geschiedenis van de plek zijn van belang, ook het karakter van dynamische, roestige plek met industriële uitstraling moet behouden blijven.

3. MARITIEME BELEVINGSSITE AANPAK
In de uitwerking van de site worden negen programmadelen opgenomen. Een programmadeel kan specifiek voor één partner zijn of kan tussen verschillende partners gedeeld worden. Het ontwerpteam maakt voor elk programmadeel een aparte raming op. In onderstaande tabel wordt voor elk programmadeel een principe verdeelsleutel opgenomen. Aan deel 2, 6, 7 en 8 wordt een vaste footprint verbonden. Voor de delen 1, 3, 4 en 5 kan het ontwerpteam de overige ruimte zelf indelen. Deel 9 bevat de algemene deler van de site, de buitenruimte. Deel 5 bevat de functies die ondersteunend zijn aan het geheel zoals een afvallokaal. Tijdens de fase masterplan wordt het duidelijk in welke mate deze aanwezig zullen zijn en voor wie. 

*aanleg parking HBC te verrekenen in canon

4.ONTWERPOPDRACHT
Voor de ontwikkeling van de maritieme belevingssite wordt een ontwerpopdracht in de markt gezet. Deze opdracht bestaat uit drie delen: de opmaak van een masterplan, een ontwerpopdracht voor zowel de binnen als de buitenruimte en een faseringsplan. Er wordt een projectdefinitie opgemaakt waarin de ambities en verwachtingen voor het bouwproject worden geformuleerd.
4.1. Masterplan
Het masterplan dient opgemaakt te worden voor de zone vanaf dok 1 tot en met dok 10, inclusief de twee gebouwenclusters, de noordelijke kop aan het vijzelgemaal, de te realiseren parkeerbehoefte van het Havenbelevingscentrum en de loodsen in het (toekomstige) Droogdokkenpark.
Voor de uitwerking van het masterplan wordt aan het ontwerpteam gevraagd een visie te ontwikkelen omtrent de beeldkwaliteit en inrichtingsprincipes van het hele gebied en de opmaak van een visie rond ontsluiting, toegankelijkheid en routing.
Bij de uitwerking van het masterplan wordt uitgegaan van natte, droge en werkende dokken. Daarnaast is er een gewenste gradatie van toegankelijkheid met een publiek vrij toegankelijke ruimte en afsluitbare zones.
4.2. Ontwerpopdracht
De ontwerpopdracht omvat de twee gebouwenclusters AWN 01 en AWN 02, de buitenruimte vanaf dok 1 tot dok 8 met de loodsen in het Droogdokkenpark en de te realiseren parkeerbehoefte van het Havenbelevingscentrum.
4.2.1. AWN 01 (deel 1, 2, 3, 4, 5)
De opdracht omvat aanpassingswerken aan het gebouw en een ontwerp voor de programmadelen 1 tot en met 5. De aanpassingswerken bevatten niet limitatief: de asbestsanering, het vervangen van het buitenschrijnwerk, het isoleren van het dak en vernieuwen van de lichtstraten, het vernieuwen van de technieken en riolering. De gewenste afwerkingsgraad wordt per deel vastgelegd.
4.2.2. AWN 02 (deel 2, 6, 7)
De opdracht omvat aanpassingswerken aan het gebouw en een ontwerp voor de programmadelen 2, 6 en 7. Voor de bouw van het Havenbelevingscentrum wordt uitgegaan van een gedeeltelijke of volledige afbraak met nieuwbouw en renovatie. Het pomphuis wordt als historisch industrieel erfgoed gerestaureerd. Er worden verschillende opties onderzocht voor de klimatisatie van het pomphuis en het publiek toegankelijk maken van de pompput. Voor het deel van jeugd worden aanpassingswerken gevraagd gelijkaardig aan die van AWN 01.
4.2.3. Loodsen Kogge (deel 8)
Een groot deel van de maritieme collectie zal worden ondergebracht in de loodsen waar nu de containers met de archeologische resten van de Doelse Kogge staan. De loodsen worden geïntegreerd in het Droogdokkenpark waarbij we streven naar een maximale interactie tussen de collectie en de bezoekers van het park. In een eerste fase worden enkel aanpassingswerken uitgevoerd om de objecten te kunnen plaatsen. In een tweede fase zijn grotere ingrepen gepland. De tweede fase is een voorwaardelijk deel van de ontwerpopdracht.
4.2.4.Buitenruimte (deel 9)
Het ontwerpteam maakt een ontwerp op voor de buitenruimte vanaf dok 1 tot de zuidrand van dok 8 en de te realiseren parkeerbehoefte van het Havenbelevingscentrum.
Het ontwerp van de buitenruimte herneemt de uitgangspunten van het masterplan. De ontwerper richt zowel de publiek vrij toegankelijke ruimte als de afsluitbare zones in. Het is de ambitie om de site bruikbaarder, veiliger en toegankelijker te maken met een maximaal behoud van het huidige robuuste en ruwe karakter en de authentieke materialen.
Het ontwerpteam onderzoekt een thematische buitenspeeltuin/ speelaanleiding gekoppeld aan de werking van het havenbelevingscentrum, hetzij publiek toegankelijk, hetzij binnen de contouren van de footprint van het Havenbelevingscentrum binnen AWN02.
Naast de Droogdokkenweg wordt een drop off zone voor twee touring bussen voorzien, een fietsenparking en een velostation. De ontwerper kan gebruik maken van de bestaande elementen op de site om zijn ontwerp te versterken.
4.3. Faseringsplan
Op basis van het ingediende ontwerp maakt het ontwerpteam een faseringsplan op. Het faseringsplan brengt de verschillende bouwfasen en verhuisbewegingen in kaart. Het houdt rekening met de huidige werking op de site van de reeds aanwezige partners en zorgt ervoor dat die zoveel als mogelijk kan doorlopen. Dit plan wordt gedurende het hele ontwerp en bouwproces bijgehouden. De krijtlijnen worden meegegeven in de projectdefinitie. De fasering kan worden bijgesteld op basis van de beschikbare middelen.

5. ONTWERPWEDSTRIJD
Er wordt één gezamenlijke ontwerpwedstrijd uitgeschreven. De ontwerpwedstrijd wordt in de markt gezet als een procedure in twee fasen met een selectiefase en een gunningsfase. In de selectiefase worden drie ontwerpteams geselecteerd. In de gunningsfase wordt hen gevraagd een visie op het masterplan te ontwikkelen, een ruimtelijk concept uit te werken en de haalbaarheid daarvan aan te tonen in een faseringsplan. Na de gunning van de opdracht sluit het ontwerpteam met elke bouwheer een overeenkomst af voor het respectievelijke programmadeel dat zij ontwikkelen. Het ontwerpteam krijgt een volledige architectuuropdracht toegewezen.

6. LOODSEN DOELSE KOGGE
Om het project Maritieme belevingssite te realiseren, dienen de grote historische schepen van de stad Antwerpen (Spitsbek Gérard, Bacquet de Charleroi en de Sint-Antonius) te worden gehuisvest, tentoongesteld en gerestaureerd in de loodsen 1 en 2 van de AWN-site in het toekomstige Droogdokkenpark. Momenteel huizen daar de 21 containers met de archeologische resten van de Doelse Kogge. Daarom zal de stad Antwerpen de lopende huurovereenkomst met Vlaanderen, die eindigt op 11 juni 2022, niet verlengen. 

AG Vespa voert de opdracht uit in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen. 

Met dit besluit wordt aan AG Vespa het mandaat gegeven om het opdrachthouderschap voor het project Droogdokkensite, maritieme belevingssite voor het deel van de gebouwen op te nemen.

Artikel 30, §1 van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten bepaalt met betrekking tot inhousetoezicht volgende voorwaarden:
1° de aanbestedende overheid oefent op die rechtspersoon toezicht uit zoals op haar eigen diensten;
2° meer dan 80 % van de activiteiten van de gecontroleerde rechtspersoon behelst de uitvoering van taken die hem zijn toegewezen door de controlerende aanbestedende overheid of door andere, door diezelfde aanbestedende overheid gecontroleerde rechtspersonen; en
3° er is geen directe participatie van privékapitaal in de gecontroleerde rechtspersoon, met uitzondering van geen controle of blokkerende macht opleverende vormen van participatie van privékapitaal, vereist krachtens de nationale wetgeving, in overeenstemming met de verdragen, die geen beslissende invloed uitoefenen op de gecontroleerde rechtspersoon.