Artikel 56, §3, 4° van het Decreet Lokaal Bestuur bepaalt dat het college bevoegd is voor het voeren van de plaatsingsprocedure, de gunning en de uitvoering van overheidsopdrachten. Artikel 56, §3, 5° van het Decreet Lokaal Bestuur bepaalt dat het college bevoegd is voor de vaststelling van de plaatsingsprocedure en de voorwaarden van overheidsopdrachten als het gaat om een opdracht die past binnen het begrip `dagelijks bestuur'.
Het voorliggende landschapsontwerp is onderdeel van het globale landschapsplan voor Ringpark Groene Vesten, waarbinnen Park Brialmont Fase 2 een wenselijk deelproject vormt met bijkomende en verdiepende onderzoeksvragen en een gescheiden taakstellend budget. Het landschapsontwerp voor Park Brialmont Fase 2 is afgestemd met het landschapsontwerp in de aangrenzende parkzones en houdt rekening met en de voorgestelde leefbaarheidsmaatregelen, in het bijzonder geluidsschermen en het ringpad, uit het landschapsontwerp van Ringpark Groene Vesten.
Het landschapsontwerp is het resultaat van de besprekingen tijdens vier Thematische Werkbanken (december 2020 en januari, februari en maart 2021) en werksessies met diverse partijen. Het landschapsplan en de begeleidende nota zijn terug te vinden als bijlages.
Landschapsontwerp – vertaling visie masterplan
Het voorliggende landschapsontwerp tracht de ambitie om drie lokale parken (De Villegas, Wolvenberg en Brilschans) aan weerszijden van de ring te verenigen tot één park, dat werkt op zowel lokaal als bovenlokaal niveau, verder te realiseren. Dit ontwerp doet dit door in te zetten op de identiteitsdragers erfgoed en natuur en door eenheid te creëren in vormgeving en materialisatie aan beide zijden van het projectgebied.
Dit landschapsontwerp is geënt op het historische figuur van de Brialmontvesting en wordt opgebouwd door een afwisseling van vegetatietypes van het bosschagelandschap (conform het BKP Groene Singel). De vegetatietypes kunnen gelinkt worden aan de beoogde recreatiedruk of -type, gaande van afgeschermde bosschages in de natuurgebieden, over bomenweides op het glacis tot intensief beheerd graslanden op de verblijfsplekken.
Na een eerdere reconstructie van het historische reliëf in de deelzone Entree Grotesteenweg wordt de aanwezigheid van de Brialmontvesting in het park, al dan niet nog aanwezig in het landschap, verder uitgelicht aan entreezones, bij doorsnijdingen van het historisch reliëf en op verblijfsplekken. De drie grote verblijfsplekken in Brilschans hebben ieders een geheel eigen vormgeving en relatie met het water. De materialisatie uit de vorige fase wordt in dit landschapsontwerp doorgetrokken in de padenstructuur en bij de aanleg van historische reconstructies.
Visievorming voor de aanpalende straten aan het Brilschanspark
Vanuit het proces van Ringpark Groene Vesten wordt de Berchembrug aangeduid als een nerf over de ring, die Berchem extra- en intramuros verbindt voor trage weggebruikers. Op dezelfde plek maakt de nerf connectie met het Brilschanspark, de Grotesteenweg en het ringpad, waardoor langs het Brilschanspark een web van verbindingen ontstaat. Na de heraanleg van de Kannunik Peetersstraat, Wapenhaghestraat en Florent Bauduinstraat tot woonerven worden deze verbindingen extra gefaciliteerd voor wandelaars en fietsers.
De visievorming voor de aanpalende straten, Henri Prostlaan, Marcel Auburtinlaan en Polygoonstraat, heeft als opzet de barrière tussen de wijk Veldekens en het Brilschanspark te verzachten. Al deze straten maken onderdeel uit van het nerfweb dat ontstaat aan het Brilschanspark. De uitgangspunten voor deze visievorming zijn het doortrekken van materialen en groenstructuren, het vergroenen van het straatbeeld binnen het bestaande straatprofiel en het behoud van de parkeerbalans.
Landschapsontwerp - deelzone Brilschans
Het landschapsontwerp voor de deelzone Brilschans is een uitdieping van het masterplan. Het ontwerp is afgestemd met het ringpad, de geluidsmaatregelen, het watersysteem, de doorlopende padenstructuur en de nervatuur over de ring die naar voor geschoven worden in het landschapsontwerp van Ringpark Groene Vesten.
Om conflict tussen doorgaand fietsverkeer en recreanten in het park te vermijden dient de nerfknoop aan de Berchembrug verbeterd te worden. In het ontwerpproces werd geen alternatieve aanlanding van de Berchembrug gevonden die ruimtelijk, financieel en technisch wenselijk is, daarom is besloten verder te werken op de suboptimale situatie met de bestaande carrousel. Voor wandelaars wordt een nieuwe voorzien die recreanten rechtstreeks in het park brengt. Voor doorgaand fietsverkeer worden functionele verbindingen voorzien met het ringpad en de nerf via de Florent Bauduinstraat.
Het padennetwerk vormt een statig, quasi symmetrisch figuur. In het padennetwerk wordt een hiërarchie voorgesteld voor parkpaden die gekoppeld is aan materialisatie (i.e. breedte en materiaal), waarbij zo veel mogelijk op halfverharding ingezet wordt. Deze hiërarchie promoot recreatie zo veel mogelijk aan de buitenkant van het park (i.e. glacis) en zorgt voor een optimale bereikbaarheid van de verblijfszones aan het water via het hoofdpad en secundaire paden in halfverharding. Centraal op de schans wordt een luwe natuurzone gecreëerd die bereikbaar is via tertiaire paden of vlonders. Naast de functionele fietsverbindingen tussen de Berchembrug en de nerf en het ringpad voorziet het landschapsontwerp ook een functionele fietsverbinding voor doorgaand fietsverkeer tussen de Grotesteenweg en de wijk Veldekens. Deze functionele fietsverbindingen worden aangelegd in verharding (i.e. uitgewassen beton), in contrast met het hoofdpad in halfverharding, om doorgaande fietsers een zo aangenaam mogelijk alternatief aan te bieden en zo het conflict tussen fietsverkeer en recreanten te minimaliseren.
Het asymmetrische profiel van het glacis is nog duidelijk aanwezig in het landschap en maakte deel uit van het militaire reliëf van de Brialmontvesting. Het glacis kan gedeeltelijk aangezet worden zonder een verlies van bomen, op deze manier wordt het glacis in ere hersteld. Waar het glacis doorsneden wordt, wordt dit geaccentueerd met een talud of muurtje.
De verblijfsruimte ter hoogte van de carrousel is ontworpen als een interessante picknickweide gekoppeld aan een U-vormige verblijfszone met een vlonder aan de kop van de gracht. In deze picknickweide wordt een tijdelijke horeca-functie gekoppeld door een gefundeerde standplaats te voorzien voor een foodtruck. Een foodtruck kan deze plek eenvoudig via de Marcel Auburtinlaan bereiken.
Het ontwerp voor de Entree Henri Prost houdt rekening met de aanwezigheid van bestaande waardevolle bomen, waardoor de entree een monumentale dubbele symmetrische ingang krijgt. De as van de entree volgt de as van de Stanislas Leclefstraat. In het verlengde van deze as wordt op de kop van de vijver een nieuwe verblijfsplek gerealiseerd die gebaseerd is op het voormalige glacis, borstwering en banket. Voor de aanleg van deze verblijfsplek dienen geen waardevolle bomen te verdwijnen.
Het landschapsontwerp voorziet een uitgeruste eventzone voor lokale events op het glacis aan de Marcel Auburtinlaan. De grootte en voorzieningen van deze zone zijn afgestemd op de noden van het event Bar Brilschans. De uitgeruste zone is een voorzieningenstrook (i.e. riolering, water en elektriciteit) die gekoppeld wordt aan het straatprofiel om multifunctioneel gebruik te kunnen maken van verharding bij events. In het park wordt een 3 meter brede zone in halfverharding voorzien als gefundeerde zone voor podia en staanplaatsen van mobiele units. De flauwe helling van het glacis bevordert de beleving bij events. Daarnaast worden secundaire nutsvoorzieningspunten (dat is water en elektriciteit) gepland aan de speeltuin bij de Entree Henri Prost, alsook aan de picknickweide bij de carrousel.
In de huidige situatie is de schans een open plek, waarin de sporen van de voormalige militaire vestiging bijna volledig uitgewist zijn. Archeologisch onderzoek in de zomer van 2020 toonde aan dat ook in de ondergrond geen grote restanten meer terug te vinden zijn van deze structuur. Het landschapsontwerp stelt voor met grondlichamen de structuur opnieuw te evoceren. In de noordelijke rand van deze zone ligt een beboste helling bestaande uit niet waardevolle bomen (waaronder Italiaanse populier, Robinia en ander uitheemse boompjes). Door een gedeelte deze bosschage te verwijderen en het fort in grastaluds te herstellen kan het waardevolle glanshaverhooiland in het aangrenzende natuurgebied uitgebreid (gebufferd) worden. Dit ontwerp levert een interessante parkruimte op waar erfgoed en natuur elkaar versterken. De evocatie van het erfgoed vergroot de ontdekkingswaarde van het park. Daarnaast vindt de schans zo meer aansluiting bij het natuurgebied en ontstaat een luwe, waardevolle natuurzone in het hart van Brilschans.
Landschapsontwerp - deelzone Wolvenberg
Het landschapsontwerp voor Wolvenberg is een revisie van het masterplan. Het reflecteert een gewenst toekomstbeeld vanuit landschappelijk perspectief dat via beheermaatregelen en inrichtingsmaatregelen, beschreven in een natuurbeheerplan, behaald dient te worden. Dit beeld is een voorzet bij de opmaak van een nieuw natuurbeheerplan voor het natuurreservaat Wolvenberg (inclusief de gedeelten van het natuurreservaat aan Brilschanszijde) en dient in het opmaakproces verder afgetoetst te worden met de beoogde natuurdoelen. Het landschapsontwerp bevat hiervoor nog de nodige flexibiliteit en dient ook op die manier geïnterpreteerd te worden. In tegenstelling tot de niet-natuurgebied gedeelten is het landschapsontwerp voor de natuurgebied gedeelten niet maatvast.
Het landschapsontwerp probeert een antwoord te bieden aan de problematiek van verbossing door veelal (invasieve) uitheemse soorten, verlanding van de poelen en de vijver en betreding door recreatie buiten de paden. Al deze factoren hebben een negatieve invloed op de biodiversiteit in Wolvenberg.
Bij de opmaak van het masterplan werd overeengekomen met de terreinbeheerder om het pad in Wolvenberg te ontdubbelen, waardoor een deel van het natuurgebied ontoegankelijk wordt via de reguliere paden. Daarnaast werd voorgesteld het ontdubbelde pad gedeeltelijk in vlonders aan te leggen om recreanten op de paden te houden. In het landschapsontwerp wordt deze ontdubbeling in vraag gesteld. De haalbaarheid van deze oplossing is volgens het ontwerpteam twijfelachtig en bijgevolg contraproductief. In het landschapsontwerp wordt voorgesteld een lus in Wolvenberg te behouden en meer in te zetten op natuurlijke randen (zoom-mantel-kernbos), desgewenst afgebakend met paaltjes als visuele barrière, en vlonderpaden om recreanten op de paden te houden. De discussie over de structuur, ligging en materialisatie van het padennetwerk dient verder gevoerd te worden bij de opmaak van een nieuw beheerplan.
In het landschapsontwerp is een zone aangeduid waarin het natuurhuis Brialmont ingepland kan worden. Daarnaast werden een aantal richtlijnen voor de architectuuropdracht toegevoegd vanuit het perspectief van het landschap.
Met de collegebeslissing van 6 maart 2015 (jaarnummer 1791) werden de bevoegdheden van de districtscolleges gecoördineerd. Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor de lokale parken en groenaanplantingen.
Met collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges gecoördineerd. Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor openbaar domein.
Op 25 november 2019 keurde de gemeenteraad (jaarnummer 00652) de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen de stad Antwerpen en AG Vespa goed. Artikel 6 - 4.4 bepaalt dat AG Vespa publiek domein kan (laten) realiseren. De opdracht aan AG Vespa betreft het plaatsen en uitvoeren van de overheidsopdrachten in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen. De beleidsbeslissing omtrent het realiseren van het publiek domein ligt bij de stad Antwerpen. De stad Antwerpen legt hierbij tevens het projectbudget vast.
Op 4 september 2009 keurt het stedelijke college (jaarnummer 12519) de synthesenota Groene Singel goed.
Op 10 maart 2017 keurt het stedelijke college (jaarnummer 1716) het Masterplan Park Brialmont goed.
Op 3 april 2020 keurt het stedelijke college (jaarnummer 3084) de opdracht en het budget voor de realisatie van 'Park Brialmont Fase 2' goed, zodoende treedt AG Vespa op als gedelegeerd bouwheer.
Op 17 augustus 2020 keurt het districtscollege Berchem (jaarnummer 167) de projectdefinitie voor 'Park Brialmont Fase 2' goed.
Op 9 september 2020 keurt het stedelijk college (jaarnummer 8338) de projectdefinitie voor 'Park Brialmont Fase 2' goed.
Op 9 september 2020 keurt het stedelijk college(jaarnummer 08338) goed dat AG Vespa, als gedelegeerd bouwheer van de stad, de 'Voorwaardelijke Gedeelten 9, 10, 11, 12, 13 en 14' met betrekking tot de 'Wenselijke Deelprojecten' en het 'Voorwaardelijke Gedeelte 15. Bijkomend onderzoek en ondersteuning' van de deelopdracht 'Ringpark Groene Vesten' kan lichten voor de aansturing van de opdracht 'Park Brialmont Fase 2'. AG Vespa is tevens bevoegd om in uitvoering van het 'Voorwaardelijke Gedeelte 9 tot en met 15' alle nodige handelingen te stellen binnen het toegekende taakstellend budget voor ‘Park Brialmont Fase 2’.
Op 19 oktober 2020 gunt het directiecomité van AG Vespa (jaarnummer 656) de opdracht 'Park Brialmont Fase 2' als een 'Wenselijk Deelproject' binnen het bestek 'Ringpark Groene Vesten' aan maatschap BUUR-Latz-Greisch-S333.
Op 12 april 2021 keurt het districtscollege van Berchem (jaarnummer 88) het landschapsontwerp voor Park Brialmont Fase 2 goed.
De Grote Verbinding
Met ‘De Grote Verbinding’ bouwt Antwerpen aan haar internationale reputatie als stad en regio waar het goed is om te wonen, te werken, te ondernemen en op bezoek te komen. De Oosterweelverbinding maakt de Antwerpse Ring rond en de overkapping stuurt de auto’s onder de grond. Zo zorgt de stad Antwerpen voor een betere mobiliteit voor Vlaanderen en wordt de stad weer één geheel met meer groen en schonere lucht. De afgelopen jaren hebben de stad Antwerpen, het Havenbedrijf Antwerpen nv van publiek recht, de burgerbewegingen, Lantis en andere Vlaamse partners, samen met de intendant voor de Oosterweelverbinding, de plannen vormgegeven. Tijdens de uitvoering zetten zij samen zoveel mogelijk lokaal talent aan het werk.
Ringpark Groene Vesten
De projectcluster Ringpark Groene Vesten is een bundeling van twee projecten uit 'Over de Ring': het 'Longitudinaal Ringpark' en 'Bermen van Knoop tot Lemanstraat'. De projectcontour bevat de volledige ringruimte van gevel tot gevel tussen de binnen- en de buitenstad. De uiteinden worden begrensd door de Kolonel Silvertopstraat in het westen en de Tuinwijk Borgerhout (inbegrepen) in het noorden. De ambitie voor het 'Ringpark Groene Vesten' is de realisatie van een ambitieus en verbindend grootstedelijk bermenpark in de ringzone dat:
Het toekomstbeeld voor de zuidelijke ringweg is een zo volledig mogelijke overkapping met daaronder een gescheiden verkeerssysteem van de E19 tot de E313. Het leefbaarheidsproject ‘Ringpark Groene Vesten’ heeft de bedoeling om in afwachting daarvan al belangrijke positieve leefbaarheidseffecten te genereren voor de naburige wijken door op de leefbaarheidsmaatregelen voor lucht- en geluid en door op de modal shift met het vernieuwde ringfietspad in te zetten. Bij voorkeur zijn deze maatregelen meteen een voorbereidend werk op een toekomstige grootschalige overkapping.
Park Brialmont
Het Masterplan Park Brialmont werkt een gezamenlijke toekomstvisie uit voor drie parken in het district Berchem, zijnde De Villegas, Wolvenberg en Brilschans. De ambitie van het Masterplan is om een verenigd park te ontwikkelen in het hart van Berchem, dat bovendien deel uitmaakt van het Bosschagelandschap langsheen de ringzone. Om de samenhang van de drie parkentiteiten te versterken wordt een identiteit naar voor geschoven, gebaseerd op de bestaande sterktes, namelijk erfgoed en natuur. Het Masterplan deelt het park onder in 8 deelzones.
In 2017-2018 werden de ontwerpen voor de deelzones Wolvenberg Bis en Entree Grotesteenweg goedgekeurd. Hiermee kon de realisatie van het Masterplan van start gaan. Deze werken werden opgeleverd in het voorjaar van 2020.
Aansluitend werd de opdracht Park Brialmont Fase 2 opgestart in 2020. Deze opdracht bestaat uit de verdere uitwerking van het Masterplan in de resterende deelzones van het Brilschanspark en Wolvenberg. Accenten, aanvulling of wijzigingen op het Masterplan werden via onderzoeks- en ontwerpopdrachten vastgelegd in de projectdefinitie. In totaal werden er 25 onderzoeksopdrachten geformuleerd, waarvan negen voor het gehele projectgebied, elf voor Brilschans en vijf voor Wolvenberg.
De opdracht Park Brialmont Fase 2 van visievorming tot uitvoering is gegund aan de maatschap BUUR-Latz-Greisch-SWP, als een 'Wenselijk Deelproject' binnen het bestek 'Ringpark Groene Vesten', omwille van volgende redenen:
De realisatie van Park Brialmont Fase 2 is een samenwerking tussen de stad Antwerpen en het district Berchem met een financiële verdeling tussen beide partijen. In het meerjarenplan 2020-2025 is een totaal budget voorzien van 4.601.488,20 euro inclusief btw, respectievelijk 3.701.488,20 euro inclusief btw en 900.000,00 euro inclusief btw, onder respectievelijk SUB_NR/INTERN/5291630000/220/2WNS020201PA3711/2SA050610 en SUB_NR/INTERN/5014000000/220/2BER010501A00000/2BE090680.
AG Vespa voert de opdracht uit in eigen naam en voor rekening van de stad Antwerpen en het district Berchem.
Het districtscollege Berchem keurt het landschapsontwerp voor Park Brialmont Fase 2 goed mits rekening gehouden wordt met volgende opmerkingen:
Het districtscollege verwijst vooreerst naar het eerder advies van de districtsraad van 22 september 2020 (jaarnummer 57) op de projectdefinitie van fase 2 Park Brialmont:
Het districtscollege merkt op dat een aantal punten van bovenstaande bezorgdheden reeds zitten vervat in het voorliggende besluit ivm het landschapsontwerp van fase 2 Park Brialmont, doch dat op een aantal punten nog verder moet gewerkt worden:
De districtsraad Berchem geeft gunstig advies op het landschapsontwerp van Park Brialmont Fase 2 mits er rekening gehouden wordt met de opmerkingen van de districtsraad:
De districtsraad verwijst vooreerst naar het eerder advies van de districtsraad van 22/9/2020 (jaarnummer 57) op de projectdefinitie van fase 2 Park Brialmont:
De districtsraad merkt op dat een aantal punten van bovenstaande bezorgdheden reeds zitten vervat in het voorliggende besluit ivm het landschapsontwerp van fase 2 Park Brialmont, doch dat op een aantal punten nog verder moet gewerkt worden:
Het coördinatieoverleg openbaar domein geeft gunstig advies op het landschapsontwerp op voorwaarde dat:
Het college keurt het landschapsontwerp voor Park Brialmont Fase 2 goed.