2021_MOT_00010 - Voorstel tot motie van raadslid Arnold Peeters: Sorteerstraten in Berchem

In april 2020 deed ik al een tussenkomst in deze Raad met een oproep aan het college om het thema ‘sorteerstraat’ op de agenda te plaatsen en uitvoerig te bespreken en te evalueren op de zitting in de maand mei. Sorteerstraten zijn een bevoegdheid van de Stad Antwerpen maar het zijn wel voornamelijk de burgers van Berchem die met de meeste sorteerstraten in deze stad worden geconfronteerd. Terwijl er in Antwerpen 21 sorteerstraten worden verwijderd, komen er hier in Berchem nog steeds bij.

Op mijn voorstel om hierover in Berchem in dialoog te gaan en gezamenlijk naar oplossingen te zoeken, werd toen jammer genoeg niet ingegaan.

Volgens het antwoord van schepen Kris Gysels in Berchem (o.a. bevoegd voor inspraak, participatie en straatbeeld) werkt de Stad continu aan verbeteringen van het systeem. Meer dan een half jaar later valt er hierover echter weinig tot geen beterschap te melden. Het systeem blijft heel wat burgers ergeren en vele sorteerstraten blijven voortdurend kampen met problemen (weinig praktische vulmonden, technische storingen, geuroverlast, sluikstort, ratten, …).

Niet alle wijken van Berchem hebben een sorteerstraat en vele inwoners en raadsleden in Berchem zijn daarom blijkbaar niet echt vertrouwd met de werking van het systeem en de veel voorkomende problemen. Toevallig woon ik zélf wél in een wijk met dit systeem (wijk Groenenhoek) en durf dus voluit getuigen uit eigen ervaring. Beschouw me gerust als een koele minnaar van het systeem. Bij de invoering van de sorteerstraten gunde ik de overheid zeker het voordeel van de twijfel omdat bepaalde studies aantonen dat mensen bewuster omgaan met afval wanneer ze dit naar een   sorteerstraat brengen. Persoonlijk ben ik er al veel langer van overtuigd dat het belangrijk is om zoveel afval te voorkomen en beter te sorteren om zoveel mogelijk te recycleren. Maar of nu door de invoering van de sorteerstraten nog meer mensen hiervan overtuigd zijn geworden, heb ik toch mijn twijfels. Ook blijft het vooral voor een oudere generatie helemaal geen sinecure en moeten velen beroep doen op de bereidwillige hulpvaardigheid van andere buurtbewoners.

Volgens de website van Stad Antwerpen zou het systeem “efficiënt, goedkoop en klantvriendelijk” zijn. En zou er “minder zwerfvuil” zijn????

Niet één van deze doelstellingen wordt gehaald. De overheid spreekt trouwens zelf openlijk over het falen van dit systeem.

Al op 11 oktober 2019 lezen we in de krant:

“Stad Antwerpen legt geen nieuwe sorteerstraten meer aan. Uit een evaluatie blijkt dat die toch niet goedkoper zijn dan de klassieke afvalophaling aan huis. Bovendien werken de sorteerstraten sluikstorten in de hand”. 

Goedkoper in gebruik is een sorteerstraat voor de burgers nagenoeg niet. Voor het deponeren van groot en klein restafval  betaal je in een sorteerstraat evenveel als burgers die officiële restafvalzakken dienen aan te kopen. Voor klein PMD betaal je in een sorteerstraat 2 cent minder. Voor groot PMD 5 cent minder. GFT is gratis (maar dat is voor de gewone Antwerpen met een groencontainer idem gratis).

Efficiënt en klantvriendelijk? Dat illustreer ik tijdens de zitting graag met een filmpje.

Minder zwerfvuil? Daar hebben we ook voldoende fotomateriaal over ter beschikking om dit te illustreren.

Tijdbesparend? Vanzelfsprekend is het een verschil of je erg dichtbij zo’n sorteerstraat woont of er iets verder af. Persoonlijk ben ik met een restafvalzak ruim 5 minuten op stap van mijn voordeur tot de dichtstbijzijnde sorteerstraat en terug. Voor een PMD-afval of voor papierafval heb ik ruim 8 minuten nodig omdat je daar extra tijd nodig hebt vanwege het erg onpraktisch systeem om je afval te deponeren (veel te kleine vulmonden).

Gemiddeld ben ik, voor een gezin van 2 personen (met in normale niet-corona-tijden wel wat extra pampers van de 6 kleinkinderen) dus elke week minimum 15 minuten in de weer om mijn afval naar de sorteerstraat te brengen. Op een jaar spendeer ik dus ongeveer 13 uur om als ‘sorteerstraatburger’ mijn afval weg te brengen terwijl dit voor de andere Antwerpenaar gewoon wordt opgehaald.

Een service en inspanning van gemiddeld 13 uur per jaar die dus heel wat Berchemse inwoners volledig gratis moeten uitvoeren voor deze Stad. Dit noem ik toch wel een wereld van verschil tegenover andere burgers in deze Stad die gewoon hun afval aan de deur mogen plaatsen.

Beter voor het klimaat? Eén van de argumenten voor de sorteerstraat is het feit dat er minder vervuilende huisvuilwagens door de straten zouden rijden. Dat klopt voor een deel.

Toch moeten er nog steeds om de veertien dagen huisvuilwagens het GFT-afval ophalen. Moeten (grotere) vrachtwagens dagelijks de sorteerstraten ledigen. Camionettes met laadbak komen het gedumpte restafval dagelijks opruimen. Andere camionettes komen af en toe alles spuiten en reinigen. Een andere camionette komt om de veelvuldige defecten te repareren. Ook weten heel wat  buurtbewoners me te vertellen dat ze niet meer de moeite doen om hun papier en PMD in de sorteerstraten te stoppen en nu regelmatiger naar het containerpark rijden met hun afval. Bewoners die iets verder wonen en/of minder mobiel rijden nu ook dikwijls met de wagen tot aan de sorteerstraat.

Berchem doet (moet?) ermee verder. Maar … mag het dan eindelijk beter?

Ondanks het feit dat de overheid in Antwerpen de sorteerstraten op heel wat plaatsen afbouwt omdat het systeem een onvoldoende krijgt, blijft men ondertussen in Berchem nog steeds nieuwe sorteerstraten aanleggen (tot zelfs nog heel recent enkele weken geleden aan de Geluwestraat).

De ondertussen voldoende gekende problemen blijven echter aanslepen. Het systeem is nu al meerdere jaren in voege en je kan vandaag dus moeilijk blijven spreken van ‘groeipijnen’. Berchem mag de wrevel bij de burgers hierover niet nodeloos naast zich blijven neerleggen en laten aanslepen. Het moet écht anders en beter.

Bovendien werden onlangs de sorteerstraten (die in het verleden mooi eenvormig, stijlvol grijs waren aangelegd in de kleuren van het meeste stadsmeubilair) onlangs met schreeuwlelijke rode, oranje en groene stickers bedekt. Weer extra kosten, weinig fraai en met bovendien met erg weinig resultaat want het zwerfvuil blijft dagelijkse kost.

Afbraak van de sorteerstraatjes lijkt me in de huidige omstandigheden nog meer geldverspilling dus zit er waarschijnlijk niets anders op dan dat we er mee leren leven.

Maar … om de burger in Berchem voor het gebruik van de sorteerstraatjes te motiveren is het hoogdringend tijd om een tandje bij te steken.

Daarom doe ik vandaag opnieuw een dringende oproep aan de districtsraad in Berchem om bij de Stad Antwerpen aan te dringen om van het sorteerstraat-systeem in Berchem nu eens eindelijk een prioriteit te maken en het systeem te verbeteren en te optimaliseren.

Daarom stel ik de Berchemse districtsraad volgende motie voor.

1. De districtsraad van Berchem vraagt het Stadsbestuur van Antwerpen om er een dringende prioriteit van te maken om het systeem van de sorteerstraten in Berchem te optimaliseren en te verbeteren.
2. De districtsraad van Berchem vraagt om op vlak van hygiëne en reiniging aan de sorteerstraten korter op de bal te spelen.
3. De districtsraad van Berchem vraagt om de vulmonden van PMD en PAPIER/KARTON-afval dringend aan te passen (zelfde systeem als bij restafval) zodat deze meer gebruiksvriendelijk worden.
4. De districtsraad van Berchem vraagt om intensiever en verscherpt toezicht door gemeenschapswachten op het sluikstort. Een tijdelijke extra inspanning op dit terrein zal op termijn zeker zijn vruchten afwerpen.
5. De districtsraad van Berchem vraagt om de bijdrage die burgers betalen in een sorteerstraat sterker te verlagen. Door de ‘sorteerstraatprijs’ te verlagen, geeft de overheid een extra blijk van waardering en beloning aan de vele burgers die dagdagelijks een inspanning leveren in deze Stad om hun huisvuil correct in een sorteerstraat aan te bieden. Op die manier geeft de overheid de burgers ook een aangenamer gevoel om dit systeem te blijven hanteren.