Op 3 juli 2019 (jaarnummer 05737) keurde het college een Request For Information (RFI) goed om te analyseren of en waar er mogelijke alternatieven zijn voor de verwerking van brandbaar restafval zoals in de nieuwe plannen van Isvag voorgesteld. In de RFI was tevens een luik warmtelevering opgenomen voor de Cluster Antwerpen Zuid en industrieterrein(en) Wilrijk.
Op 27 april 2020 (jaarnummer 0046) keurde de gemeenteraad de motie vanwege raadsleden Hicham El Mzairh, Johan Klaps en Erica Caluwaerts met betrekking tot warmteproject Zuid goed: "Wij vragen de gemeenteraad om het college opdracht te geven aan Fluvius om in uitvoering van het RFI luik Warmtelevering naast ISVAG met andere geïnteresseerde partijen de voorstellen voor een warmtelevering van de warmtedistributienetten Terbeke en Bluegate-Nieuw Zuid met meer lokale warmtebronnen, verder te onderzoeken om tot haalbare en betaalbare projecten te komen." .
Op 8 mei 2020 (jaarnummer 03914) heeft het college opdracht gegeven aan Fluvius gevolg te geven aan de genoemde gemeenteraadsmotie. De nieuwe afvalverbrandingsoven van de Intergemeentelijke samenwerking voor afvalverwerking in Antwerpen (ISVAG) is hierbij als referentie genomen. De partijen Aquafin, Umicore en Shipit Multimodal Logistics hebben hun dossier verder toegelicht.
Op 18 mei 2020 (jaarnummer 00295) keurde de gemeenteraad het Plan van Aanpak ontwikkeling warmtenetten goed. Daarin worden 9 pilootzones voor de ontwikkeling van warmtenetten aangeduid, waaronder de omgeving Nieuw Zuid. Het Plan van Aanpak streeft ook naar de onderlinge verbinding van de netten in de pilootzones tot een groot stedelijk warmtenet. Daarop kunnen meerdere bronnen aangesloten kunnen worden. Deze bevinden zich in hoofdzaak in het havengebied en de rand van de stad.
Fluvius bezorgde op 1 december 2020, per brief gericht aan het college van Burgemeester en Schepenen, het definitief rapport “RFI ISVAG luik warmtelevering – Analyse voorstellen Cluster Antwerpen Zuid”.
De stad Antwerpen verzocht Arcadis Overmorgen om te screenen wat de verdere effecten zouden zijn op de EPB-problematiek Nieuw Zuid en op het overkoepelend plan van aanpak voor het stadsbrede warmtenet.
Dit advies werd door Arcadis in de vorm van een memo opgeleverd op 22 januari 2021.
RFI Isvag luik warmtelevering - Analyse voorstellen Cluster Antwerpen Zuid (Fluvius)
In het voorstel van Aquafin is de kostprijs van warmte hoog in vergelijking met die van de referentie, waardoor een warmtetarief naar het "niet meer dan anders" principe (NMDA) moeilijk haalbaar is. Op kleinere schaal en meer lokaal zou deze warmte wel benut kunnen worden. Het uitwisselen van effluentwarmte naar bijvoorbeeld de te bouwen gevangenis, in combinatie met koudelevering aan de nabijgelegen groothandelsmarkt wordt kansrijk geacht, en het verder onderzoeken waard wegens de hoge rendementen die warmtepompen in dergelijke opstellingen kunnen halen. Het beschikbare vermogen op lage temperatuur werd vastgesteld op minimaal 10 megawatt (MW).
Het voorstel van Umicore zit nog in studiefase en kan ten vroegste eind 2021 resultaten presenteren, waarna het onderzoek naar een haalbare businesscase aansluitend moet uitgevoerd worden . Er is een potentieel van ongeveer 6MW continue leverbare warmte. Het ter beschikking stellen van deze warmte vraagt omwille van de complexiteit van de uitkoppeling verdere specifieke studie.
Shipit Multimodal Logistics heeft een goed uitgewerkt dossier afgeleverd met een technisch innovatief voorstel op basis van warmtetransport via binnenschepen. Dergelijke trajecten, met inbegrip van het verwerven van de nodige subsidies en zakelijke rechten voor het gebruik van aanlegkades, kennen een zekere doorlooptijd die door deze partij zeer optimistisch wordt ingeschat op 15 maanden.
Als conclusie stelt Fluvius dat geen van de alternatieven op korte termijn een bijdrage kan leveren. In zoverre ze aan een aantal voorwaarden voldoen, zoals economische haalbaarheid, zouden zij op middellange termijn een aanvulling maar nooit een vervangend alternatief bieden voor de referentie. Enkel de referentie voorziet in een voldoende groot en bedrijfszeker warmteaanbod tegen een redelijke warmteprijs die de ambities binnen het warmteplan van Antwerpen effectief vorm kan geven.
Memo Arcadis: analyse effecten van EPB en Plan van Aanpak ontwikkeling warmtenetten
Arcadis beantwoordt in haar memo 2 vragen:
Betreffende de effecten op de EPB aangiftes luidt de conclusie als volgt:
Indien de referentie warmtebron niet (snel) kan aangesloten worden op Cluster Zuid, is Shipit een alternatief met evenwaardige EPB impact dat relatief snel kan aangesloten worden. Voor het alternatief Aquafin is het onzeker of de primaire energiefactor (PEF) voldoet, terwijl voor alternatief Umicore er vragen zijn rond de realisatietermijn en het gebrek aan het aandeel hernieuwbare energie.
Voor het effect op het Plan van Aanpak komt Arcadis tot volgende conclusie:
Indien de referentie warmtebron niet kan aangesloten worden op het stadsbrede net, zijn noch Umicore noch Aquafin een volwaardig alternatief. Shipit is een alternatief dat qua vermogen en duurzaamheid wel gelijkwaardig is aan de referentiebron, maar economisch vooral veel belovend lijkt als tijdelijke oplossing. Over de business case en subsidiëring zijn er nog vragen.
Vanuit beide conclusies beveelt Arcadis/Overmorgen volgende vervolgstappen aan:
Los van Cluster Zuid lijkt het ons ook interessant om de mogelijkheden van Shipit verder te bestuderen voor de roadmap van het volledige, stadsbrede warmtenet. We denken aan zones waar een lange periode zit tussen opportuniteiten voor de aansluiting van afnemers via een wijkwarmtenet, en de levering van duurzame warmte via een backbone.
De afdeling Klimaat & Leefmilieu van de bedrijfseenheid Stadsontwikkeling neemt de nodige initiatieven voor de opmaak van het bedoelde contingeny plan en wordt ook gevraagd om - los van Cluster Zuid - de mogelijkheden van "varende warmte" voor de roadmap van het volledige, stadsbrede warmtenet verder te onderzoeken. Het resulterende plan wordt ter goedkeuring opnieuw voorgelegd aan het college van burgemeester en schepenen.
Het college neemt kennis van het Fluvius rapport "Analyse voorstellen Cluster Antwerpen Zuid" en van de memo van Arcadis met aanbevelingen inzake vervolgstappen.
Het college geeft opdracht aan:
| Dienst | Taak |
| SW/K&L | Verder onderzoeken van de potenties van de onderlinge verbinding van de warmtenetten om de warmtevraag te voldoen van Cluster Antwerpen Zuid en de industrieterreinen Wilrijk voor het geval ISVAG deze warmtelevering definitief niet kan voorzien. |
| SW/K&L | Verder onderzoeken van de potenties van het concept van (tijdelijk) varende warmte voor de roadmap van het volledige, stadsbrede warmtenet. |