2022_RVBAGSO_00016 - Onderwijsorganisatie - Basisonderwijs - Stedelijke basisschool De Sterrenkijker - Herstructurering - Goedkeuring

Omdat er geen capaciteit wordt bij gecreëerd, kan de school geen aanspraak maken op capaciteitsmiddelen. Er wordt gekeken hoe het noodzakelijke materiaal voor de lagere school Molenstraat vanuit de Durletstraat kan worden overgebracht.

De inhoudelijke afbakening van bevoegdheden binnen het AG SO stipuleert dat de raad van bestuur bevoegd is voor beslissingen met betrekking tot het aanbod, inbegrepen programmeren en rationaliseren van onderwijsinstellingen en oprichten, fusioneren en sluiten van onderwijsinstellingen.

VASTGOEDPROJECT

Vanaf de start van het project is er een intensief participatie- en informatietraject gelopen waarop buurtbewoners, ouders en het schoolteam actief betrokken werden. In juni 2017 is beslist een haalbaarheids- en volumestudie te laten uitvoeren op basis van de projectdefinitie van de school. Deze opdracht is in samenwerking met de stadsbouwmeester in oktober 2017 gegund aan drie architectenbureaus. 

In november 2017 is er een eerste overlegmoment geweest om de ouders en de buurt te informeren over de plannen van het stedelijk onderwijs om op deze locatie de kleuterschool om te vormen tot een basisschool. Eén maand later, in december, is er een tweede moment geweest, waarop de ouders en de buurt hun aandachtspunten konden formuleren. Deze input van de buurt is meegegeven met de drie architectenbureaus die aan de studie aan het werken waren.

Begin februari 2018 is de studie van Areal architecten door de jury geselecteerd. De architecten hebben deze volumestudie toegelicht aan de ouders en de buurt op een derde infomoment in februari 2018. De aanwezigen hebben toen input gegeven op de studie, die de architect als huiswerk meekreeg om zijn studie om te vormen naar een voorontwerp. 

Op dinsdag 22 mei 2018, werd het voorontwerp op een vierde infomoment aan de buurt en de ouders gepresenteerd. In het voorontwerp zijn verschillende opmerkingen van de buurtbewoners verwerkt, zoals het betrekken van twee bestaande panden in het project zodat er een bouwlaag minder nieuw moet gebouwd worden in het binnengebied.  Na het infomoment op 22 mei zijn de plannen een laatste keer aangepast, om tegemoet te komen aan de vragen en wensen. Daarop werd de bouwaanvraag ingediend.

OUDERS

25/6/2020: ouderavond Molenstraat 

Toelichting uitstel opstart lagere school naar september 2022. Voor ouders die kiezen voor een kleinschalige school is deze optie niet toereikend waardoor verder wordt onderzocht of een vroegere opstart eventueel toch mogelijk is.

30/11/2020: ouderavond Molenstraat

Toelichting uitstel opstart lagere school: pas als er zekerheid is over de bouwvergunning, kan worden overgegaan met de opstart van het eerste leerjaar. Een opstart in september 2021 is bijgevolg niet mogelijk.

Om zo snel mogelijk te kunnen overgaan tot een opstart van de lagere school werd het engagement genomen om voort te gaan op de zekerheid van een bouwvergunning en niet de oplevering van het bouwproject. 

4/3/2021: ouderavond Molenstraat

Naar aanleiding van de communicatie over het beroep bij de Raad Voor Vergunningsbetwistingen eind januari, houden ouders in de Molenstraat een petitie (71 handtekeningen) gericht aan het directiecomité van AG SO om alsnog het eerste leerjaar op te starten. Op 4/3/2021 vindt een ouderavond plaats waarbij het standpunt wordt herhaald dat zal worden opgestart zodra de bouwvergunning zeker is.  Ouders betreuren het uitstel en herhalen de vraag om zo snel mogelijk op te starten met het eerste leerjaar. 

31/1/2022: ouderavond Molenstraat en derde kleuterklas Durletstraat

Er is een infomoment gepland met de ouders van de Molenstraat om een toelichting te geven over de stand van zaken van de juridische procedure en de opstart van het eerste leerjaar in de Molenstraat. 

De ouders van de Durletstraat werden na elke ouderavond in de Molenstraat steeds schriftelijk geïnformeerd.

SCHOOLTEAM

Het schoolteam van de Sterrenkijker (zowel Durletstraat als Molenstraat) is steeds op de hoogte gebracht van de stand van zaken in de juridische procedure en de impact hiervan op de timing van opstart van de lagere school in de Molenstraat.

Het schoolteam van de Molenstraat was steeds aanwezig op de ouderavond. Daarnaast zijn een aantal afzonderlijke momenten ingepland waar het schoolteam vragen kon stellen   (14/1/2021, 22/2/2021, 17/1/2022). Het schoolteam van de Molenstraat blijft vragende partij voor een snelle opstart van het eerste leerjaar. Het gehele schoolteam (Durletstraat en Molenstraat) vraagt wel bijkomend onderzoek naar de HR-gevolgen van een formele splitsing.

VAKORGANISATIES 

Gezien de hoogdringendheid, zijn de vakorganisaties nog niet geraadpleegd. Het dossier wordt besproken op het eerstvolgende vakbondsoverleg (8/3/2022).

De vakorganisaties gaven wel reeds een protocol van akkoord op 21 juni 2016 in functie van de geplande herstructurering van de Sterrenkijker op 1 september 2020.

SCHOOLRAAD

Gezien de hoogdringendheid is de schoolraad nog niet geraadpleegd. Het dossier wordt besproken op het eerstvolgende schoolraad (9/2/2022).

Stedelijke basisschool de Sterrenkijker is gelegen in onderwijszone 2 (Brederode, Markgrave, Harmonie, Nieuw-Zuid). HIVA (2018) voorspelt voor deze zone een capaciteitsoverschot (73 plaatsen netoverschrijdend) en het AG SO heeft een hoog marktaandeel (69,6%).

De Sterrenkijker is een driestroom met 2 vestigingsplaatsen:

• Durletstraat 8: tweestroom kleuterschool en driestroom lagere school (cohabitatie met Stedelijk Lyceum Durlet)
• Molenstraat 24: eenstroom kleuterschool (met automatische doorstroom naar de lagere school van de Durletstraat)

Op 24 juni 2016 besliste de raad van bestuur van AG SO om de Sterrenkijker te herstructureren naar een eenstroom basisschool in de Molenstraat en een tweestroom basisschool in de Durletstraat. De opstart van het eerste leerjaar in de Molenstraat en de splitsing tot twee scholen werd gepland vanaf september 2020.

Ter voorbereiding hiervan werd de capaciteit van de kleuterschool in de Molenstraat vanaf schooljaar 2017-2018 geleidelijk afgebouwd van een tweestroom naar een eenstroom. Parallel werd de capaciteit van de kleuterschool in de Durletstraat geleidelijk opgebouwd naar een tweestroom en werd de lagere school geleidelijk uitgebubbeld.

Op 23 juni 2017 werd het projectvoorstel goedgekeurd om de vestigingsplaats van de Molenstraat om te vormen voor een basisschool. Hierbij werd de opstart van de werken voorzien voor januari 2019 en de oplevering van het bouwproject voor juli 2021. In dit projectvoorstel werd rekening gehouden met een opstart van de eerste graad van de lagere school tijdens de verbouwingen.

Door een juridische procedure van enkele buurtbewoners tegen de bouwvergunning liep de opstart van het bouwproject steeds vertraging op:

• Op vrijdag 14 december 2018 verleent het college van burgemeester en schepenen de voorwaardelijke vergunning. Enkele buurtbewoners tekenen beroep aan tegen deze beslissing. 
• Op 16 mei 2019 bevestigt de deputatie van de provincie Antwerpen de voorwaardelijke vergunning. Enkele buurtbewoners tekenen beroep aan bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen op 4 juli 2019. De raad van bestuur van AG SO wordt hiervan op de hoogte gebracht op 27 september 2019 en de geplande opstart van de lagere school in de Molenstraat op 1/9/2020 wordt uitgesteld. 
• Op 25 augustus 2020 schorst de Raad voor Vergunningsbetwistingen de bouwvergunning. Het enige bezwaar dat ontvankelijk wordt verklaard is het mobiliteitsargument (te weinig parkeerplaatsen). Als gevolg hiervan moet de beslissing terug naar de deputatie. De raad van bestuur van AG SO wordt hiervan op de hoogte gebracht op 27/11/2020 en de opstart van de lagere school in de Molenstraat op 1/9/2021 wordt voorlopig uitgesteld. Aan ouders en schoolteam wordt gecommuniceerd dat de lagere school zal opstarten zodra er zekerheid was van de bouwvergunning.
• Op 3/12/2020 bevestigt de deputatie van de provincie Antwerpen de vergunning. Enkele buurtbewoners tekenen tweede beroep aan bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen op 22/1/2021. De opstart van de lagere school in de Molenstraat op 1/9/2021 wordt definitief uitgesteld.

De opstart van de lagere school in de Molenstraat is voornamelijk belangrijk voor de ouders van het tweede en derde kleuterklas. Bij inschrijving was de intentie dat de kleuters van geboortejaar 2015 (huidige L1),  2016 (huidige K3) en 2017 (huidige K2)  het eerste leerjaar zouden aanvatten in de Molenstraat, onder voorbehoud van de uitvoering van de bouwwerken. Deze ouders kozen bewust voor een kleinschalige school met een familiaal karakter en een groene omgeving. Voor de ouders van kinderen van 2015 kan dat niet meer worden gerealiseerd, de andere ouders blijven vragende partij.  

Op 23 december 2021 kreeg het AG SO bericht dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen in ons voordeel heeft beslist en de vergunning heeft bevestigd. De beroepstermijn is inmiddels afgelopen en de tegenpartij heeft hiertegen geen cassatieberoep aangetekend bij de Raad Van State. Dat betekent dat het bouwproject kan worden heropgestart.

Hierdoor is het mogelijk om vanaf september 2022 op te starten met het eerste leerjaar in de Molenstraat.

We streven binnen het Stedelijk Onderwijs naar kleine tot middelgrote scholen. Een driestroom basisschool is qua schoolorganisatie niet optimaal: een te groot schoolteam is moeilijk om aan te sturen, op te volgen en te evalueren en de grote schaal bemoeilijkt een goede contact tussen de verschillende betrokkenen (directie, schoolteam, beleidsteam en leerlingen). Vanuit de concrete schoolpraktijk weten we dat een tweestroom (2 parallelklassen per leerjaar) zowel op pedagogisch vlak (mogelijkheid tot samenwerking tussen leerkrachten en leerlingen) als op vlak van schoolorganisatie het beste evenwicht bewandelt tussen kleinschaligheid en schaalvoordelen. Op basis van het bestaande aanbod en de vraag naar kleinschaligheid willen we ook de scholen die een eenstroom binnen een 10-jarige structuur bieden, behouden. Door de Molenstraat uit te bouwen tot een eenstroom basisschool en de Durletstraat tot een tweestroom basisschool kunnen we aan beide doelstellingen voldoen.

Bovendien merken we dat ouders heel bewust kozen voor de kleinschaligheid van de Molenstraat. De onzekerheid van de afgelopen jaren heeft gezorgd voor een daling in aantrekkelijkheid. Los van de bewuste capaciteitsafbouw, zien we ook een daling in invullingsgraad (van 86,3% naar 70% de afgelopen 5 jaar). 

Vooral in het tweede en derde kleuterklas zien we een daling in het aantal leerlingen:

Door op te starten met het eerste leerjaar in september 2022 komen we tegemoet aan de wensen van de ouders en het schoolteam in de Molenstraat en komen we eerder verklaarde intenties na. Zo voorzien we een vlottere start van de Molenstraat als volwaardige basisschool. Bovendien wordt de Durletstraat op die manier een volledige tweestroom. Op termijn wordt besproken of hierdoor extra ruimte vrijkomt voor het Stedelijk Lyceum Durlet maar op dit moment kan dat niet gegarandeerd worden.  

Aangezien de aanmeldperiode voor het volgende schooljaar is gestart, is het noodzakelijk zo snel mogelijk duidelijkheid te verschaffen of het eerste leerjaar in de Molenstraat opstart vanaf september 2022. Op die manier beschikken ouders van het derde kleuterklas van de Sterrenkijker over de juiste informatie om hun schoolkeuze voor het eerste leerjaar te maken. Bovendien kunnen we de capaciteit van het eerste leerjaar in de Molenstraat doorgeven aan Meld Je Aan om ook nieuwe ouders te kunnen aantrekken.    

De opstart van het eerste leerjaar in de Molenstraat in september 2022 impliceert dat de lagere school voor minstens 2,5 jaar wordt uitgebouwd op een site in verbouwing (zie fasering). Hoewel dit extra belasting met zich meebrengt voor de opstart van een lagere school, weegt dit niet op tegen de hierboven beschreven voordelen. Zowel het schoolteam als de ouders van de ingeschreven leerlingen gaan hiermee uitdrukkelijk akkoord.

Met de opstart van het eerste leerjaar in de Molenstraat wordt een nieuw onderwijsniveau opgericht op een vestigingsplaats. Dit geldt als een herstructurering en moet doorgegeven worden aan AGODI voor 1 mei in het voorafgaande jaar. Op termijn wordt de school formeel gesplitst en programmeren we de Molenstraat met een eigen instellingsnummer. Er wordt nog onderzocht of het opportuun is om dit al te doen vanaf september 2022 of dit nog uit te stellen. Hierbij wordt rekening gehouden met de HR-impact (op het schoolteam van de Durletstraat, op het schoolteam van de Molenstraat, op de directie, …), de financiële impact en het inschrijvingsrecht. Hiervoor zullen de nodige inspraak- en besluitvormingsprocedures worden doorlopen. 

Impact personeel

• De oprichting van een nieuw onderwijsniveau is een herstructurering. Dit maakt dat voor schooljaar 2021-2022 eenmalig geteld wordt voor de hele school op 1 oktober. Omdat er op dat moment minder instappers zijn dan op 1 februari betekent dat een verlies aan lestijden. Er wordt gekeken in welke mate dit zo goed als mogelijk kan gecompenseerd worden. 
• De herstructurering heeft geen impact op de totale capaciteit en impliceert op lange termijn geen verlies in leerlingen en lestijden. Het aantal leerlingen en lestijden is, net als bij alle andere scholen, wel afhankelijk van het aantal inschrijvingen. 
• De lagere school van de Durletstraat bouwt af van een driestroom naar een tweestroom. Parallel bouwt de lagere school van de Molenstraat uit. Er wordt samen met het schoolteam onderzocht in welke mate het mogelijk en gewenst is om leerkrachten van de Durletstraat op te nemen in het schoolteam van de Molenstraat. 

Impact patrimonium

• Er dient tijdelijk sanitair voor de lagere school te worden voorzien in de Molenstraat. Naargelang de vorderingen van het bouwproject zal er sanitair bijkomen in de nieuwe delen. 
• Door de opstart van de lagere school zullen er meer kinderen op de site zijn tijdens de verbouwingen. De ervaring leert dat dit de werken niet vergemakkelijkt en een last legt op het schoolteam.  

• Het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997
• Het besluit van de Vlaamse regering van 17 juni 1997 betreffende de programmatie- en de rationalisatienormen in het gewoon basisonderwijs.

Fasering van de uitbouw van de lagere school 

Voor schooljaar 2022-2023 starten we met 1 eerste leerjaar in de Molenstraat en bouwen we het eerste leerjaar in de Durletstraat af van 3 naar 2 klassen. Dezelfde beweging voeren we de komende jaren geleidelijk door voor de gehele lagere school. De totale capaciteit blijft zo steeds constant.

Ouders van zowel de Molenstraat als de Durletstraat hebben, volgens het inschrijvingsrecht, recht op automatische doorstroom naar de vestigingsplaats naar keuze. 

Fasering van het bouwproject 

Rekening houdend met de tijd om het dossier met het architectenbureau herop te straten, een nieuwe aanbestedingsprocedure met onderhandeling te organiseren en de administratieve periode voor de gunning aannemer te doorlopen, wordt de start van de bouwwerken ingeschat voor maart 2023.

De bouwwerken worden georganiseerd in verschillende fases, om de werken en het in gebruik blijven van de school op mekaar af te stemmen.

Fase 1: maart 2023 – augustus 2023, dit is in schooljaar 2022-2023

Er zijn dan 4 kleuterklassen nodig en een eerste leerjaar. Hiervoor zijn voldoende klaslokalen beschikbaar.

In aanloop van de opstart van het eerste leerjaar in september 2022 zal een tijdelijk sanitair voor de lagere school moeten voorzien worden. Op niveau van de speelplaats zal in de aanbouw een nieuw kleutersanitair worden voorzien omdat het bestaande in de eerste fase van de werken wordt afgebroken. De school beschikt dan niet over een bewegingsruimte of refter, de speelplaats is beperkt tot een afgeschermd deel.

Fase 2: september 2023 – juni 2024, dit is in schooljaar 2023-2024

Er zijn dan 4 kleuterklassen nodig en een eerste en tweede leerjaar. Hiervoor zijn voldoende klaslokalen beschikbaar.

Er is dan een deel van het nieuwe sanitair voor kleuters en lagere school afgewerkt, dit kan gebruikt worden vanaf de speelplaats. Er is dan reeds een deel van de nieuwe speelplaats gerealiseerd dat in gebruik kan genomen worden. De school beschikt niet over een bewegingsruimte of refter.

Fase 3: juli 2024 – december 2024, dit is in schooljaar 2024-2025

Er zijn dan 4 kleuterklassen nodig en een eerste, tweede en derde leerjaar. Volgens de vordering van de werken, kan er mogelijk ook een klaslokaal voor het derde leerjaar worden voorzien. Indien niet, dan zal het derde leerjaar voor dit schooljaar uitwijken naar de Durletstraat.

De nieuwbouw is dan mogelijk gerealiseerd of bevindt zich in afwerkingsfase. Ook de nieuwe turnzaal wordt afgewerkt, indien die nog niet in gebruik genomen kan worden, zal de lagere school moeten uitwijken naar een ander locatie. Afhankelijk van de datum van ingebruikname van de nieuwbouw, kunnen de renovatiewerken van de bestaande gebouwen aan de Jozef de Bomstraat aanvangen. Een groter deel van de nieuwe speelplaats kan gebruikt worden.

Oplevering van de werken voorzien ten vroegste januari 2025.