Binnen het Europees onderzoeksprogramma Horizon Europe staan momenteel twee projectoproepen open gericht op innovatieve energieoplossingen voor burgers. De oproepen situeren zich in de cluster ‘Klimaat, energie en mobiliteit’. De deadline voor de indiening van projectvoorstellen voor beide oproepen is 26 april 2022.
De projectoproep HORIZON-CL5-2022-D3-01-08 “Supporting the action of consumers in the energy market and guide them to act as prosumers, communities and other active forms of active participation in the energy activities” (vrij vertaald: ondersteunen van consumenten in de energiemarkt en hen begeleiden om op te treden als prosumenten, energiegemeenschappen en andere participatievormen), is gericht op partnerschappen die interactieve tools en geconnecteerde toepassingen bieden aan eindconsumenten. De oproep is gericht op het in kaart brengen van gebruikersnoden en -verwachtingen voor deze zogenaamde flexibiliteitsoplossingen.
De projectoproep HORIZON-CL5-2022-D3-01-12 “Replicable solutions for a cross sector compliant energy ecosystem” (vrij vertaald: repliceerbare oplossingen voor een cross-sectoraal ecosysteem voor energie) gaat op zoek naar partnerschappen die meerdere slimme energieoplossingen digitaal connecteren en zo energieconsumptie en -productie op elkaar afstemmen. De oproep beoogt het maximaal connecteren van technische oplossingen en het verlagen van barrières voor consumenten.
Beide oproepen zijn erop gericht om bestaande oplossingen rond energieproductie, energiedelen en energieopslag verder te ontwikkelen en op te schalen.
De stad Antwerpen werd door energieconsulent Th!nk-E en VITO gevraagd om deel te nemen aan de projectvoorstellen “Creativity” en “Creativ-IT” (Supporting ConsumeR EngAgemenT for IndiVidual and collective flexibilITY, vrij vertaald: bereidheid van burgers voor individuele en collectieve energieflexibiliteit stimuleren). Deze projectvoorstellen worden respectievelijk ingediend voor de projectoproepen HORIZON-CL5-2022-D3-01-08 en HORIZON-CL5-2022-D3-01-12, met het oog op het maximaliseren van de slaagkansen.
De projectvoorstellen zullen energieproducten en -diensten ontwikkelen en aanbieden aan eindgebruikers, tijdens en na afloop van het project. Deze worden afgestemd op gebruikersnoden en betreffen onder andere: het opladen van elektrische voertuigen, thermische en elektrische energieopslag, sanitair warm water, verwarming en koeling via warmtepompen, hybride warmtepompen en slimme sturing van vraag en aanbod in warmtenetten. Het project zal via pilootprojecten en iteratieve tests marktklare oplossingen produceren.
Het partnerschap bestaat voornamelijk uit technische partners die energieoplossingen ontwikkelen, met naast Th!nk-E en VITO ook Fluvius, Thermovault, Smarten en RAP (België), Nnergix, Wallbox en BEEplanet (Spanje), Nectawave (Italië), Allume Energy (Frankrijk), Domx (Griekenland), Starke (Nederland) en Copenhagen Business School (Denemarken).De voorstellen sluiten nauw aan bij de stedelijke ambities rond het stimuleren van de energietransitie in het Klimaatplan 2030 (gemeenteraad van 14 december 2020, jaarnummer 775). Een speerpunt daarin is de verduurzaming van het woonpatrimonium en het stedelijk patrimonium door hernieuwbare energie maximaal te verkennen, energiedelen en energiegemeenschappen te stimuleren, en de warmtevraag te verduurzamen via warmtenetten en warmtepompen. Het projectvoorstel sluit dusdanig ook goed aan bij de Strategische Energievisie Antwerpen (college van 27 april 2020, jaarnummer 2485), die per statistische sector in de stad in kaart brengt welke duurzame warmtevoorziening er het meest geschikt is (warmtenetten, elektrisch, of hernieuwbaar gas).
Naast het verduurzamen van de energievraag en -productie hebben de flexibiliteitsconcepten ook een positieve impact op het aanpakken van stedelijke energiearmoede, doordat de energiefactuur middels de impact van flexibiliteitsoplossingen lager zal liggen.
Het Antwerps pilootproject zal plaatsvinden in de woongebouwen van OCMW beheerd door Woonhaven. Het sluit daardoor aan bij een duurzame energietransitie en bij het aanpakken van energiearmoede. Woonhaven treedt als partner toe tot het consortium.
De stad Antwerpen zal in het project een rol opnemen als geassocieerde partner en zal haar expertise inzake het faciliteren van de energietransitie en aanpakken van energiearmoede aanbieden waar nodig. Woonhaven zal instaan voor het uitvoeren en opvolgen van de verschillende activiteiten in verband met het Antwerps pilootproject.De projectvoorstellen geven de opportuniteit om een woongebouw van OCMW Antwerpen, beheerd door Woonhaven, dat vandaag volledig elektrisch wordt verwarmd en gelegen is buiten de pilootzone voor het warmtenet, te verduurzamen. Er zijn twee locaties:
In deze gebouwen worden volgende technieken uitgetest:
De deelname vanuit Woonhaven wordt ter goedkeuring voorgelegd op de Raad Van Bestuur. Naast de personeelskost voor Woonhaven van circa 165.000,00 euro, wordt ook circa 50.000,00 euro voorzien voor een warmtepompsysteem.
De resultaten van deze pilootprojecten en van de andere partners in het project zullen worden gevolgd door de afdeling Stadsontwikkeling/Klimaat & Leefmilieu. De afdeling neemt verder geen rechtstreekse projectactiviteiten op.
Art. 8 van het besluit van de gemeenteraad van 25 maart 2019 (jaarnummer 154): het college is bevoegd om namens de stad Antwerpen in te tekenen op projectoproepen die worden georganiseerd door een hogere overheid en om met diezelfde overheid daarover overeenkomsten te sluiten.
Het college keurt de deelname als geassocieerde partner aan het projectvoorstel Creativity goed.
Het college keurt de deelname als geassocieerde partner aan het projectvoorstel Creativ-IT goed.