2022_CBS_05326 - Sustainable Urban Logistics Plan (SULP) - Leidende principes en timing - Goedkeuring

Al gedurende een aantal jaren zet stad Antwerpen zich in voor innovatie en kennisverwerving op het vlak van stedelijke logistiek, hetzij door pilootprojecten, hetzij door deelname aan Europese projecten. Hieronder een aantal voorbeelden van deze projecten. 

Op 7 september 2018 (jaarnummer 594) keurde de gemeenteraad de projectoproep voor stedelijke logistiek via binnenvaart goed.
Op 4 september 2020 (jaarnummer 7292) keurde het college de deelname aan het Horizon 2020 projectvoorstel SCALE-UP goed. Hierin wordt de routeplanner voor vrachtwagens verder geautomatiseerd en opgeschaald.
Op 15 januari 2021 (jaarnummer 418) keurde het college de deelname aan het LEAD-project goed. Binnen het LEAD-project wordt gezocht naar innovatieve oplossingen op het vlak van stedelijke logistiek. 
Op 5 november 2021 (jaarnummer 8831) bekrachtigde het college de deelname aan het Horizon 2020 project URBANE. Stad Antwerpen zal binnen dit project werken rond logistieke hubs, routes en toegang voor vrachtverkeer, cargobikes, consolidatie en horizontale samenwerkingen. 

Ook verkeersveiligheid is een belangrijk aspect in het traject dat stad Antwerpen op het vlak van stedelijke logistiek reeds doorlopen heeft. De vrachtrouteplanner, mede opgestart dankzij een vraag vanuit de logistieke sector zelf, is een project dat opgestart werd in 2020 en vandaag binnen het SCALE-UP project verder geoptimaliseerd wordt.

Op 28 januari 2019 (jaarnummer 42) keurde de gemeenteraad het bestuursakkoord 2019-2024 goed. Ook hierin zit stedelijke logistiek verankerd in een aantal resoluties. 

• Resolutie 48. We creëren mogelijkheden om stadsdistributiecentra op te zetten in de rand van de stad, bijvoorbeeld op BlueGate en het Mexico-eiland. Zo verlagen we de emissies en verkeersveiligheidsrisico’s in het centrum. We moedigen de transportsector aan om te bundelen en te verduurzamen.
• Resolutie 75. In bestekken en vergunningen nemen we duurzaamheidscriteria op voor de uitvoering en leggen we maatregelen op die stof, modder en foutieve bemaling moeten tegengaan. Deze maatregelen worden nauwgezet gehandhaafd.
• Resolutie 165. We evalueren het proefproject met venstertijden voor vrachtwagens in Borgerhout, passen het aan waar nodig en rollen het verder uit.
• Resolutie 166. Zowel voor vrachtverkeer als voor belevering van winkels introduceren we vaste (vrachtwagen)routes doorheen de stad en op de invalswegen naar de stad. We zorgen voor zo weinig mogelijk rechtsafslaand verkeer, zodat dodehoekongevallen worden vermeden. Deze routes worden duidelijk in onze stedelijke routeplanner bewegwijzerd en ter beschikking gesteld. De transportfederaties worden hier nauw bij betrokken.
• Resolutie 168. De stad blijft het goede voorbeeld geven en richt haar eigen voertuigen maximaal verkeersveilig in met dodehoekspiegels, sensoren en camera’s, doorzichtige deuren, verlaagde voorruiten van vrachtvoertuigen en fietsenvangers. We introduceren de intelligente snelheidsbegrenzer voor alle stedelijke voertuigen behalve de prioritaire voertuigen. Sensibiliserende boodschappen worden aangebracht op de flanken en de achterzijde van de voertuigen. In alle bestekken die in de markt gezet worden, waarbij transport nodig is, vraagt de stad de uitvoerders om veilige voertuigen te gebruiken. Daarnaast vragen we ook onze partners zoals De Lijn, de taxisector, leveranciers, enzovoort om hun voertuigen verkeersveilig in te richten naar het voorbeeld van de stedelijke vloot.

Op 25 januari 2019 (jaarnummer 721) keurde het college zes acties goed voor indiening door stad Antwerpen voor de Green Deal duurzame stedelijke logistiek. Ondertussen zijn al deze acties afgerond, met uitzondering van één actie, namelijk het strategisch plan stedelijke logistiek.

Bovendien is er sprake van een innovatiegolf in de logistiek waardoor de sector evolueert. De verschillende stakeholders in de logistieke sector zijn vragende partij voor een duidelijke strategie vanuit stad Antwerpen voor de komende jaren.

Er is dus nood om de bestaande plannen, resoluties en documenten met betrekking tot stedelijke logistiek te bundelen en waar nodig te herzien.

Een Sustainable Urban Logistics Plan (SULP) is een vorm van een strategisch plan voor stedelijke logistiek, naar analogie met een Sustainable Urban Mobility Plan (SUMP) voor personenmobiliteit. Het voldoet aan een aantal in Europa algemeen aangenomen vereisten, waaronder stakeholderconsultatie. Een SULP biedt een lange termijnvisie op goederenvervoer in de stad en kan gezien worden als masterplan en kader voor het logistiek beleid in de stad. Het SULP functioneert bovendien als kapstok om alle reeds lopende initiatieven op Europees, Vlaams en lokaal niveau aan te koppelen. Via een SULP wordt ingezet op een systeemtransitie, op maat van de stad Antwerpen.

Bij het opmaken van de SULP zal ook rekening gehouden worden met het Vlaams luchtkwaliteitsplan 2030 dat de Vlaamse Regering aan de Europese Commissie heeft overgemaakt.

Voor stad Antwerpen kan een SULP opgemaakt worden aan de hand van vijf leidende principes. Deze leidende principes bakenen het SULP af, definiëren duurzame stadslogistiek en geven aan hoe stakeholders betrokken zullen worden. Het zijn met andere woorden de randvoorwaarden waarbinnen logistiek voor Antwerpen uitgetekend kan worden. Een SULP op maat van de stad Antwerpen wordt een succes door:

1. Als stad Antwerpen een gediversifieerde rol op te nemen binnen het thema stadslogistiek. Binnen haar grondgebied en bij uitbreiding de Vervoerregio, en binnen haar lokale bevoegdheden, neemt de stad Antwerpen verschillende rollen op. Stad Antwerpen neemt een verbindende rol op om stakeholders langs vraag- en aanbodzijde met elkaar te verbinden. Een stimulerende rol wordt opgenomen om stakeholders te verleiden tot nieuwe samenwerkingen en innovaties, om mee te zoeken naar de juiste faciliteiten, en om draagvlak te creëren met betrekking tot alle logistieke sectoren en stromen in de stad. Daarnaast neemt stad Antwerpen ook een kaderscheppende rol op, waarbij het huidige logistieke ecosysteem onderzocht wordt, de ambities op vlak van stadslogistiek bepaald worden, en een kader voor de logistieke sector gecreëerd wordt. Ten slotte zal stad Antwerpen een pioniersrol opnemen door een stem te geven aan de logistieke sector, zowel op Vlaams als Europees niveau, waarbij stad Antwerpen ook pionier zal zijn op vlak van data en innovatie in Vlaanderen. Ook voor haar eigen wagenpark en logistieke stromen zal stad Antwerpen deze pioniersrol opnemen. 
2. Samen te werken met verschillende stakeholders. Zowel vraag als aanbod van de logistieke stromen moet bereikt worden. Stad Antwerpen zet in op een doorgedreven stakeholderwerking met een breed stakeholdersveld. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in aanpak en ambities tussen partijen met occasionele stromen, en partijen met structurele stromen. Ook de stakeholders binnen de verschillende overheidsniveaus worden betrokken. 
3. Het creëren van een ecosysteem. Het netwerkdenken wordt doorgetrokken naar het lokale Antwerpse weefsel door het stimuleren van een breed aanbod aan innovatieve oplossingen en dit aanbod verder te connecteren door onder andere datadelen, samenwerkingsprojecten, netwerkmomenten en -kanalen, ruimte en andere logistieke faciliteiten. Stad Antwerpen zal hiervoor o.a. samenwerken met The Beacon, een innovatiehub die zich richt op innovatie in logistiek (naast industrie en smart city). 
4. Een gebiedsgerichte aanpak te hanteren. Stad Antwerpen erkent de diversiteit in stromen en stedelijk weefsel. Er wordt een gebiedsgerichte aanpak gehanteerd waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen de verschillende wegen en bestemmingen in Antwerpen en de verschillende tijdstippen. Voor deze diversiteit aan wegen, bestemmingen en tijdstippen wordt telkens op een andere manier gekeken naar de logistieke stromen. Er wordt rekening gehouden met het aanbod aan modi en met zowel bewegende als stilstaande stromen. Hierbij moeten we als stad rekening houden met vitale goederenstromen waarvoor momenteel nog geen haalbaar alternatief voorhanden is (bv. huisvuilophaling, belevering van grote winkels, bouwtransport,...) Deze goederenstromen zijn noodzakelijk voor het ecosysteem van de stad. Ten slotte worden ambities voorgesteld voor verschillende types wegen, bestemmingen en de bijhorende functies in stad Antwerpen.
5. De 5 V’s voor duurzame stadslogistiek te hanteren. Deze '5 V’s' zijn:
   • Verminderen van vervoersstromen;
   • verschuiven naar meer duurzame modi;
   • verschonen van de resterende vloot;
   • (slim) verbinden van stromen en stakeholders;
   • verkeersveiligheid.

De opmaak van een SULP is een omvangrijk traject dat verschillende fases doorloopt. Het zal afgewerkt zijn tegen het voorjaar van 2024.

In het kader van het opmaken van de SULP heeft de stad zich ook aangemeld bij MOW Vlaanderen als onderzoeksstad in het Vlaams “Onderzoekstraject emissievrije stedelijke distributie”.