Eind 2016 werd overleg opgestart tussen Woonhaven (WHA) en de bedrijfseenheid Stadsontwikkeling/Ruimte (SW/R). Aanleiding was de precaire bouwkundige toestand van het modernistisch patrimonium, namelijk de 289 sociale woningen (Renaat Braem), op de Arenawijk. Er was dringend nood aan een integrale ontwikkelingsvisie voor deze bebouwing. Uit behoefteanalyse voor de omgeving bleek ook de nood aan andere openbare voorzieningen, onder andere onderwijs en sportinfrastructuur. In onderling overleg en met betrokkenheid van andere stedelijke diensten zoals Onroerend Erfgoed, Stadsbeheer, Cultuur en Sport, Ontwerp & Uitvoering en onder leiding van de stadsbouwmeester werd voorgesteld om een inrichtingsplan voor de Arenawijk op te maken. Het college keurde op 6 juli 2018 (jaarnummer 6378) het plan van aanpak voor de herontwikkeling van de Arenawijk en omgeving goed.
Op 25 november 2019 (jaarnummer 652) keurde de gemeenteraad de beheersovereenkomst 2019-2024 tussen stad Antwerpen en AG Vespa goed.
Op 3 april 2020 (jaarnummer 3084) keurde het college de opdracht aan AG Vespa goed voor de begeleiding van de respectieve stadsprojecten waarbij de opdracht ‘Arena’ stond opgenomen in de overzichtslijst. In gedeeld opdrachthouderschap tussen AG Vespa en Woonhaven Antwerpen en in samenwerking met de stedelijke diensten en het district Deurne werd de projectdefinitie voor herontwikkeling van de Arenawijk opgemaakt.
De raad van bestuur van AG Vespa keurde op 24 april 2020 het selectiebestek voor de opmaak van een inrichtingsplan voor de Arenawijk en de samenwerkingsovereenkomst tussen Woonhaven Antwerpen en AG Vespa goed.
Het college keurde op 12 juni 2020 (jaarnummer 4808) de projectdefinitie voor opmaak van een inrichtingsplan voor de Arenawijk goed.
De raad van bestuur van AG Vespa keurde op 26 juni 2020 (jaarnummer 65) het gunningsbestek voor de opmaak van een inrichtingsplan voor de Arenawijk goed.
Het directiecomité van AG Vespa keurde op 18 januari 2021 (jaarnummer 49) goed om de opmaak van het inrichtingsplan 'Arenawijk Deurne' te gunnen aan BULK architecten met in onderaanneming CLUSTER landscape, WIT architecten en KARUUR architecten.
Het college keurde op 4 februari 2022 (jaarnummer 911) de correctiebestelling goed voor de kosten van de opmaak van het inrichtingsplan.
Context
Ruimtelijk
Met de Arenawijk wordt gerefereerd naar het gebied gelegen op het voormalige Fortje van Deurne, begrensd door de Dokter Romain de Velstraat, Gabriël Vervoortstraat, Pastoor Holthofplein, August Petenlei, Dordrechtlaan, Muggenberglei en Arenaplein. Dit bijzonder stuk stad in Deurne Zuid wordt vooral gekenmerkt door de Arenahal, een centrale groene ruimte en het uitzonderlijk patrimonium van de Antwerpse modernistisch architect Renaat Braem.
De bestaande stedenbouwkundige inbedding is het resultaat van de combinatie van min of meer spontaan gegroeid randstedelijke bebouwing, een historisch fort waarvan de onderbouw van de Arenahal een concreet restant is, en daarrond een nieuw architecturaal schema van randbebouwing (Braem) en vrijstaande ‘torentjes’ (architecten Wouters/Mostien). Het werk van Renaat Braem op de Arenawijk is opgenomen in de inventaris bouwkundig erfgoed.
Het omliggende stedelijke weefsel, in het bijzonder de bebouwing aan de noordelijke rand, wordt gekenmerkt door de combinatie van handelspanden met woningen op de Herentalsebaan met achterliggend grote bedrijfshallen, die momenteel een relatief lage gebruiksintensiteit kennen.
Eigendom
Alle percelen op de site Arenawijk zijn in eigendom van stad Antwerpen en Woonhaven Antwerpen, het Zorgbedrijf is eigenaar van het dienstencentrum op de site en IMEA heeft twee elektriciteitscabines in eigendom.
Processtructuur en traject
Inrichtingsplan
In de zomer van 2022 werd het inrichtingsplan, uitgewerkt door multidisciplinair ontwerpteam BULK, CLUSTER, KARUUR en WIT architecten, opgeleverd en door de stuurgroep goedgekeurd.
Stuurgroep
De stuurgroep staat onder leiding van de schepen voor haven, stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening en tevens voorzitter van AG Vespa en omvat de schepen voor wonen, patrimonium, groen, dierenwelzijn, stads- en buurtonderhoud, gezondheids- en seniorenzorg, de stadsbouwmeester, de directeur afdeling Stadsontwikkeling / Ruimte, de gemeentelijk stedenbouwkundig ambtenaar van de betrokken regio, de algemeen directeur en directeur patrimonium van Woonhaven Antwerpen, de directeur AG Vespa Stadsprojecten, de districtsburgemeester van Deurne, de directeur regio Noord van de VMSW en een vertegenwoordiging van alle kabinetten.
Participatie
Tijdens het traject werden buurtbewoners betrokken bij het ontwerp:
Voor het ontwerptraject van de publieke ruimte wordt de buurt opnieuw betrokken.
Vervolgstappen
De volgende projecten werden opgestart aan de hand van de uitgangspunten van het inrichtingsplan:
Vastgoedafspraken uit het inrichtingsplan
De grondeigenaars Woonhaven Antwerpen en Stad Antwerpen kwamen middels het inrichtingsplan tot de volgende vastgoedafspraken over de site:
De Arenawijk moet een aantrekkelijke en levendige leefomgeving worden voor buurt en wijk en vormt een groene link tussen de omliggende parken en vesten. Het uitgangspunt is een gezond evenwicht tussen enerzijds de nieuwe stedelijke functies en het sociaal wonen die een nieuwe plaats kregen en anderzijds het gedachtengoed van de historische context. De eigenaars ambiëren een groene, autoluwe inrichting met een vlotte en comfortabele doorwaadbaarheid voor fietsers en voetgangers en een leesbare aansluiting op de omliggende publieke ruimte.
Zuidrand Arenawijk
De zuidelijke bouwstroken (Braem) blijven behouden. De appartementen worden door AG Vespa gerenoveerd tot private woningen.
Noordrand Arenawijk
Deze zone wordt volledig herontwikkeld en geherwaardeerd: de noordelijke bouwstroken (Braem), inclusief de garageboxen, het zwembad en de noodinrichting voor de school aan de zijde van de Herentalsebaan worden afgebroken.
Het vooropgestelde programma voor de Noordrand ziet er als volgt uit:
De Arenahal
De Arena sporthal blijft behouden, de gevel wordt gerenoveerd.
Herinrichting publiek domein
De volledige infrastructuur op de site werd daarom grondig herbekeken. Parkeren en mobiliteit werden volledig herdacht. Het is de bedoeling dat parkeren voor bewoners volledig ondergronds wordt gesitueerd. Bewonersparkeren op het maaiveld is enkel mogelijk als een tijdelijke oplossing in afwachting van de bouw van definitieve parkeeroplossingen in een latere fase van het project. Bezoekersparkeren zal gebeuren in drie ingerichte parkeerclusters aan de randen van de site. De site zelf wordt zoveel mogelijk autoluw ingericht. Op deze manier wordt het groene karakter van de wijk versterkt en de verkeersveiligheid aanzienlijk verbeterd. Een uitgebreid netwerk van trage wegen maakt de site maximaal doorwaadbaar voor fietsers en voetgangers.
De verdere uitwerking van de ontwerpprincipes voor het openbaar domein wordt in aparte besluitvorming voorgelegd aan het college.
Artikel 30, §1 van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten bepaalt met betrekking tot inhouse opdrachten, dat deze buiten de toepassing van de wet vallen, indien aan elk van de volgende voorwaarden is voldaan:
1° de aanbestedende overheid oefent op die rechtspersoon toezicht uit zoals op haar eigen diensten;
2° meer dan 80% van de activiteiten van de gecontroleerde rechtspersoon behelst de uitvoering van taken die hem zijn toegewezen door de controlerende aanbestedende overheid of door andere, door diezelfde aanbestedende overheid gecontroleerde rechtspersonen; en
3° er is geen directe participatie van privékapitaal in de gecontroleerde rechtspersoon, met uitzondering van geen controle of blokkerende macht opleverende vormen van participatie van privékapitaal, vereist krachtens de nationale wetgeving, in overeenstemming met de verdragen, die geen beslissende invloed uitoefenen op de gecontroleerde rechtspersoon.
Artikel 56§3 van het Decreet Lokaal Bestuur geeft aan dat het college van burgemeester en schepenen bevoegd is voor: 1° de daden van beheer over de gemeentelijke inrichtingen en eigendommen, in voorkomend geval binnen de door de gemeenteraad vastgestelde algemene regels.
Dit besluit heeft geen financiële gevolgen.
Het college van burgemeester en schepen keurt de vastgoedafspraken die zijn gemaakt tussen Woonhaven Antwerpen en Stad Antwerpen, zoals beschreven de argumentatie van dit besluit, principieel goed.