2023_DCAN_00606 - Klapdorp SWOU12181. Wegeniswerken - Projectdefinitie en concept - Goedkeuring

Het districtscollege van Antwerpen wenst Klapdorp heraan te leggen, vanwege de huidige, slechte staat van de straat. De verlichting en riolering zijn verouderd en dienen eveneens vernieuwd te worden. Een bijkomende opportuniteit is om de veiligheid en beeldkwaliteit van de straat te verbeteren. 

Klapdorp vormt een belangrijke trage verbindings-as tussen het historisch centrum, 't Eilandje en de universiteitsbuurt. Naast de verbindende functie vervult de straat ook een belangrijke lokale sociale, culturele en handelsfunctie. De ambitie voor de heraanleg van Klapdorp is om maximaal in te zetten op de beschikbare ruimte voor het creëren van een aangename en vooral veilige trage verbindingsweg met ruimte om te verblijven. 

De bedrijfseenheid Stadsontwikkeling legt de projectdefinitie en het concept ter goedkeuring voor.

Met de collegebeslissing van 12 mei 2017 (jaarnummer 4463) werden de bevoegdheden van de districtscolleges vastgelegd. Artikel 11 bepaalt dat het districtscollege bevoegd is voor lokale straten en pleinen. 

In het gemeenteraadsbesluit van 31 mei 2021 (jaarnummer 309) werden de bovenlokale locaties vastgesteld. Klapdorp is een lokale straat. 

Klapdorp situeert zich op de grens van het historisch centrum en de universiteitsbuurt. De straat wordt begrensd door de Varkensmarkt in het oosten en de Sint-Paulusstraat in het westen. Doorheen de straat zelf zijn twee kruispunten aanwezig: de Houten Brug – Predikerinnenstraat en de Kaasbrug – Mutsaardstraat. 

In de volgende fase, het voorontwerp, wordt er onderzocht welke straten er binnen de projectgrens vallen. Onder meer de Houten Brug en Koepoortbrug zullen onderzocht worden. 

Analyse  

• Karakter

De straat bestaat uit een profiel van 13,5 meter tot 7 meter in het smalste gedeelte in het oosten. Het karakter van de straat wordt gekenmerkt door zijn rijke historiek, die vandaag nog steeds zichtbaar is in onder andere enkele (beschermde) gevels. Al vanaf de 13e eeuw wordt de naam ‘Klapdorp’ vermeld. Dit is wanneer de straat door de derde stadsvergroting binnen de stadsomwalling komt te liggen, wat ook gestaafd wordt door de aanwezigheid van de rui die ten noorden van de straat parallel verder loopt. De pittoreske straat werd vroeger gedefinieerd door de aanwezigheid van vele kleine winkels welke zorgden voor een aparte sfeer. De bebouwing bestaat overwegend uit smalle en vrij hoge bepleisterde en beschilderde lijstgevels van twee à drie traveeën en drie verdiepingen. Sommige gevels hebben nog steeds restanten van de vroegere aanwezigheid van de winkels in de vorm van gevelstenen. Dit alles maakt dat de straat een grote archeologische waarde bezit, wat een potentieel biedt om elementen hiervan te verwerken in de heraanleg.

• Gebruik 

De straat kent actieve buurtbewoners die ook voorafgaand werden bevraagd en doorheen het ontwerpproces verder betrokken zullen worden. De straat bevat enkele buurtfuncties en wordt verder voornamelijk gebruikt door fietsers en voetgangers in beide richtingen. De straat maakt deel uit van de verbindingsweg tussen het historisch centrum en het Eilandje. Door de smalle inrichting van de straat en de hoge snelheden die auto’s hier kunnen maken wordt de veiligheid van de fietsers in gedrang gebracht. Er wordt voorgesteld om de straat in te richten als een woonerf, zodat er snelheidsremmende maatregelen voorzien kunnen worden. 

• Techniek 

De openbare verlichting is verouderd en dient vernieuwd te worden volgens de richtlijnen zoals opgenomen in het lichtplan. 

Verder zal er gebruik worden gemaakt van standaardmaterialen die aansluiten op de omliggende projecten, zoals de Varkensmarkt en Paardenmarkt. 

• Water, bodem en riolering 

De bestaande riolering dient vernieuwd te worden en zal als een gescheiden stelsel aangelegd worden. Bovendien loopt het ruiennetwerk ten noorden van Klapdorp parallel met de straat, wat een opportuniteit biedt om in het ontwerp te onderzoeken hoe het ondergronds systeem van Klapdorp aangesloten kan worden op deze rui.  

De straat heeft volgens de overstromingskaart te kampen met wateroverlast die op lange termijn enkel maar groter wordt. Ook hiervoor kan de rui ingezet worden en wordt er in de volgende ontwerpfasen onderzocht welke mogelijk bronmaatregelen (hergebruik, infiltratie, buffering) toegepast kunnen worden. 

• Hitte en koelte 

Klapdorp heeft te kampen met een hoge hittestress. Dit komt mede door het tekort aan schaduw op het warmste punt van de dag. Door meer groen te voorzien wordt er ingezet op het creëren van een aangenaam leefklimaat.  

• Groen en biodiversiteit 

Klapdorp heeft vier bomen die allen op het kruispunt Houten Brug – Predikerinnenstraat staan. Verder bevinden zich vier grote bomen op de Koepoortbrug. In de volgende ontwerpfase wordt er aan de hand van de bomentoets onderzocht welke opportuniteit zich verder in de straat stellen op vlak van groen. 

Mobiliteitsvoorwaarden 
Fietsers 

• Verkeerssamenstelling: gemengd verkeer; 
• Fietsen en speedpedelecs in beide richtingen toegelaten;  
• Fietsbeugels.

OV/deelmobiliteit  

• Dropzones voor deelmobiliteit.

Auto  

• Snelheidsregime: 20 km/u, woonerf. Potentie tot omvormen tot woonerf mits oplossing voor hoofdaanrijroute brandweer en hoge verkeersdruk. Gelijkgrondse aanleg, as-verschuiving om de ca. 50m, parkeren in afgebakende, gemarkeerde parkeervakken;
• Voorrangsregeling: voorrang van rechts;
• Parkeerorganisatie: langsparkeren. In woonerven worden afgebakende plaatsen voorzien van de letter ‘P’ en witte haakjes, materiaal in ander legverband van dezelfde steen of subtiel kleurverschil. Aandachtspunt voor de parkeerorganisatie: vermijden van parkeerplaatsen minimaal 5 meter voor de oversteekplaatsen (al dan niet gemarkeerd met zebrapaden);
• Parkeerplaats voorbehouden voor andersvaliden ter hoogte van nummer 22 (met wit logo op blauwe achtergrond);  
• Laad- en loszone – indien woonerf is laden en lossen overal toegelaten;
• Rijrichting: enkelrichting van Minderbroedersrui naar Paardenmarkt;
• Rekening houden met de inritten en/of garages.

Parkeerbalans
Het concept resulteert in een parkeerbalans van 31 plaatsen in de bestaande toestand naar 20 plaatsen in de nieuwe toestand. De parkeerbalans is het gevolg van het ontwerpen van de straat als woonerf met as-verschuivingen. 

Bomenbalans
Het concept resulteert in een positieve bomenbalans. In het conceptontwerp worden in totaal 24 bomen voorzien. Soort en grootte worden in de volgende fase besproken.

Hemelwaterplan
Op 19 januari 2018 (jaarnummer 501) keurde het college het hemelwaterplan goed. De Vlaamse wetgeving en het hemelwaterplan van de stad Antwerpen stellen dat maximaal moet worden gestreefd naar bronmaatregelen om hemelwater op te vangen en te verwerken. Klapdorp ligt in een zone waar het rioleringsstelsel gescheiden aangelegd moet worden. Voor deze zone wordt een gescheiden systeem met waar mogelijk bronmaatregelen (hergebruik, infiltratie, buffering) voorgesteld. 

De bewonersbevraging werd online georganiseerd van 21 juni 2023 tot en met 30 juli 2023.  

Volgende opmerkingen werden gegeven: 

• De straat kent een hoge verkeersdrukte. Vaak rijden er auto’s aan een hoge snelheid, wardoor er voor  fietsers in beide richtingen onveilige situaties ontstaan;
• De straat heeft  op verschillende vlakken te maken met overlast:
  • Geluidsoverlast door passanten (toeristen, studenten, …);
  • Sluikstorten;
  • Wangedrag door passanten die laat op de avond door de straat wandelen;
• Er is vraag om meer groen te voorzien, rekening houdend met mogelijke overlast;
• Er wordt gevraagd om meer in te zetten op een kwalitatieve beleving in de straat.