De nieuwe bouwcode die nu door het college van burgemeester en schepenen van de stad Antwerpen aan alle burgers van Antwerpen wordt voorgelegd, is een belangrijk document. Het legt de regels vast waaraan burgers en ondernemingen zich zullen moeten houden wanneer zij willen bouwen. Die regels moeten helder en afdwingbaar zijn.
In de afgelopen jaren werden we ook in Berchem geconfronteerd met projecten die een grote impact zouden/zullen hebben op de buurtbewoners en de omgeving. Denk bijvoorbeeld aan Post X, Mariahof, fietsostrade F11 in de Saffierstraat, Nieuw Zurenborg,….
Het is een verbijsterende vaststelling dat in de hele nieuwe bouwcode het woord participatie geen enkele keer voorkomt. Er zijn geen regels voor het verplicht organiseren van overleg met de buurtbewoners in een vroeg stadium van de plannen. Buurtbewoners worden op die manier verplicht zich als klagers op te stellen, via bezwaarschriften en protesten. De kans op juridische procedures neemt op die manier ook toe. Dat zouden wij graag anders zien: behoeftenonderzoek in de verschillende buurten is een belangrijk onderdeel in de procedure voor het toewijzen van vergunningen van nieuwe grote bouwprojecten. Overleg en participatie doen recht aan de stem van de burgers, die tenslotte moeten wonen en werken met de gevolgen van de bouwprojecten.
Daarom stellen we voor om volgend advies te geven vanuit de districtsraad aan het college van burgemeester en schepenen van de stad Antwerpen:
De districtsraad van Berchem adviseert het college van burgemeester en schepenen van de stad Antwerpen om volgende paragraaf aan de nieuwe bouwcode toe te voegen:
De buurtbewoners worden bij het opmaken van de plannen in de beginfase betrokken met een participatietraject wanneer
a bestaande open ruimte wordt bebouwd
b grootschalige projecten gepland worden
c het nieuwe project een andere functie zal vervullen ten opzichte van de huidige toestand
Zoals bij vorig antwoord uitgelegd, regelt het decreet Ruimtelijke ordening de tussenkomst van burgers middels openbare onderzoeken bij omgevingsvergunningen en RUP’s. Dit hoeft dus niet extra geregeld te worden in de bouwcode.
De bouwheer (zowel de private als de publieke) kiest zelf of hij een participatietraject aangaat met de buurt. De stad doet dit zowiezo al voor eigen publieke projecten. Maar voor private projecten is dat ingewikkelder en de stad kan zich onmogelijk in de plaats stellen van een private bouwheer om draagvlak voor zijn/haar project te verkrijgen.
Bij private projecten is het dus aan de private bouwheer om draagvlak te bekomen voor zijn/haar project. De stad raadt ook steeds aan alle private partijen aan om deze dialoog met de buurt aan te gaan en te kijken waar de gevoeligheden liggen en zo mogelijk het project aan te passen.
Hier zie je dat participatieprojecten momenteel ook effectief meer en meer opgestart worden.
Als vergunningverlenende overheid kan de stad hierin uiteraard geen rol opnemen, en dit is ook niet voorzien in de decretaal geregelde procedure.
Het stadscollege moet later in alle onafhankelijkheid kunnen beslissen over de vergunningsaanvraag en wanneer zij mee het gesprek zou aangaan impliceert dit dat het college reeds vooringenomen is.
Er is wel een openbaar onderzoek waarin burgers opmerkingen kunnen laten gelden en dewelke bij de beoordeling van de vergunningsaanvraag mee beoordeeld worden.
Het over ganse lijn opleggen door de stad van a priori participatieprocessen is tevens betwistbaar. Eerst en vooral is het juridisch betwistbaar of procedurele voorschriften via de bouwcode kunnen opgelegd worden. Een bouwcode voorziet stedebouwkundige voorschriften en de procedure ligt eerder bij de hogere overheid en het Decreet. Maar ook tevens, niet in alle grotere dossiers of open ruimte-dossiers zijn deze participatieprocessen nuttig. Waar trek je de lijn? Sommige kleine dossiers liggen veel gevoeliger dan andere grote dossiers. Een algemene verplichting opleggen via de bouwcode, zou kunnen leiden tot kafka en het op lange termijn duwen van noodzakelijke vooruitgang en investeringen, terwijl er mogelijks ook geen bezwaren zouden ingediend worden. Dit neemt niet weg dat omgevingsparticipatie en -bemiddeling in verschillende dossiers wél zeer nuttig is en de ontwikkelaar er goed aan zou doen dit te organiseren.
Tenslotte, Indien er sprake zou zijn van een aantal gegronde bezwaren, kan dit in sommige gevallen leiden tot het opleggen van bijkomende voorwaarden die worden gekoppeld aan het verlenen van de vergunning. In andere gevallen kunnen gegronde bezwaren leiden tot het weigeren van de vergunning.
do 21/12/2023 - 11:25